Maandelijks archief: oktober 2015

Rijke oogst aan inspirerende stukken

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Hoogste tijd om weer eens wat links te delen die ik de laatste tijd als zijnde interessant bewaard heb. Het is deels al van een tijdje terug – vandaar, het werd echt weer eens tijd om goede stukken te delen. Meestal werd ik erop geattendeerd via Twitter overigens; ik weet niet altijd meer door wie, maar dank, vakgenoten die ik volg.

  • Ook moeite met de juiste toon als je mailt in het Engels? Lees dit stuk uit de Guardian over de aanhef.
  • Een genuanceerde en treffende analyse van de passieven in teksten over slavernij. Enerzijds scherp: je kunt het passief gebruiken om de verantwoordelijkheid voor de slavenhandel te verdoezelen. Anderzijds mild: ‘vermijd het passief’ is een te lomp advies. Ben ik het zeer mee eens!
  • Het weblog van Taalbeheerser (Sjaak Baars) is zeer actief op het moment, dus als je interesse hebt in overtuigen en retorica: volgen! Het zijn vaak korte, rare observaties.
  • Fraaie bespiegelingen over speechen voor verschillende culturen en voor de twee sexen – en dat je geen vrouw hoeft te zijn om over vrouwenzaken of voor vrouwen te schrijven.
  • Een zeer uitvoerige website van de Radboud Universiteit over academisch schrijven – met zo’n site heb je geen handboek meer nodig!
  • Kan handig zijn: bronnen voor gratis afbeeldingen voor je website of blog.
  • Een anti-SEO-schrijven-pleidooi dat ik van harte onderschrijf. Ik zeg ook altijd: schrijf voor mensen, niet voor de zoekmachine. Een goede tekstschrijver kan dat overigens wel met elkaar verzoenen.
  • En tot slot, deze geweldige afbeelding van @ianbremmer, die hem ‘Writing – a guide’ noemde:Grapppige matrix

 

 

 

Tien jaar Artist’s Way

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Het is deze herfst tien jaar geleden dat ik Cover boek Artist's Wayde weg van de Artist’s Way aflegde: een programma van twaalf weken, toen in een groep bij Josephine Vrijdaghs, met het boek van Julia Cameron centraal. Ik ben er sindsdien mee bezig gebleven: ik schreef morning pages, ik streefde naar een wekelijkse artist date, ik lette op synchroniciteit en ik bepaalde telkens doelen en acties voor mijn creatieve ontwikkeling (want daar gaat het allemaal om).

Over die vier elementen legde ik ook nog met enige regelmaat verantwoording af door een checklist te schrijven, en naar aanleiding daarvan belde ik dan met Renée, mijn groepsgenoot van toen. Al die jaren lang deden we zo dus een Artist’s Way check-up. Maar daar hebben we ook net deze maand een punt achter gezet.

We stoppen met de check-ups omdat het lang genoeg geweest is – we hebben het verrassend lang volgehouden, vinden we. Anderzijds lopen onze prioriteiten nogal uit elkaar. Renée is het Artist’s Way proces aan het intensiveren: ze is net opnieuw met zo’n groep bij Josephine begonnen. Ik ben het juist aan het deïntensiveren, of liever gezegd: ik merk dat het wat ondersneeuwt nu gezien een ander groot doel voor volgend jaar: het volbrengen van een hele triathlon.

Goed om er een punt achter te zetten, al blijven we elkaar zeker wel spreken, want we hebben elkaar in die jaren goed leren kennen. We boomden over andere zaken dan alleen onze creatieve ontwikkeling, en zelfs alleen dat thema is al persoonlijk genoeg voor diepgaand contact.

In onze laatste check-up blikten we terug op wat tien jaar Artist’s Way ons heeft opgeleverd. Voor mij is dat: één ding niet en een heleboel wel. Het ene niet-ding zit hem erin dat ik tien jaar geleden hoopte om met creatief en journalistiek schrijven meer en misschien wel al mijn geld te gaan verdienen. Dat is niet gelukt – het bleek een moeilijke wereld en ik was wellicht onvoldoende bereid er alles voor opzij te zetten. Daarvoor vond en vind ik mijn advies- en trainingswerk ook gewoon te leuk en te lonend. Ook wel omdat het steeds creatiever werd, of ik moet zeggen: omdat ík creatiever werd.

En dat brengt me op wat de Artist’s Way me wel heeft opgeleverd. Dat is allereerst meer en makkelijker schrijven. Dat is voor mijn werk nuttig, voor mijn eigen schrijfwerk en omdat ik zo schrijvende professionals ook wat kan leren over schrijfgemak. Maar het gaat verder dan dat. De (bijna) dagelijkse morning pages hebben een persoonlijke, ja, therapeutische werking. Dat gemak zit hem in het bevrijd zijn van de interne criticus. Ik zeg wel eens dat ik hem nog steeds heb, nodig heb ook, maar dat hij beter zijn plaats weet.

Dat grotere gemak, die interne criticus die beter zijn plaats weet, dat reikt ook verder dan alleen bij het schrijven. Ik ervaar die toegenomen vrijheid en creativiteit bij mijn jaarlijkse Buitenkunst-weken het sterkst, maar ik merk het ook in mijn werk: ik heb steeds minder last van het zelfbewustzijn dat kritisch meekijkt naar alles wat ik doe en laat.

Die opbrengst van tien jaar Artist’s Way, die is goud waard, en die is essentiëler dan wel of niet betaald krijgen voor mijn schrijfwerk. Het is een bijzonder proces geweest, en nog, want ik blijf morning pages schrijven, daar ben ik inmiddels helemaal mee vergroeid (zie deze column – ik vergeleek het na vijf jaar al met tandenpoetsen!). Ik kan het doorlopen van het proces aanraden aan iedereen die meer of makkelijker wil schrijven (ook zakelijk!) of een andere kunstvorm wil beoefenen, die meer creativiteit wil in werk en leven. De Artist’s Way maakt je vooral ervan bewust dat de grootste obstakels daarvoor in je eigen hoofd zitten, en leert je je daar minder van aan te trekken.

En ja, dat kost tijd, moeite en aandacht. Maar dan heb je ook wel wat.

Verschenen: sport-mini-columns

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Hij is weer verschenen, de nieuwe Oase Magazine, jaargang 8, nummer 2. Daarin vier nieuwe levensbeschouwelijke mini-columns over sport van mij, en één gerecyclede, die stond er al eerder in, maar dat is alweer jaren geleden, dus geen probleem: de gebruikers van Oase wisselen ook regelmatig. Althans, de leerlingen!

De redactie van Oase bedenkt af en toe vragen bij de columns, en dit keer vond ik er één bijzonder raak. Het is een column bij het thema ‘helden’, over Marco Pantani en Lance Armstrong, waarin ik constateer dat zij hun grote inspirerende rol in mijn leven hebben kunnen spelen dankzij hun EPO-gebruik, en dat ik dat best wel ingewikkeld vind. Ik bedoel: hun foto’s hangen nog steeds aan de muur hier van mijn werkkamer, ook al is hun reputatie zwaar beschadigd. Het slot is:

Zo geven mijn twee helden mij nu een knoop in mijn buik. Maar misschien moet ik hen ook daarvoor wel dankbaar zijn: dat ze me aan het denken zetten, en dat ze me leren dat de wereld niet zwart-wit is, niet simpel bestaat uit ‘goed’ (zonder doping) en ’fout’ (met). Het is ingewikkelder dan dat. En interessanter.

De vraag onder die column is: ‘Wanneer het leven niet simpel bestaat uit goed of fout, kun je dan nog wel spreken van helden of lafaards?’

Leuk taalboekje

Louise Cornelis Geplaatst op door  

BoekIn Tekstblad stond een recensie waardoor ik niet om Gewoon blijven schrijven van Leonore Pulleman heenkon. In die recensie werd namelijk met instemming een observatie over de lijdende vorm aangehaald. Pulleman heeft een puberzoon, en het maakt nogal wat uit als die thuiskomt met de mededeling ‘mijn fiets werd aan gort gereden’ of ‘ik reed mijn fiets aan gort’.

Die observatie, dat de lijdende vorm de verantwoordelijkheid vermindert die we aan de handelende persoon toeschrijven, sluit naadloos aan bij wat ik in mijn proefschrift beweer, en o, wat is dat een verademing bij al die lui die klakkeloos beweren dat het passief altijd vermeden dient te worden. Van iemand die zo goed observeert en zo de nuance zoekt, wilde ik wel meer lezen!

Gewoon blijven schrijven bevat 50 blogs over taal en schrijven. En die zijn leuk om te lezen – ik vloog door het boek heen. Of leuk… dat mag ik helemaal niet schrijven, begrijp ik uit één van de eerste blogs. Er zijn een heleboel alternatieven voor, en in vergelijking daarmee is leuk een nogal vlak woord. Amusant, geinig, plezierig, plezant zijn enkele toepasselijke van die alternatieven van p. 14/15.

Ik heb twee kleine puntjes van kritiek: sommige blogs vind ik wat oppervlakkig (‘Schrijven voor nieuwe Nederlanders’ op net iets meer dan 4 paginaatjes, of 2 pagina’s argumentatieleer) en de eindredactie had iets kritischer gemogen (op p. 22 gaat het over een ‘eerder blog’ dat pas op p. 78 volgt – toevallig dat over die lijdende vormen, vandaar dat het me opviel).

Daar staan een heleboel leuke blogs tegenover. In de beste staan concrete taalobservaties centraal, zoals slappe slogans op bedrijfsauto’s of het veranderen van Aspirine (merknaam) in aspirine (soortnaam?), of hoe ze boer-kaver-bod las voor boerkaverbod. Ik vind Pulleman op haar állerbest als ze een inkijkje geeft in het werk van een tekstschrijver, bijvoorbeeld hoe ze in ziekenhuizen aantekeningen maakt van specifieke ziekenhuistaal, zoals de pars pro toto ‘ontwakende amandelen op de verkoever’ (p. 55). En het leest sowieso allemaal als een trein. Oja, over de taal van de NS gaat het ook!

Pulleman is inmiddels bezig met een ander project: 365 dagen lang elke dag iets over planten bloggen. Dat is niet helemaal mijn interessegebied, maar ze doet dat vast ook leuk. Uh? Nouja, zoiets!

 

De sturende kracht van de hoofdboodschap

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Misschien valt het me extra op sinds ik een boek over de sturende kracht van taal heb gelezen: de sturende kracht van de hoofdboodschap. Al eerder pleitte ik ervoor de hoofdboodschap te gebruiken als overkoepeling van een aantal maatregelen om de urgentie daarvan aan te geven. De laatste tijd heb ik een paar keer ervaren dat een tekst zonder goede, eenduidige, geïntegreerde hoofdboodschap onduidelijk stuurt.

Onduidelijke sturing is er bij bijvoorbeeld twee delen in de tekst, bijvoorbeeld als een onderzoek het functioneren van iets heeft geëvalueerd. Het eerste deel beschrijft dat het op dit moment goed gaat; het tweede deel dat het kwetsbaar is voor de toekomst. Die twee delen zijn ook nog wel samen te nemen tot een soort-van hoofdboodschap, dus iets als: ‘op het ogenblik functioneert het prima, maar het is voor de toekomst wel kwetsbaar’. Dat soort hoofdboodschappen sturen twee verschillende kanten op. Het eerste gedeelte sust in slaap, het tweede gedeelte alarmeert.

Het klinkt soms wat flauw, de verplichting de hoofdboodschap te laten bestaan uit één volzin, dus zonder en, maar, komma’s, voegwoorden enzovoort. Maar dat is dus hiervoor: dan stuurt de hoofdboodschap in elk geval één kant op. Dat is in dit soort gevallen wat mij betreft niet zozeer multiple choice (één van de twee boodschappen kiezen), maar meer van een actiegerichte so what.

Okee, denk je dan als adviseur… dus enerzijds is het goed en anderzijds niet toekomst-proof. Wat betekent dat samen, wat moet de klant nou doen? Is dat meer ‘voorlopig hoef je niets te doen’ of ‘ga aan de slag met toekomstbestendig maken’? Dát wil een lezer/klant weten. Dan voelt hij zich duidelijk gestuurd. En geholpen. Vandaar die hoofdboodschap.

Waslijst met aanbevelingen ≠ advies

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik had gister een moment van synchroniciteit: dat iets uit twee verschillende domeinen ‘ineens’ bij elkaar kwamen en ik dacht: hé, dat is hetzelfde! En dat is: een waslijst van aanbevelingen is nog geen advies.

De klik kwam terwijl ik naar de atletiektraining liep. Mijn gedachten gingen naar al die tips en adviezen die via Twitter, blogs, tijdschriften en fora langskomen over hoe je een nóg betere loper kan worden. ‘Voeg deze buikspieroefening toe aan je trainingen’ en ‘het nut van krachttraining’ en ‘tien tips voor sneller herstel’ en ‘acht rek-oefeningen die elke loper moet kennen’ – enzovoort, enzovoort, enzovoort. Als je die allemaal serieus neemt, heb je aan 24 uur in een etmaal niet genoeg. Hoe vis je uit die enorme waslijst aan goedbedoelde adviezen datgene wat voor jou het beste resultaat oplevert? Wat moet je nou écht doen, gegeven de beperkte tijd en belastbaarheid?

En ineens hoorde ik mezelf in gedachten iets herhalen wat ik eerder die dag als feedback had gegeven bij een concept-adviesrapport. Dat rapport ging over een cultuuromslag en bevatte maar liefst 52 aanbevelingen. Keurig geclusterd en overzichtelijk gepresenteerd, maar wat een eindeloze rij! Als ik me verplaats in de ontvanger van het rapport, de baas verantwoordelijk voor die cultuurverandering, zou de moed me in de schoenen zinken. Hoe krijg je 52 maatregelen uitgevoerd? Ze kosten allemaal tijd, geld en moeite. Waar moet die baas beginnen – wat moet hij of zij nou écht doen, gegeven de beperkte tijd en andere middelen?

Mijn feedback was dat een goed advies precies die vraag beantwoordt. En dan is het antwoord dus iets anders dan een waslijst van maatregelen. Het is het verschil tussen uitputtend omschrijven wat er op basis van kennis (literatuur, ervaringen) zoal allemaal mogelijk is en precies benoemen wat deze persoon vanaf morgen het beste kan gaan doen.

Een goed advies is dus maatwerk: concreet en uitvoerbaar. Daarvoor moet je dus je klant goed kennen, om de waslijst terug te brengen en in de tijd te ordenen. Geen sinecure! Maar dat is wel waar adviseren om draait, het onderscheidt het adviesrapport van een leerboek. Bij het sporten heb je er een trainer voor, die met enerzijds zijn vakkennis en anderzijds een grondige kennis van de sporter helpt hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden.

Bij het sporten is het echter ook mijn ervaring dat uitknobbelen wat voor mij werkt, een proces van trial-and-error is, van doorlopend experimenteren. Ik probeer eens wat, kijk na enige maanden wat het me heeft opgeleverd, pas dan iets aan of niet of ik gooi het zelfs over een andere boeg. In de loop der jaren heb ik zo bij mijn oudste sport, fietsen, uitgevonden wat ik moet doen om progressie te boeken en in vorm te raken. Bij hardlopen, wat ik minder lang doe, is het experiment nog in volle gang.

En toen bedacht ik dus, al hardlopend gisteravond, dat adviseurs van mij wel meer ook het experimentele karakter van de voorgestelde interventies mogen benadrukken. Dus dat je advies luidt: begin eens met maatregel X uit te voeren, dan kijken we over drie maanden wat daarvan is terechtgekomen en dan bepalen we wat de volgende stap is. Want zo maakbaar is het immers niet, organisaties – niet met één advies, niet met 52 maatregelen. Van mij mag een adviseur wel blijk geven van besef daarvan.