↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijks archief: juli 2022

Structuur staat niet op zichzelf

Louise Cornelis Geplaatst op 19 juli 2022 door LHcornelis19 juli 2022  

In mijn trainingen gaat het er vaak om dat je de lezer helpt als je document een transparante structuur heeft: logisch en simpel, zodat je hem in één zin aan kunt kondigen. Zo’n soort zin:

Hiervoor zijn drie argumenten, die in de drie hoofdstukken van dit rapport een voor een aan de orde komen.

Wat ik er wel eens bij zeg, is dat dat niet ‘moet’ en dat je met structuur van alles kunt doen, als je maar uitlegt aan de lezer wat dat is. Zo van:

Er volgen nu dertig pagina’s waarvan in eerste instantie de samenhang onduidelijk zal zijn, maar ik beloof: daarna valt alles op zijn plek.

Dat zou ik niet aanraden, hoor, voor een zakelijke tekst, maar het kán wel.

Voor literaire teksten geldt dat als ze zo’n aangekondigde en transparante structuur zouden hebben, dat gek zou zijn. Het kan wel, althans,  dat heb ik wel eens gehoord, een postmoderne detective die begint met iets als:

De butler deed het, met een bijl, en hij had daarvoor drie redenen:

Maar meestal moet je bij een literaire tekst zelf puzzelen, en dat is een deel van de lol van zulke teksten lezen: het is bevredigend als het puzzeltje klopt.

Onlangs las ik een boek waarvan ik het puzzeltje niet gelegd kreeg. Het ging om Van wie is de finish? Ik vond het verder een interessant boek over voor mij relevante thema’s, met zeer sterke passages. Ik heb het dan ook met plezier gelezen.

Het fascineert me natuurlijk van uit mijn werk met zakelijke teksten hoe het kan dat ik toch een fiks structuurprobleem ervoer. Ik stuitte op drie problemen:

  • Ik kon niet achterhalen wat de climax van het verhaal is. Daar was ik wel naar op zoek, deels omdat ik die sowieso verwacht in zo’n ego-document, iets van catharsis, en deels omdat op de achterflap staat dat het boek de reis schetst naar ‘zijn belangrijkste finish ooit’. Ik kon er niet achter komen welke dat is. Er zijn meerdere kandidaten. Inhoudelijk de meest waarschijnlijk staat in de epiloog, wat ik een gekke plek ervoor vind. En dan nog krijgt hij daar onvoldoende nadruk: het gaat daar te snel en te makkelijk (ik spoil niet, vandaar dat ik er niets inhoudelijks over zeg). Ik vind het jammer, want daardoor kan ik ook niet goed volgen waar zijn persoonlijke proces toe geleid heeft.
  • In het voorwoord staat alleen maar dat de structuur niet chronologisch is. Hoe dan wel? Ik heb geen idee, ik kon er niet achter komen. Het is toch ten dele wel chronologisch, en de chronologie is kennelijk belangrijk, want sommige stukken hebben een datum. De volgorde zal ook echt niet helemaal willekeurig zijn. Of misschien heeft dat wel zo gevoeld voor de schrijver, maar die had dan toch – wat mij betreft – dat stapje extra moeten zetten om de lezer te kunnen vertellen hoe de opbouw in elkaar zit.
  • De structuur is (te) complex. Het is dus een niet-chronologisch ego-document, met ook nog voor elk van de ongeveer veertig hoofdstukjes een losse songtekst of citaat die ik ook nog aan het hoofdstuk moet zien te relateren. Het zijn zo tachtig inhoudselementjes, op 226 pagina’s! Dat is me te veel. 

Hiervan is het eerste punt het belangrijkste. Die andere twee dingen waren op hun pootjes terecht gekomen als ik die climax had kunnen achterhalen. Tachtig elementjes in een niet-chronologische structuur, dat had goed kunnen komen als ik aan het eind had geweten waar het allemaal toe leidde. Uiteindelijk is dat het allerbelangrijkste: aan het eind een gevoel van snappen.

Zo realiseerde ik me: dat is net als bij zakelijke teksten – toch. Nouja, daar mag het eerder dan aan het eind, dat is het hele idee van ‘hoofdboodschap voorop’.  De overeenkomst is dat de structuur ook daar niet op zichzelf staat: die dient de hoofdboodschap. Dat eerste voorbeeld van hierboven, dat zijn niet zomaar drie argumenten, het zijn argumenten voor de hoofdboodschap.

Anders is ook zo’n transparante structuur niet veel meer dan los zand. Dat krijg je zelfs met de beste structuuraankondiging niet aan elkaar geplakt.

 

Geplaatst in Uncategorized | Geef een reactie

Wetenschap met de hoofdboodschap voorop

Louise Cornelis Geplaatst op 13 juli 2022 door LHcornelis13 juli 2022  

Een trainingsdeelnemer wees me eerder deze week op een paper van de econoom John Cochrane over academisch schrijven (bedankt, Thomas!). Het is erg de moeite waard!

Meteen aan het begin schrijft Cochrane:

Figure out the one central and novel contribution of your paper. Write this down in one paragraph.

Die ene, centrale bijdrage, daar moet je volgens Cochrane mee beginnen, in driehoeks- of krantenstijl, zoals hij dat noemt. Anders snappen lezers toch niet waar je mee bezig bent als je, bijvoorbeeld, andere literatuur bespreekt of je model uiteenzet.

Het formuleren van die ene, centrale bijdrage vergt wel denkwerk, zeker omdat die concreet moet zijn. Dus niet ‘er kwamen interessante resultaten uit’, maar het resultaat concreet maken.

Cochrane bepleit dus eigenlijk ‘hoofdboodschap voorop’ in wetenschappelijke teksten, en hij stelt aan die hoofdboodschap vergelijkbare eisen als het piramideprincipe. Hij practicet wat hij preacht en heeft dan ook nog af en toe een kwinkslag. Het is dus zelf een zeer leesbaar stuk.

In het wetenschappelijk schrijven is dit stuk – voor zover ik weet – uniek. Cochrane is een witte raaf. Het stuk is uit 2005 en krijgt – ook weer voor zover ik weet en zie, dus in mijn vakgebied – geen navolging. Helaas.

Misschien kan ik er zo een beetje reclame voor maken? Voor wetenschappelijke publicaties met de hoofdboodschap voorop dus. Maar vooral voor het grondige denkwerk dat het vergt om tot die ene, kernachtige formulering van de resultaten te komen.

 

 

Geplaatst in Leestips, schrijftips | Geef een reactie

Nederlands in een verre Westhoek

Louise Cornelis Geplaatst op 12 juli 2022 door LHcornelis12 juli 2022  

Vorige week was ik een paar dagen in Frans-Vlaanderen. Ik heb daar genoten van de restanten Nederlands. Er werd ooit Vlaams gesproken, maar daar is weinig meer van over – ik was er eerder, heb het nooit gehoord. Maar in de plaatsnamen is het er luid en duidelijk. Soms in de spelling verfranst, wat er grappig uitziet, zoals Coudekerque. Soms moet je het weten: we hadden een appartement in het dorp Oye, dat heette ooit Ooie, en dat is hetzelfde woord als Oog in Schiermonnikoog: eiland.

We waren er vooral voor een evenement in Gravelines en ook dat moet je weten: dat is Grevelingen. Grevelingen, Frankrijk, echt waar. Ons navigatiesysteem sprak het op z’n Engels uit: graflijnen. We fietsten een parcours van 90 kilometer, langs onder andere Watten en Noord- en Zuidpeene – haha, daar heb ik me wel mee vermaakt onderweg.

Op dinsdag zagen we in Kassel de Tour de France voorbij komen. Dat stadje had tweetalige bordjes. Dit viel me op:

Straete, dus niet aan de standaardtaal aangepast, en bergen is bergue geworden, niet iets met montagne.

Dit vond ik ook leuk – ik had niet eerder T(h)ijl Uilenspiegel in het Frans gezien:

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Een half jaar met veel cabaret

Louise Cornelis Geplaatst op 1 juli 2022 door LHcornelis30 juni 2022  

Sinds de theaters weer open gingen na de afgelopen lockdown hebben  manlief en ik een hele serie cabaretvoorstellingen gezien. We houden daar sowieso wel van, maar dit was wel heel veel kort achter elkaar. Dat kwam deels door veel zin erin na de ‘droogte’ van de coronatijd, deels door het doorschuiven van voorstellingen, en deels kreeg ik de indruk dat het op dit moment een rijke periode is voor het Nederlandse cabaret. Of ik moet zeggen: voor het nederlandstalige cabaret, want de grote klapper voor mij was van een Vlaming, maar daarover zo meer.

In chronologische volgorde zagen we, in Rotterdam, Delft, Schiedam of Den Haag: Lebbis, Marcel van Roosmalen en Gijs Groenteman, Stefano Keizers, Kasper van der Laan, Jasper van der Veen, Wim Helsen, Micha Wertheim, Patrick Laureij, Jasper van der Kuijk, Dolf Jansen en Hans Teeuwen. Het is nu zomer, dus het wordt een tijdje rustiger.

Van dit rijtje vond ik Wim Helsens ‘Niet mijn apen, niet mijn circus’ het hoogtepunt. Het is zo absurdistisch dat het nog maar de vraag is of je dat nog cabaret kunt noemen. Helsen vertelt een knettergek verhaal dat alleen maar ‘kan’ in taal, niet in het echt, met bizarre twists erin en toch komt het op z’n pootjes terecht. Het is ook nog eens aangepast aan de plek waar het theater staat, daar heeft hij per voorstelling heel wat voorbereiding aan.

Wat me niet helemaal zint aan het rijtje is dat het allemaal blanke mannen zijn. Er mag wel wat meer diversiteit in onze keuze. Het was wel toepasselijk dat de dominantie van de blanke man het thema was van de laatste voorstelling, eergisteravond. Althans, dat denk ik. Er zat weinig structuur in de voorstelling, en dat was niet erg, volgens mij omdat Teeuwen zo nadrukkelijk leidt en de baas is. Baas genoeg bijvoorbeeld om te provoceren en grove taal te gebruiken. Dus het thema zat hem meer in de vorm dan in de inhoud. Leuk om over na te denken.

Thema, structuur, verhaal, vorm versus inhoud, taalgebruik… dat is de link naar mijn werk. Maar  bovenal heb ik gelachen en genoten!

 

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Recente berichten

  • Mijn ethische antenne aanscherpen
  • Over weefsel, 150 en een popconcert: 3 college-onderwerpen
  • De piramide van Optimaal blijven sporten
  • ‘Optimaal blijven sporten voor 45+’ers’ is verschenen
  • Ik hoor niet bij een boek over boeken lezen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (290)
  • Opvallend (477)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (814)
  • Uncategorized (38)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (194)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑