↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Categorie archieven: Presentatietips

Voor presenterende professionals.

Berichtnavigatie

← Oudere berichten

Zelazny’s waardige opvolger

Louise Cornelis Geplaatst op 16 augustus 2022 door LHcornelis16 augustus 2022  

Onlangs tipte een trainingsdeelnemer (thanks, Ramon!) me over het boek Storytelling with data. A data visualization guide for business professionals. Ik was eerst even sceptisch, omdat storytelling iets anders is dan storylining of werken met het piramideprincipe. Maar dat bleek onterecht: het is een geweldig boek.

Ik verwees hiervoor nog altijd naar de klassieker van Zene Zelazny op het gebied van visueel ontwerp en grafiekvormkeuze voor het zakenleven, maar ik ben blij dat er iets nieuws is – fris en actueel. Inhoudelijk komen de boeken sterk overeen, al doet dit nieuwe net wat meer: het plaatst de visuele middelen meer in de hele communicatie, door de rol van bijvoorbeeld de context en de structuur erbij te betrekken. Die structuur is dan wel inderdaad vooral narratief, maar goed, dat maakt eigenlijk voor de rest van het boek niet uit. Als je structureert met het piramideprincipe, is de hele rest van het boek hartstikke relevant.

Het boek gaat ook dieper in dan Zelazny op achterliggende ontwerpprincipes, zoals die van de Gestalt.  Dat is allebei fijn, want het stelt je in staat om zelf mee te denken over wat effectieve visuele middelen zijn. Dat alles is rijkelijk geïllustreerd natuurlijk – het is een mooi boek om te zien.

Er is één heel klein dingetje dat me opviel als afwijkend van Zelazny: Nussbaumer Knaflic heeft het niet zo op met taartdiagrammen: ‘Pie charts are evil’ (p. 51). Dat komt doordat je zo veel slechte ziet (in 3D) en doordat de grootte van de taartpunten slecht te vergelijken is. Ik zie dat wel, maar ik denk toch dat er een lans te breken is voor de suggestie van eenheid en totaliteit die er van een cirkel uitgaat. Wat mij betreft zijn taartdiagrammen dus niet evil, maar wel lastig goed te krijgen. Het boek waarschuwt terecht voor de valkuilen ervan.

Ik vind dit boek een aanwinst, voor mijn eigen boekenkast en zeker ook om in het vervolg aan te raden, aan iedereen die in zakelijke communicatie data visualiseert, en dat zo goed mogelijk wil doen.

 

 

Geplaatst in Leestips, Presentatietips, schrijftips | Geef een reactie

68 piramides –> grafieken aanpassen

Louise Cornelis Geplaatst op 9 mei 2022 door LHcornelis9 mei 2022  

Vorig jaar heb ik voor een opdrachtgever mijn e-learning op maat gemaakt. Als afrondende opdracht kregen de deelnemers een casus waarvoor ze een managementsamenvatting moesten maken, volgens het piramideprincipe, en bijvoorbeeld in de vorm van een tekstpagina met enkele vervolg-data-slides. Dat is dit jaar gaan lopen, eerst met een pilot, later met de grotere groep.

Ondertussen is de grote bulk voorbij: ik heb de laatste maanden 68 van die samenvattingen van feedback voorzien. Die feedback was in de vorm van een checklist met de belangrijkste punten van het piramideprincipe. Hier een impressie.

De feedback die ik het meest heb gegeven was dat de relatie tussen de tekstpagina en de slides explicieter moest. Misschien, zo dacht ik, is dat een beetje een artefact van de opdracht. De deelnemers kregen vier slides met ruwe data in grafieken. De meesten hebben die allevier gebruikt en ook nog eens op de volgorde laten staan waarin ze die hadden gekregen in de opdracht. Het viel mij op hoe gauw het dan een totaal raadsel wordt wat waarop slaat – wat een gepuzzel. Het zinnetje feedback ‘als er geen voor de hand liggende een-op-een-relatie is tussen de tekst en de slides, moet je de relatie expliciet maken, bijvoorbeeld door paginanummers toe te voegen’ had ik ergens klaarstaan en dat heb ik heel vaak copy-paste gedaan.

Artefact of niet, herkenbaar is het toch wel: voor de schrijver is de relatie ongetwijfeld logisch, maarja, de lezer ziet die logica niet. ‘In het echt’ gaat dat misschien niet op deze manier, maar toch wel vaak mis.

De andere dingen waar ik veel feedback op heb gegeven betroffen onvoldoende synthese (zie ik sowieso vaak: hoofdboodschap die het niveau eronder samenvat in plaats van overkoepelt, titels van slides die de data beschrijven in plaats van zeggen wat de betekenis is), wiebelige logica (snap ik – blijft lastig, die strenge eisen van het piramideprincipe) en onheldere centrale vraag (vaak een dubbele, dus met en erin, mogelijk ook ingegeven door de opdrachtformulering, maar ik zie het wel vaker).

Maar er waren ook heel goede uitwerkingen bij. Die ik soms beslist goed genoeg vond om zó naar een cliënt uit te laten gaan. En die ik een enkele keer opvallend origineel vond. De beste uitwerkingen klopten zowel qua piramideprincipe als in hun mate van creativiteit. De creatievelingen hadden er niet voor teruggedeinsd enkele grafieken eruit te gooien of ingrijpend te veranderen.

Sterker nog, ik denk dat de enige echt goede oplossingen niet te braaf met die grafieken waren. Dat gold op hoog niveau, dus dat de creatieven het verhaal naar hun eigen hand hadden gezet, dus. Ja, zo voeg je waarde toe, zo doe je echt aan betekenisgeving voor de cliënt.

Maar het gold ook het niveau van elke afzonderlijke grafiek, en dat had ik me nog nooit eerder zo gerealiseerd. Ik leg het uit.

Het op te lossen probleem van de fictieve cliënt van de casus betrof de mislukte markt-introductie van een product. De cliënt vroeg zich af of herintroductie mogelijk was (nouja, dat was een van de mogelijke interpretaties). In een van de gegeven grafieken zat een stevige hint richting een mogelijke oplossing. In die ene grafiek stond het resultaat van onderzoek naar mogelijke veranderingen aan het product: twee daarvan waren kansrijk bij specifieke doelgroepen. De grafiek bestond uit een staafdiagram met zeven staven op willekeurige volgorde, de andere vijf onderzochte veranderingen waren minder kansrijk

Als je niks aan de grafiek veranderde, moest je bijna wel een lange, beschrijvende titel maken: ‘Verandering X richten op doelgroep A en verandering Y richten op doelgroep B zijn kansrijke veranderingen aan het product’. Dat is een lange, beschrijvende titel voor een Powerpoint.

Stap 1 vooruit is het veranderen van de grafiek, dusdanig dat die twee kansrijke veranderingen eruit springen. Je kunt daartoe de staven een accentkleur geven of er een lijntje omheen zetten – enzovoort. De titel kan dan worden ‘Er zijn twee kansrijke veranderingen aan het product’. Dat scheelt al veel lengte, en dat is sowieso iets wat je wat mij betreft zou moeten doen.

Nog een stap vooruit is de echte synthese: antwoord geven op de vraag ‘dus?’ (‘so what?’) Dat kan zijn: ‘Breng twee veranderingen aan’/’Onderzoek de twee mogelijkheden nader’/’Kies uit twee mogelijke doelgroepen’ – en ook nog steeds ‘Vergeet het’ (want toch te weinig kansrijk wellicht).

Dan heb je ‘m waar je ‘m moet hebben – en dan is die visuele aanpassing ook nog steeds nodig. Misschien zelfs iets meer, want bijvoorbeeld bij dat ‘vergeet het’ zou het goed zijn een norm zichtbaar te maken, waar zelfs die twee beste opties dan onder blijven. Enzovoort.

Zo hangt visueel design samen met structureren: de data leiden tot een boodschap en die boodschap, doorgedacht tot in de uiterste ‘so what’, bepaalt vervolgens de vorm die die data krijgen.

* * *

68 piramides en samenvattingen – het was massaproductie, maar verspreid over de tijd en ik vond het leuk om te doen. Er zullen nog wat late inleveraars komen, en daarna nieuwe mensen – de training blijft gewoon bestaan. Voor een eventuele volgende versie ga ik wel de instructie aanpassen om meer ruimte voor creativiteit te creëren.

 

Geplaatst in Presentatietips, schrijftips | Geef een reactie

Memorabel presenteren

Louise Cornelis Geplaatst op 6 augustus 2021 door LHcornelis3 augustus 2021  

Gratis te downloaden!

Wat ga ik onthouden van het proefschrift van Martijn Wackers, Making messages memorable. The influence of rhetorical techniques on information retention (LOT, 2021)? Dat formuleer ik expres zo, want het boek gaat over het onthouden van informatie, alleen niet uit teksten, maar uit presentaties. Welnu, drie dingen:

1. Sprekers laten een grote diversiteit zien aan middelen die ze inzetten om ervoor te zorgen dat hun publiek onthoudt wat ze zeggen. Die diversiteit zit ‘m in de verschillende contexten en genres (Wackers analyseerde wetenschappelijke praatjes, politieke speeches en TED-talks), maar ook daarbinnen en zelfs binnen technieken: de ene samenvatting is de andere niet. Sprekers doen in elk geval niet braaf wat handboeken voorschrijven – maar dat verbaast me niks, want dat doen schrijvers ook niet.

2. Drie van de technieken die in Wackers’ onderzoek min-of-meer bleken te werken, zou ik adviseurs ook aanraden als ze iets willen doen om ervoor te zorgen dat hun publiek de informatie beter onthoudt (ook al viel de adviespresentatie als genre niet binnen het onderzoek):

  • De informatieve samenvatting – zou ik ‘samenvatting met hoofdboodschappen’ noemen. Die werkt beter dan de indicatieve samenvatting: alleen maar de onderwerpen aangeven. Je kunt die informatieve samenvatting zelfs beperken tot de belangrijkste punten – representatief is niet nodig. (Ik geef hier trouwens ook helemaal geen representatieve samenvatting van het boek, maar een retorische: gericht op het doel van dit weblog en mijn doelgroep van de presenterende adviseur).
  • Aankondigen van de conclusie. Geen groot effect, maar het is er wel. Beetje lastig is het bij Wackers gaat om een conclusie aan het eind (‘ik rond af’), maar ik kan me wel voorstellen dat ook aan het begin iets zeggen als ‘de belangrijkste boodschap is…’ kan helpen. In tekst werkt dat net zo: dat het goed is om te expliciteren wat de hoofdboodschap is. Met de formulering kun je wel variëren.
  • De cirkel: aan het eind terugkomen op wat je aan het begin hebt gezegd, zo van: ‘Zoals ik in de inleiding al zei, zien we dat…’ Dat werkt maar beperkt als geheugen-bevorderaar, maar het publiek vindt het fijn: de presentatie is dan voor hun gevoel inderdaad rond.

Deze technieken bleken het in – beperkte – experimenten goed te doen in informatieve presentaties máár hun effect bleek groter als de betrokkenheid van het publiek lager was. Voor mij wil dat zeggen dat je als adviseur mogelijk ook wel zonder kunt. Ik citeer uit de  Nederlandse samenvatting (p. 292):

Luisteraars die de inhoud van de presentatie waarderen en betrokken zijn bij het onderwerp hebben mogelijk minder behoefte aan structuurmarkeerders en signaalformuleringen die de aandacht op het slot vestigen.

3. Er zijn cultuur- en historische verschillen in wat er zoal geadviseerd wordt. Dat is niet echt iets praktisch voor presenterende adviseurs, maar ik vind het wel een leuk nieuw inzicht. Als de klassieke Grieken het hadden over geheugentechnieken, was dat vooral gericht op de spreker, dus hoe die zijn eigen draad kon vasthouden. Tegenwoordig gaat het over wat het publiek onthoudt, en dat is een onderwerp waarvoor de belangstelling toeneemt. De Angelsaksische adviesliteratuur is daarin speelser, creatiever dan de Nederlandse. Althans, zo interpreteer ik maar wat Wackers zegt rond pagina 128/129: dat de Engelstalige vakboeken het meer hebben over humor, anekdotes en een levendige en beeldende stijl als technieken om het onthouden te stimuleren. Dat is een andere categorie technieken dan die van mijn vorige punt. Die vallen onder ‘organisatie’ van de presentatie, terwijl deze Engelse favorieten vallen onder ‘elaboratie’: technieken die het publiek stimuleren om de informatie actief te verwerken.

Een derde categorie technieken, de visuele middelen, komt er (helaas) bekaaid van af, net zoals de structuur als zodanig. Beide keuzes verantwoordt Wackers overigens wel, en dat is prima – je kunt als onderzoeker niet alles doen. Ik vond dit al veel. Het boek is interessanter door de breedte (een boel technieken, in handboeken én praktijk én experimenten) dan door de diepte. Toekomstig onderzoek kan meer die diepte in; Wackers is een pionier. (Ik realiseerde me tijdens het lezen dat het jaren geleden is dat ik me in een proefschrift heb verdiept. Heb ik wat gemist, of is het echt zo lang geleden dat er iets relevants verscheen?)

Vervolgonderzoek zou wat mij betreft vooral wat minder schools mogen zijn. Daarmee bedoel ik dat in de huidige experimenten de onderzoeker bepaalt wat de norm is, dus wat het publiek zich moet herinneren. Dat wordt bevraagd alsof het een proefwerk is. Volwassen publiek maakt echter zelf wel uit wat ze (willen) onthouden. Dat is lastig voor een onderzoeker, voor onderzoekers – want zoals dit onderzoek is er in mijn vakgebied wel meer.

Alsof de taalbeheerser weet hoe het moet, weet wat ‘goed’ en ‘slecht’ luisteren en onthouden is. Dat is niet zo. Heb ik Making messages memorable slecht gelezen door eruit te halen wat mij interesseert? Dacht het niet!

 

Geplaatst in Leestips, Presentatietips | Geef een reactie

De oogst aan links

Louise Cornelis Geplaatst op 18 mei 2021 door LHcornelis18 mei 2021 1

Hier weer eens wat relevante links van de laatste tijd. De oogst is armer dan anders, maar dat is slechts schijn, want ik heb de afgelopen tijd in losse blogposts regelmatig taal- en tekstzaken uit de media opgepikt, zoals bijvoorbeeld over de ophef rond groter dan/als en over de vaccinatie-teksten. Die komen dan niet in zo’n verzamelblogpost als deze terecht, en dat is omdat ze zo actueel zijn. De schrijftips van Japke-d Bouma van laatst vond ik ook bijzonder genoeg om er meteen een blogpost aan te wijden. Wat dat betreft was het juist een rijke tijd.

Over groter dan/als eerst nog even: dat emmert nog steeds door, ik heb er sinds die post nog een boel meer over gelezen en me er ook regelmatig zeer aan geërgerd. Dat zat hem er dan vooral in dat allerlei mensen er met veel aplomb domme dingen over gingen roepen. Ik kreeg op een gegeven ogenblik een sterk gevoel van medelijden met virologen en epidemiologen, want die maken al meer dan een jaar mee dat allerlei mensen zonder verstand van zaken boude uitspraken doen op hun vakgebied, tot in prominente ‘main stream media’ aan toe. Ik kon me ineens voorstellen hoe dat voelt, en dat gaat om wezenlijkere zaken dan als of dan. Eén van die media, de NRC, corrigeerde gelukkig later wel in een ombudsmanstukje het geblaat van de eigen columnisten. Maar toen er gister wéér een ingezonden brief in die krant stond over deze kwestie (overigens wel een goeie), had ik een sterk gevoel van: waar gáát dit toch over? Hoe kan het wekenlang zo rommelen over – uh, niets.

Nou goed, daar laat ik het dus maar bij.

Wat ook doorrommelt, is de B1-discussie. Daarover onlangs wel weer een goed stuk op Frankwatching – het tij lijkt wat te keren, of liever gezegd: er lijkt goede nuance in het debat te komen. Meer mensen gaan beseffen dat ‘je moet op B1-niveau schrijven’ een holle frase is. Emeritus-hoogleraar taalbeheersing Carel Jansen roept dat al jaren en deed dat onlangs ook weer in een webinar, maar die video is er helaas niet meer.

Altijd leuk in deze blogposts, motto ‘zo hoor je het eens van een ander’: enthousiasme over het piramideprincipe, ook bij Frankwatching.

Waar ik als taalkundige erg van kan genieten zijn dit soort observaties: het ontstaan van een nieuwe naamvalsvorm in het Nederlands: ‘Yo, rectorman!’. Of deze: wat je zoal aan wilgen kunt hangen, o.a. jarretels.

Ook op Neerlandistiek: twee van mijn Leidse collega’s (en vrienden) over de ‘schoolmeestersregel’ dat je dat als moet vermijden. Grappig: ik kende die hele regel niet. Je kunt kennelijk 24 jaar dr. in de taalkunde zijn met zo’n hiaat in je regeltjeskennis. Nouja – Boogaart en Reuneker laten juist zien dat het helemaal geen grammaticaregel is, maar een stijlprincipe: als dat leidt tot een tangconstructie. Fout is dat niet, het maakt de zin hooguit wat complex. Dat nadeel van tangconstructies ken ik wel, natuurlijk. .

Tot slot zoals bijna altijd hier de drie meest saillante links van mijn geliefde blog Slidemagic:

  • Hier leerde ik wat van: dat ‘stop die slide maar in de bijlage’ zeggen niet bepaald constructief is.
  • Iets wat ik ook vaak zeg: dat je als presenterende professional je eigen stijl mag hebben en dat die zichtbaar mag zijn. Als schrijvende professional overigens ook.
  • Tips voor als je maar niet op gang komt met je presentatie.

 

 

Geplaatst in Leestips, Opvallend, Presentatietips, schrijftips | 1 reactie

Puzzelen aan een infographic

Louise Cornelis Geplaatst op 12 maart 2021 door LHcornelis12 maart 2021  

Ik heb woensdagavond een tijdje zitten turen naar deze infographic in een artikel in de NRC:

Het duurde even voordat ik hem doorzag. De strekking is dat als je vanuit een lager aantal bezette bedden begint, je bij lichte exponentiële groei van de corona-epidemie na vier weken nog niet in de problemen bent op de IC’s, maar bij een hoger aanvangsaantal wel. Het lagere aantal en geen problemen staat links, in het blauw; rechts drukken oranje en rood het problematische scenario uit.

De interpretatie-uitdaging zit ‘m in:

  • Die boodschap die ik hierboven formuleer, staat er niet. Er staat alleen een vraag, ‘wanneer terug schalen in maatregelen?’, en daar geeft de infographic ook nog eens geen antwoord op.
  • Rood en oranje zijn betekenisvolle kleuren, maar dan snap ik het blauw niet: 750 lijkt me in situatie 1 ook oranje en blauw versus donkerblauw is voor mij geen betekenisvol onderscheid. Ik snap overigens wel dat groen mogelijk een te positieve associatie zou oproepen. Maar ik zou dus kiezen voor blauw-oranje links en oranje-rood rechts.
  • Met het vet gaat er iets mis in de data-to-ink-ratio. Ik denk: vet = belangrijk voor de bedoelde boodschap, dus drukt wellicht de vergelijking uit, maar zo werkt het hier niet, tot twee keer toe:
    • Bovenin, dus waar staat Situatie 1/2 en R=1.1 (waarom niet 1,1 trouwens?), moest ik een paar keer heen en weer met mijn ogen om te zien dat er echt bij allebei 1.1 stond en dat het dus niet ging om een vergelijking tussen twee verschillende R’en.
    • Lager staat twee keer ‘zonder extra maatregelen’ en ook daarvoor moest ik even heen en weer: nee, ook dat is hetzelfde, het is niet zonder respectievelijk met extra maatregelen. Dus dat was een beetje puzzelen: dat zit hem in het verschil in hoogte tussen de lichtblauwe en de oranje kolom.

      De cruciale vergelijking zit ‘m in het verschil in hoogte tussen de lichtblauwe en de oranje kolom. Dat is best subtiel.

Ik was er toen wel, maar uit een Twitter-draadje waar ik gister in belandde begreep ik dat ook het ’10 IC bedden bezet door Covid patiënten’ (twee ontbrekende verbindingsstreepjes!), met het lijntje naar het vakje om één hokje, lastig te begrijpen is. Voor mij was dat meteen wel helder, zo vanzelfsprekend zelfs dat ik het bij het uitleggen over het hoofd zou zien (en zag, op Twitter): een mooi voorbeeld van hoe ook ik last heb van ‘the curse of knowledge‘.

Het is – bij nader inzien – inderdaad toch wel gek, want het is eigenlijk een extra stukje legenda: er staat dat één vakje staat voor tien bezette bedden. Dat is in elk geval een wat onconventionele legenda.

Alles bij elkaar vergt het interpreteren van deze infographic dus een aardige inspanning. Ik zie verbetermogelijkheden in details, zoals het opnemen van de boodschap, het vet wegwerken, gemeenschappelijke tekst in één keer doen, een gewonere legenda, misschien andere kleuren en wat kleine edits, maar ik zie niet 1-2-3 hoe het plaatje zelf beter kan. Iemand?

Het is in elk geval beter dan het origineel dat @wloon twitterde (dank!). Daar moest ik zeker ook op puzzelen! De conclusie daarin snap ik echter wel meteen: ‘breng bedbezetting terug vóór nieuwe versoepelingen’. Eens!

Enfin, wel weer een leuke in de verzameling corona-grafieken!

 

Geplaatst in Opvallend, Presentatietips | Geef een reactie

Te pessimistisch voor de persco

Louise Cornelis Geplaatst op 9 maart 2021 door LHcornelis9 maart 2021  

We zijn weer een corona-persconferentie verder en een blogje daarover is een traditie aan het worden. Wat me dit keer het meest opviel is dat het in de reacties vooral ging over het positieve, optimistische karakter ervan. Ik heb die positievere woorden ook wel gehoord natuurlijk, maar ik heb ze niet gevoeld: ik vond ze ongeloofwaardig.

De positieve woorden bleven bij mij in twee filters hangen:

  • Ene oor in, andere oor uit. Ik heb het afgelopen jaar vooral minister De Jonge al te veel horen beloven. Wat heeft hij al wel niet beloofd vorig jaar, over het testen, het bron- en contactonderzoek en het uittrappen van vuurtjes… In juli iedereen minstens het eerste vaccin? Zal wel. Ik hoop dat het zo snel gaat, maar ik geloof het gewoon niet meer. Alles moet ervoor meezitten, en dat heeft het de afgelopen tijd bepaald niet altijd gedaan.
  • Besef van de grote onzekerheid. Voor zover ik weet, is het verloop van de epidemie zelf net zo onzeker als twee weken geleden. Het enige wat verbeterd is, is de sterfte van de alleroudsten. Het effect van de versoepelingen van toen is echter nog onduidelijk. Er is geen duidelijke gunstige trend, en volgens sommige experts kan de derde golf nog steeds ‘losbreken’ – De Jonge zelf geeft dat toe. Dus hoezo dan optimisme over, bijvoorbeeld, de terrassen open per eind maart? Is dat dan een ‘perspectief’? Het risico op valse hoop is groot. 

Wat er bij mij een rol speelt is dat ik, weet ik van mezelf, een vrij pessimistische aard heb (pessimisme is een nuttige eigenschap voor elke redacteur, want je moet er altijd van uitgaan dat wat er staat niet klopt of niet goed genoeg is). Dus ik schaam me er niet voor, en bovendien heeft de coronacrisis is alle opzichten zelfs mijn zwartste toekomstbeelden weten te overtreffen. Wie had bijvoorbeeld vorig jaar ooit gedacht dat we nu nog zo diep in de shit zouden zitten, met een zeer langdurige lockdown en nog steeds zo veel zieken en doden?

Behoefte aan perspectief, tsja, dat snap ik wel, maar het is gewoon nog onzeker. Voor de komende weken, de komende maanden en zeker ook voor de lange termijn. Het kan allemaal heel goed gaan, en dat hoop ik natuurlijk van harte. Maar ik reken er niet op. Valse hoop is namelijk bijzonder ondermijnend.

Wat het me over communicatie maar weer eens leert is hoe verschillend mensen lezen en luisteren, dus hoe verschillend ze boodschappen ontvangen. Als spreker/schrijver moet dat bescheiden stemmen.

 

Geplaatst in Opvallend, Presentatietips, schrijftips | Geef een reactie

Laat je niet dwingen door PPT’s vorm

Louise Cornelis Geplaatst op 27 november 2020 door LHcornelis26 november 2020  

Onlangs zag ik een managementsamenvatting in een PowerPointdocument bedoeld om te lezen (een hybride slidument). Die zag er zo uit (de tekst is nep):

Voor mij als argeloze lezer gingen er drie dingen mis, en die liggen er allemaal aan dat PowerPoint een bepaalde vorm afdwingt die niet strookt met tekst en met lezen:

  • Aan het eind van de eerste pagina dacht ik dat ik er al was – PowerPoint geeft geen enkel signaal dat er nog wat komt. Ik houd ook wel van samenvattingen op één A4’tje, dat speelt vast een rol. Aan het eind van de tweede pagina wist ik dus ook niet of het nog verder zou gaan – nee dus.
  • Door de schikking naast elkaar gaan mijn hersenen op zoek naar een verband tussen de twee dingen per pagina, en naar hoe die zich verhouden tot de andere twee op de andere pagina. Ik lees dit dus als ’twee keer twee’. Na enige inspanning moest ik dat zoeken opgeven: het zijn vier losse blokjes. De vorm suggereert anders.
  • Eén van de vier blokjes was een stuk minder interessant dan de andere – daar stonden dingen die ik al wist, maar die volgens mij ook elke beetje goed geïnformeerde persoon al weet. Zonde van de leestijd in zo’n samenvatting, denk ik. Eén van de andere vakken trad bovendien veel meer in detail dan de andere, en ook dat is niet het idee van een managemensamenvatting. Ik vermoed dat de schrijver de neiging heeft gehad om elk van de vier vakken ongeveer even veel op te vullen. Anders ziet het er inderdaad een beetje gek uit.

Met z’n rigide vorm per losse, nevengeschikte pagina en door de vormgeving gedicteerde blokjes en vakjes is PowerPoint niet zo heel geschikt voor het schrijven van echte tekst. Gebruik daarvoor toch maar liever Word! Dan ziet de lezer aan het doorlopen van een zin dat er nog een pagina komt, staan de vier paragrafen zichtbaar op gelijke voet, en kun je de lengte van elk onderdeel vrijelijk variëren.

En als je dan toch bezig bent: voeg er een overkoepelende hoofdboodschap aan toe. In een inleidend stukje tussen de kop ‘Managementsamenvatting’ en de vier paragraafjes. Want die hebben toch echt wel iets met elkaar te maken!

Geplaatst in Presentatietips, schrijftips | Geef een reactie

De winnaar heeft de kleinste balk

Louise Cornelis Geplaatst op 28 september 2020 door LHcornelis28 september 2020  

Via een retweet van vakgenoot @PSteenwinkel zag ik gisteren een tweet van @JaapJansen met een grafiek erin die precies de verkeerde visuele indruk wekt. Het gaat om vertrouwen in fractievoorzitters:

 

Visueel zou je denken dat dat vertrouwen het grootst is in Kuzu/Azarkan, met die lange balk erachter. Maar nee, het is omgekeerd: Asscher is de winnaar, hij staat op de eerste plaats. De balken drukken het nummer van de rangorde uit, niet de hoeveelheid vertrouwen….

Okee, Asscher staat bovenaan, dat klopt wel. Maar balken gebruik je voor hoeveelheden, niet voor rangorde. Zonder inhoud leiden ze alleen maar af.

Voor rangorde hebben we iets heel moois, en dat staat er ook: gewoon nummeren, van 1 tot en met 13.

 

Geplaatst in Presentatietips | Geef een reactie

Andere interessante dingen

Louise Cornelis Geplaatst op 9 juni 2020 door LHcornelis5 juni 2020  

Ik blogde de laatste tijd veel over corona-gerelateerde communicatiezaken, maar ik zag ook andere interessante dingen voorbijkomen. Hier weer de oogst aan nuttige en leuke links van de laatste tijd:

  • Mooi pleidooi voor meer bewustwording over de rol van taalnormen. Specifiek over de hardnekkige veroordeling van groter als, waar het stuk mee begint, heb ik me ook al vaker druk gemaakt.
  • Over normen gesproken: hier de taalfouten-top-tien, die – leuk – onderscheiden is in taalvouten en taalfouten, waarbij die eerste de dingen zijn waar altijd veel over gesproken wordt (me moeder) maar de laatste eigenlijk serieuzer – bijvoorbeeld: de lezer is niet in beeld. Dit keer is dit de enige inhoudelijke link naar neerlandistiek.nl, maar dat blog blijft de moeite waard: er verschenen bijvoorbeeld enkele goede stukken over corona-communicatie op (voorbeeld). Wel doet Marc van Oostendorp, naar wie ik hier regelmatig linkjes opnam, na drieduizend stukjes een stapje terug.
  • Wie doet ‘m net zo goed als ik – de ‘Actief of passief’-quiz! Ik had ze allemaal goed natuurlijk ????.
  • Een mooi gevisualiseerd overzicht van hoe mensen frequenties, kansen en getallen begrijpen (‘veel’, ‘vaak’, ‘waarschijnlijk’ e.d. – maar dan in het Engels)
  • Aangezien je als schrijver blind wordt voor je eigen tekst, is jezelf redigeren best lastig. Hier nuttige tips.
  • Twee van mijn favoriete blog SlideMagic tot slot: een kort (en dus op hoog abstractieniveau) antwoord op de vraag “How do I design a good presentation slide for business?” en tips voor slides met bullets voor video-conferencing. Ik hoorde onlangs een projectleider precies dat als voordeel noemen van video-bellen: met een paar simpele maar goede slides op gedeeld scherm kun je effectief overleggen.

 

Geplaatst in Leestips, Opvallend, Presentatietips, schrijftips | Geef een reactie

Misschien wel de slechtste grafiek ooit

Louise Cornelis Geplaatst op 23 mei 2020 door LHcornelis14 februari 2022  

Gister was bij M een grafiek te zien waarvan ik toen in de gauwigheid al weinig begreep. Ik heb ‘m net even teruggekeken en stil gezet, en ik kan niet anders concluderen dan dat het misschien wel de slechtste grafiek is die ik ooit heb gezien:

Het punt dat Erik Scherder maakte, is dat bewegen helpt tegen corona en dat matig intensief bewegen al genoeg is (zie ook dit nieuwsbericht). Daar mag zeker meer aandacht voor zijn, wat mij betreft – maar graag op een betere manier.

Wat ik gister al meteen dacht te zien, is dat de stijgende lijn in de grafiek de suggestie wekt dat zwaarder trainen beter is. Immers, hij gaat omhoog bij iets met ‘intense’. Dat was niet wat Scherder zei. Je moet naar de kleine pijltjes kijken om het effect te zien dat hij bedoelde.

Die kleine pijltjes zijn echter helemaal niet zo eenduidig. In één geval gaan ze bijvoorbeeld naar boven, naar beneden én heen en weer.

Ze staan bovendien bij allemaal heel erg moeilijke termen. Ik  heb geen flauw idee wat TEMRA en Treg zijn, laat staan dat ik weet wat het betekent dat het ene pijltje omhoog gaat en het andere naar beneden. Is dat goed of slecht?

Ik dacht meteen gister al: hoe durf je je met zo’n grafiek te vertonen op primetime TV, dus voor een breed publiek? Dit is klakkeloos uit iets gekopieerd; Scherder en de redactie hebben zelfs niet eens de moeite genomen het Engels te vertalen. Of was het bedoeld om te imponeren? Dat is het wat mij betreft een mislukt gevalletje ethos.

Zo ver was ik gister al. Pas vandaag drong de titel tot me door. Chronic exercise training – WTF? Klinkt nog als een enge ziekte ook.

En wat ik vandaag ook zag, is dat de assen van de grafiek niet kloppen, waardoor de grafiek zelf niets uitdrukt, of nouja, iets zichzelf-bevestigends. De X-as hoort de onafhankelijke variabele uit te drukken en de Y-as de afhankelijke. Maar dit zijn allebei onafhankelijke, sterker nog: ze drukken hetzelfde uit. Immers, bij increasing training load ga je van moderate naar intense training. Dus de lijn in de grafiek is klinkklare onzin. De drukt uit dat intensievere training intensiever is. Ja, dûh. Dit zou geen grafiek moeten zijn, maar een tabel met twee kolommen.

Mogelijk bedoelde Scherder de – voor mij bekende – J-curve uit te drukken. Die laat de relatie tussen bewegen en immuniteit zien, of eigenlijk: tussen bewegen en het risico om ziek te worden. Die vind ik qua grafiekvorm ook niet helemaal gelukkig, omdat naar beneden juist goed is, en dat is omgekeerd aan de intuïtieve betekenis van boven en beneden. Maar hij klopt verder wel.

Inhoudelijk vond ik het verder gister ook niet zo sterk. Bewegingsarmoede ook een pandemie noemen, wat Scherder deed, lijkt me niet echt iets bijdragen. Wat ik vooral miste, is een gesprek over de ‘hoe dan?’ vraag. Scherder betoogde waarom we meer moeten gaan bewegen, maar dat weten we zo langzamerhand wel. Maar we dóen het niet; in de huidige situatie nog minder dan normaal zelfs. In termen van het piramideprincipe is de waarom-vraag bij de boodschap ‘we moeten meer bewegen’ wat mij betreft niet interessant meer, en je voegt met een rare grafiek daar niets aan toe. De hoe-vraag, daar gaat het om.

 

PS Gister was Scherder met z’n grafiek nog een keer op tv, in Studio Sport. Hij zei toen enthousiast dat je kon zien dat door matig intensief bewegen de ‘natural killer’ cellen, die met NK in hun naam links boven, stijgen. Achter die NK-cellen staat echter een pijltje omhoog, maar ook een heen en weer. Dat was in close-up in beeld. De onderzoeksresultaten zijn dus kennelijk niet eenduidig?
Ik blijf ook betwijfelen of het zinvol is om in de woordkeuze aan te sluiten bij de coronacrisis. Naast de pandemie is bewegen nu het nieuwe normaal. Ik vind dat in elk geval naargeestige framing en ik vind het ook te veel proberen mee te liften op iets, in plaats van een eigen verhaal te vertellen.

 

Geplaatst in Opvallend, Presentatietips | Geef een reactie

Berichtnavigatie

← Oudere berichten

Recente berichten

  • Fouten inchecken
  • Verkeersborden spreken elkaar tegen
  • Alweer een goed boek van Van Bogaert (2)
  • Ik blijf nog even bezig met ChatGPT
  • ChatGPT over adviezen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (287)
  • Opvallend (473)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (806)
  • Uncategorized (38)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (192)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑