↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijks archief: april 2021

Olijke titels

Louise Cornelis Geplaatst op 29 april 2021 door LHcornelis29 april 2021  

De Speld had vandaag wel weer een leuke: Rapport ‘Ongewenst olijk’ oordeelt hard over titels van rapporten. Ik ben voor rake, inhoudelijke titels, maar inderdaad worden ze wat al te snedig. Ongelijke leggers vind ik er zelfs echt wel overheen: het onderwerp leent zich niet voor een knipoog.

 

Geplaatst in Opvallend, schrijftips | Geef een reactie

De gouden groep van taaladvies

Louise Cornelis Geplaatst op 26 april 2021 door LHcornelis22 april 2021  

Ik schreef hier vrijdag over de zoektocht naar een ‘regel’ over verwijzen met een persoonlijk versus aanwijzend voornaamwoord. Uiteindelijk vond ik daar iets over in de ‘krochten’ van de e-ANS (paragraaf 5.6.3.3.1!). In de paar taaladviesboeken die ik raadpleegde (ik heb een zwikje in de kast staan) of op de taaladvieswebsites waar ik zocht, vond ik er niets over.

Dat kan twee dingen betekenen:

  • Ik zoek niet goed. Dat is een berucht probleem bij taaladvies: de termen waarin mensen zich iets afvragen, zijn niet altijd de termen die de taaladviseurs gebruiken. Dat geldt voor leken in het bijzonder – vaak moet je al de juiste grammaticale term weten, zoals persoonlijk en aanwijzend voornaamwoord, om op te kunnen zoeken hoe iets zit. Maar wie weet zoek ik ook wel verkeerd – geen idee. Ik weet niet wat ik fout doe, dan, want anders zou ik het wel oplossen.
  • Het staat er niet. Dat kan sowieso, en in een artikel in Onze Taal van deze maand (nr. 4 van 2021) staat daar iets over, in een artikel over een eeuw taaladviesboeken (p. 4-6). Nouja, niet over wat ik niet gevonden heb, maar wel over dat taaladviesboeken elkaar nogal nadoen. Martin van der Meulen laat zien dat taaladviesboeken al jarenlang dezelfde taalfouten en -vragen behandelen: omdat of doordat,hen of hun, tijdigste of meest tijdige, een aantal is/zijn, elf of ieder, het huis dat/wat. Dat zijn, zo betoogt Van der Meulen, niet per se de lastigste gevallen. He is meer zo dat het een ‘gouden groep’ taalfouten is er er nou eenmaal bijhoort: ‘Als je een taaladviesboek schrijft, dan móet je deze kwesties wel noemen’. Het zijn ook wel kwesties waar veel over getwijfeld wordt, maar dat is een kip-ei-kwestie: mensen blijven zich bewust van zo’n kwestie omdat die telkens wordt herhaald. ‘Zo helpt taaladvies zijn eigen problemen in stand te houden’. 

Ik had me dat nooit gerealiseerd maar ik denk dat het klopt. En net zoals het over een paar onderwerpen altijd gaat, gaat het dus over andere onderwerpen nooit.

Behalve op dit weblog dan.

 

 

Geplaatst in Leestips, Opvallend | Geef een reactie

Even over de taalnormendiscussie

Louise Cornelis Geplaatst op 24 april 2021 door LHcornelis24 april 2021  

Even voor de zekerheid – misschien zijn er lezers van dit weblog die wat meekrijgen van de – ergerlijke – discussie over taalnormen (groter als) die afgelopen week is losgebarsten naar aanleiding van het verschijnen van de nieuwe e-ANS. Denk je – hoe zit dat? Lees dan deze goede uitleg van Steven Delarue.

Hoofdboodschap: er verandert he-le-maal niets, behalve dan dat de e-ANS de uitleg bij sommige taalverschijnselen is uitgebreid, genuanceerd, verbeterd, gemoderniseerd. Dikke winst. Voor de professionals – want dat is de doelgroep van de ANS.

Mijn ergernis zit ‘m erin dat er heel domme, ongenuanceerde en reactionaire dingen over geroeptoeterd worden, ook in de reguliere media (dus niet alleen op Twitter). Boel domheid, veel slecht lezen, veel scoringsdrang. Tsja….

 

Geplaatst in Opvallend, schrijftips | Geef een reactie

Die en dat versus hij en zij

Louise Cornelis Geplaatst op 23 april 2021 door LHcornelis22 april 2021  

Een tijdje geleden kwam ik op Twitter terecht in een klein discussietje over het woord ze hier, waar iets mee is, maar wat – zo vroeg @psteenwinkel zich af :

Wat vind je van deze discussie? Ze is vrij vertaald uit een discussie op <website>

Verwijzen met een persoonlijk voornaamwoord naar een de-woord is vaak lastig omdat ons gevoel voor mannelijk en vrouwelijk niet zo scherp is, dus is het dan ze of hij, maar dat was hier het probleem niet. Ik hoefde discussie niet eens op te zoeken om te weten dat ze in dat opzicht prima is.

Volgens mij was er iets anders mee: met een persoonlijk voornaamwoord verwijs je in principe terug naar het onderwerp van de zin (je), niet naar iets wat achter een voorzetsel staat. Daarvoor gebruik je een aanwijzend voornaamwoord (deze, die, dit, dat). Ik heb daarover al vaker discussie gehad, en niet iedereen blijkt dat zo te ervaren, dus dat deze twee zinnen verschillen in wie er verkouden is:

Jan ging wandelen met Piet. Hij was verkouden.
Jan ging wandelen met Piet. Die was verkouden.

In de eerste zin is Jan verkouden, in de tweede Piet. Voor mij werkt dat zo, maar niet voor iedereen, zo bleek op Twitter

Ik meen me ook te herinneren dat ik er ergens in mijn studie iets over geleerd had, maar ik had niks in de boekenkast staan erover. Het is zeker geen regel die zijn weg heeft gevonden naar de handboeken. Ik had hem toch niet zelf verzonnen ofzoiets?

Na die discussie van vorige maand heb ik nog eens wat grondiger online gezocht, en ja, zowaar, ik heb gelijk, nouja, bijna – het zit net een beetje anders. Dit staat in de e-ANS:

In het algemeen kan gesteld worden, dat bij voorkeur het aanwijzend voornaamwoord gebruikt wordt als wordt teruggewezen naar een persoon of zaak die pas in de conversatie geïntroduceerd is. Heel vaak openen die en dat dan ook een nieuwe zin.

Aha, het zit net een beetje anders: het is niet zozeer een kwestie van grammaticale rol (onderwerp versus iets achter een voorzetsel) maar van gegeven/nieuw: het persoonlijk voornaamwoord verwijst naar het al langer in gesprek of tekst bekende, het aanwijzend voornaamwoord naar het nieuwe. Dat overlapt voor een groot deel met die grammaticale rollen, maar niet helemaal.

Ik ga ‘m onthouden!

Blijft wel wonderlijk dat niet iedereen het zo aanvoelt. Dat is natuurlijk eigenlijk belangrijker dan  wat er in naslagwerken staat.

 

(Even heel kort en snel taalkundig nog een stapje verder. Dat ik dit interessant en dat ik dit weet heeft ermee te maken dat ik me voor mijn proefschrift heb beziggehouden met persoonlijk voornaamwoorden en waar die belanden in de zin. Daarvan weet ik dat persoonlijk voornaamwoorden werken als verwijzingen naar een soort hoofdpersonen door wiens ogen we meekijken en aan wie we het verhaal en dus ook nieuwe informatie ophangen. Alleen de eerste introductie van discussie hierboven is nog niet genoeg om als zo’n hoofdpersoon op te treden. Het grammaticale onderwerp heeft zo’n soortgelijke functie als identificatiefiguur, en je ziet dus dat de meeste persoonlijke voornaamwoorden inderdaad onderwerp zijn – ik is veel frequenter dan mij. Want we zitten ook nog eens zo in elkaar dat we bij voorkeur onszelf als identificatiefiguur gebruiken – ik is echt reuzefrequent. Wat helemáál zeldzaam is, en daar komt de link met mijn onderzoek, is een lijdende vorm met door mij, dus iets als ‘Dit wordt door mij geschreven’. Het is raar om jezelf ten dele als identificatiefiguur op te voeren: een beetje wel (mij), een beetje niet (achter een voorzetsel, niet als onderwerp, zoals ik ‘ik schrijf dit’).)

 

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Kort iets over de persconferentie

Louise Cornelis Geplaatst op 21 april 2021 door LHcornelis21 april 2021  

Ik heb gisteravond de persconferentie vluchtigjes teruggekeken en de vragen gescand. Ik moet zeggen: ik breng dat bijna niet meer op, zo veel slechte argumentatie op een hoopje: voor de versoepelingen, voor het hele corona-beleid en tegen de kritiek op de testevenementen. Ook was ik niet overtuigd over het waarom van het wél doorgaan met het Janssen-vaccin (in verhouding tot de AstraZeneca-stop voor onder de 60 jaar).

Het was een aaneenrijging van willekeur, inconsistenties, drogredenen, wensdenken, draaien en vrijelijk interpreteren van de getallen – dat laatste liep het meest in het oog. Dat kwam er dan allemaal nog best wel aardig uit, maar eigenlijk is dat ook heel erg: het toneelstuk.

Arme mensen die dit beleid het leven kost of voor lang of altijd hun gezondheid. Ging het daar maar eens wat vaker over.

 

Geplaatst in Uncategorized | Geef een reactie

Overchie?

Louise Cornelis Geplaatst op 20 april 2021 door LHcornelis20 april 2021  

Hier eentje van hier vlakbij uit de verzameling ‘spelfouten op borden in de publieke ruimte’:

De meest in het oog springende is de ontbrekende S in Overchie, maar ook het streepje tussen Overchiese en Kleiweg hoort daar niet.

 

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Ongeloofwaardige persconferentie

Louise Cornelis Geplaatst op 14 april 2021 door LHcornelis14 april 2021  

De persconferentie van gister vond ik wel een tragisch dieptepunt  in de geloofwaardigheid van Rutte en De Jonge. Dat kon ook bijna niet anders, kort na Ruttes moties van wantrouwen/afkeuring, het lekken en weer terug moeten trekken van 21 april als datum waarop de terrassen open zouden mogen en de tromboseproblemen van de vaccins. Ik keek dan ook eigenlijk vooral weer vanuit vakinhoudelijke interesse. Hieronder de punten die mij bij Rutte het meest opvielen als ongeloofwaardige argumentatieve keuzes, iets soortgelijks zou ook kunnen voor De Jonge.

  • De loze beloften van de zoveelste routekaart of openingsplan of hoe het nu ook heten mag, en dat het einde nu echt, maar dan ook écht, in zicht is. Dat er op 28 april weer meer kan, als dan de piek van de derde golf voorbij is – maar die is nog niet eens bereikt, zo begrijp ik van de deskundigen die ik volg op Twitter. Je weet sowieso eigenlijk nu al dat je die datum kan schudden, want ziekenhuisopnames volgen de besmettingen en die dalen niet, dus zullen de ziekenhuiscijfers ook niet dalen. Weer een worst voor de neus, al vraag ik me af of er nog iemand is die er iets van gelooft. En dan Rutte maar klagen dat die datum van 21 april voor de terrassen ‘een eigen leven’ is gaan leiden…. 
  • Het ontwijken van de verantwoordelijkheid. Rutte begon bijvoorbeeld met het aanhalen van een ziekenhuisbestuurder die schreef over de twee werelden waarin hij leeft: buiten het ziekenhuis, waarin mensen op terrasjes willen zitten, en binnen het ziekenhuis, waarin mensen zich uit de naad werken voor de derde golf. Rutte herkende die twee werelden, zei hij, en het kabinet worstelt ermee. ‘Ja,’ dacht ik, ‘en dat dat zulke tegengestelde werelden geworden zijn, dat heb je zelf mee in de hand gewerkt – bijvoorbeeld door zo’n hoog aantal besmettingen te accepteren, en mensen al maandenlang worsten voor de neus te houden over versoepelingen.’ Ik denk daarbij ook regelmatig dat de framing waar ik me al een jaar aan stoor, van de kwetsbaren die suggereert dat er ook onkwetsbaren zijn, hier een rol in speelt. Die tweedeling wordt er al meer dan een jaar ingepeperd en zet die twee groepen tegen elkaar op. Terwijl de crux van een besmettelijk virus is dat we er allemaal verantwoordelijkheid in hebben.
  • Misplaatste superioriteit. De hele persconferentie lang vond ik dat het klonk alsof het veel beter gaat dan dat het gaat, en op twee momenten van Rutte schoot dat echt door:
    • ‘Net als de landen om ons heen’ (3’15) – oja? In Duitsland liggen de besmettingen lager, het VK is daadwerkelijk aan het versoepelen na een zeer succesvolle vaccinatiecampagne, Denemarken doet het op alle fronten beter. Nederland is niet ‘net als de landen om ons heen’, Nederland doet het relatief slecht, met de torenhoge viruscirculatie en het lage vaccinatietempo. 
    • Het moment waarop ik me verslikte: rond 6’45 zegt Rutte ‘kijk eens hoe ver we met elkaar zijn gekomen’. Pardon? 20.000 doden and counting, een overbelaste zorg, uitgestelde andere zorg, een maandenlange kwakkellockdown, grote polarisatie, steeds meer psychische problemen, mensen die het virus niet serieus nemen (vgl. deze interessante observatie van Sharon van Rouwendaal gister), steeds minder draagvlak voor de maatregelen, de vaccinatie-traagheid en -chaos… en daar moeten we trots op zijn?

Dan was er natuurlijk ook nog het bordje met de basismaatregelen. Goed idee! Alleen maar een jaar te laat!

Edit: net wordt me op Twitter nog iets helder: de groepsimmuniteit is terug van weggeweest en als je door die bril kijkt, doet Nederland het natuurlijk inderdaad goed/beter dan Duitsland. Misschien verklaart dat iets van het positieve beeld in de persconferentie. Tsjonge. De prijs aan doden, zieken (ernstig en/of landurig) en andere schade is wel heel hoog.

Geplaatst in Opvallend, schrijftips | Geef een reactie

Ook de vaccinatie-informatie is slordig

Louise Cornelis Geplaatst op 12 april 2021 door LHcornelis13 april 2021  

Onlangs had ik me hier al verbaasd over de slordige stem-informatie, welnu, de vaccinatie-informatie kan er ook wat van. Waar zijn toch de tekst-experts bij de instanties? Hieronder de dingen die mij bij een snelle blik meteen opvielen.

Ik zag de uitnodiging voor het vaccineren van iemand die daarvoor naar de huisarts moest. Dat is al meteen ingewikkeld, of in elk geval niet-conventioneel: een dubbele afzender. Dat was meteen te zien: de envelop was van het RIVM met een stempel van de huisarts erop.

In die envelop zaten papieren van diverse herkomst, en dat was ook te merken: de RIVM-brief heeft het er nogal nadrukkelijk over dat je achterop de oproepkaart kunt aanvinken of je wel of niet toestemming geeft voor het doorgeven van je gegevens aan het RIVM. De achterkant van de oproepkaart, nouja, briefje, was echter blanco.

Nog eentje: het huisartsenbriefje vraagt om een nieuwe afspraak te maken bij een temperatuur boven de 37,5 graad koorts, maar de RIVM-richtlijn is 38.

Het RIVM-gedeelte bestaat uit twee papieren:

  • Een formeel ogende brief van twee kantjes die dus deels niet van toepassing is en die sowieso te lang, te moeilijk en te saai zal zijn voor veel mensen. Ook nog een stevige tekstblunder: onder het kopje ‘Is het coronavaccin veilig?’ staat:

Het vaccin tegen corona is uitgebreid getest. Dat gebeurt bij alle medicijnen en vaccinaties. De veiligheid van het vaccin wordt ook de komende jaren zorgvuldig en kritisch gecontroleerd.

Volgens mij hoef je geen al te grote achterdocht te hebben om daar ‘nee’ in te lezen, zeker in een week waarin de veiligheid van één van de vaccins hot topic was.

  • Een kleurige folder, met daarop juist opvallend summiere algemene informatie (klik erop om te vergroten):

Voor wie zo’n blokje over ‘wat is corona?’ nog iets toevoegt, is mij een raadsel – die lezen dit heus ook niet. En waarom alleen zwangeren noemen als groep die zich zorgen maakt? De ‘minimaal drie weken’ tussen de vaccins die voor velen (inclusief deze persoon) 2,5 maand zijn lijkt me ook verwarrend, en hier staat dan wel dat het vaccin veilig is – plus bijwerkingen, maar niks over de trombose die in de actualiteit was. Als vervangende bijsluiter is dit veel te summier. En zo is er nog wel meer. 

In de twee papieren samen ontbreekt ook nog wel heel wat – althans, wat mij belangrijk lijkt, bijvoorbeeld: wat moet je doen als je je na vaccineren beroerd voelt, wanneer ben je beschermd en wat mag/moet je dan wel/niet (met uitleg over dat je dan misschien nog wel besmettelijk bent), en uitleg over dat vaccineren ook een collectieve verantwoordelijkheid is. Zo goed is de overheidsvoorlichting verder ook niet immers.

Dit kan echt stukken beter. Het is maar tekst, het is maar papier – het effect daarvan moet je niet overschatten. Maar toch… deze papieren gaan naar miljoenen mensen, en als ik dan lees dat er een heleboel mensen niet komen opdagen terwijl onze gezamenlijke toekomst afhangt van een hoge vaccinatiegraad… dan erger ik me toch. Zet dan op het gebied van de voorlichting alles op alles!

 

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Recente berichten

  • Schrijven doe je niet alleen
  • Mijn ethische antenne aanscherpen
  • Over weefsel, 150 en een popconcert: 3 college-onderwerpen
  • De piramide van Optimaal blijven sporten
  • ‘Optimaal blijven sporten voor 45+’ers’ is verschenen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (290)
  • Opvallend (477)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (814)
  • Uncategorized (39)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (194)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑