↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijks archief: april 2019

Goed lezen: leren selecteren?

Louise Cornelis Geplaatst op 29 april 2019 door LHcornelis29 april 2019  

Op het college (zie onder andere de vorige post daarover) van afgelopen donderdag hebben we het gehad over de vraag of je kunt zeggen wat ‘goed’ versus ‘fout’ lezen is. Hier nog wat gedachten daarover.

Het eindexamen Nederlands toetst leesvaardigheid, er kennelijk van uitgaande dat er zo’n norm is. Daar is de nodige kritiek op, en daar lazen we wat van, in de vorm van blogposts van Marc van Oostendorp. Die zegt bijvoorbeeld:


Aan de poort van het volwassen leven van de gemiddelde Nederlander staat een organisatie die met willekeur bepaalt wat ‘goed’ is en wat ‘fout’ en die wie het waagt dat in twijfel te trekken in de hoek zet.


Die organisatie, dat is het College voor Toetsen en Examens. Het zou natuurlijk kunnen dat die hun werk gewoon niet goed doen, en daar ijkt het zeker op – er zitten echte miskleunen tussen (voorbeeld). Een beter eindexamen is wenselijk, maar dan zit je er nog mee: wat is ‘goed’ lezen eigenlijk?

Uit mijn eigen onderzoek (nouja, eigenlijk dat van twee Groningse studenten van wie ik de scripties begeleidde, het artikel staat in mijn gratis e-boek) naar lezen bleek dat volwassen, zakelijke lezers inderdaad zo’n norm in hun hoofd hebben: de hele tekst grondig en lineair lezen, om te kunnen onthouden. Ik dacht daarbij: het is net alsof ze verwachten er vrij willekeurige vragen van een ander over te moeten kunnen beantwoorden – zoals op school.

In de dagelijkse praktijk drukt die norm als last op hun schouders: voor dat lezen hebben ze nooit tijd genoeg. ‘In het echt’ lezen ze dan ook heel anders: sterk gericht op hun eigen leesdoel. Ze selecteren, of ze nemen de informatie die ze nodig hebben heel gedetailleerd over – en van alles ertussenin. Wat ze dan doen, dus hun echte leesgedrag, zou je grillig of eigenzinnig kunnen noemen. Dat werkt; desalniettemin voelen ze zich er bezwaard over omdat ze ‘eigenlijk’ beter zouden moeten lezen.

De norm die in het onderwijs bestaat voor goed lezen kweekt mogelijk een leeshouding aan die in het werkende leven in de weg zit. Zakelijke lezers bepalen eigenlijk hun eigen norm: goed lezen is zo lezen dat je je leesdoel bereikt. Je eigen leesdoel, niet dat van een externe instantie.

Toch is ‘wat goed lezen is, bepaal je zelf’ mij ook te vrijblijvend. Ik ga er op college wel degelijk van uit dat de studenten iets gemeenschappelijks kunnen – ze moeten voor zo’n vak een heleboel lezen en daar moeten we het over kunnen hebben. Dat ‘iets’, daarvan verwacht ik dat ze het op school hebben geleerd en dat het eindexamen dat getoetst heeft.

Ook op andere momenten zit er een norm in mijn hoofd. Ik doe in schrijftrainingen regelmatig oefeningen waarbij de deelnemers elkaars teksten lezen. In de nabespreking daarvan blijkt enerzijds zeker die grillige eigenzinnigheid, en dat is prima: dat geeft de schrijvers een realistisch beeld van hun lezers (want ook schrijvers zitten met dat beeld van ‘alles lineair lezen’ in hun hoofd).

Maar met enige regelmaat denk ik toch ook wel stiekem ‘stom’ als iemand verslag doet van zijn of haar leeservaring. Op zo’n moment vind ik dat iemand slecht heeft gelezen. Ik onderdruk dat, want in een schrijftraining hamer ik erop dat de lezer principieel vrij is, en altijd gelijk heeft – dat is mijn uitgangspunt. Omdat schrijvers nooit mogen zeggen ‘dan had-ie maar beter moeten lezen’ of ‘mijn lezer moet alles lezen’ en dergelijke – dat kun je schudden. Maar mijn didactische principe komt niet helemaal overeen met wat ik soms zelf denk.

Wat vind ik dan goed lezen van een zakelijke tekst? In elk geval dat de lezer zich een beeld vormt van de hoofboodschap van de tekst en iets van de bedoeling van de schrijver – zodat die lezer op enigszins redelijke basis een oordeel kan vellen over wel of niet verder lezen en zo ja, wat en hoe dan. Daarna gaan de leesdoelen te ver uit elkaar lopen om er nog iets zinnigs over te kunnen zeggen.

Voor het onderwijs lijkt het me in elk geval zaak om iets te doen met leesdoelen, en om te leren dat het okee is om stukken of zelfs hele teksten níet te lezen. Zo voed je mijns inziens beter op voor een maatschappij die gekenmerkt wordt door een overvloed aan communicatie. Je móet selecteren, anders raak je opgebrand.

Geplaatst in Leestips, schrijftips | Geef een reactie

Wat er nieuw aan is, is niet zo gelukkig

Louise Cornelis Geplaatst op 18 april 2019 door LHcornelis17 april 2019  

Ik schreef hier even geleden dat ik met het gebruik van de term nieuwe media verraadde dat ik al zo oud ben dat ik me de tijd zonder die ‘nieuwlichterij’ nog goed kan herinneren. Daar moest ik aan denken bij de eerste zin van de paragraaf over rapporteren in PowerPoint in het boek Beter in rapporteren (p. 49):

In sommige organisaties is het PowerPoint-rapport in opmars.

Uh? Het boek is net uit. Al zo lang ik werk in de adviesrapportenwereld, en dat is 22 jaar, wordt er geschreven in PowerPoint. Sterker nog: in mijn waarneming is PowerPoint in sommige organisaties en branches op z’n retour.

Met die formulering verraden de auteurs hun onwennigheid – vind ik. Nouja, eigenlijk dacht ik er al aan bij de paragraaftitel ‘Een andere vorm: rapporteren in Powerpoint’ in combinatie met de hoeveelheid aandacht ervoor: een apart ‘hoekje’, van 3 paginaatjes, dat is alles – de andere dik 115 pagina’s gaan over tekst. Dus rapporteren in PowerPoint is toch nog iets raars en aparts en iets wat je moet noemen, maar meer ook niet.

Nou kunnen de auteurs daar mogelijk niet zo heel veel aan doen, althans, het is wél waar wat achterop het boek staat, namelijk dat die aandacht voor PowerPoint ‘nieuw’ is – in deze druk, maar meer in het algemeen ook in dit type handboeken over rapporteren. In het vakgebied is verder weinig aandacht voor deze praktijk. Het is niet gek dat ‘nieuw’ ook nog wat onwennig is.

Iets ernstiger vind ik dat de auteurs schrijven dat PowerPoint geschikt is voor snelle rapporten op hoofdlijnen, en niet voor feitelijk en gedetailleerd informeren. Wat doen dan al die managementconsultants, investeringsbankiers en andere kwantitatief geöriënteerde adviseurs dan met PowerPoint? PowerPoint leent zich júist voor het presenteren van zeer gedetailleerde kwantitatieve gegevens, in de vorm van grafieken. Dat PowerPoint ‘oppervlakkig’ is (mijn woord, niet dat van de auteurs) heb ik vaker gehoord, en is – in mijn ogen – een vooroordeel (ik schreef daar eerder over).

Op zich is het prima dat er weer eens zo’n boek verschijnt. Ik heb net even drie jaar teruggezocht op dit weblog, en in die tijd heb ik hier geen enkel rapporteren-handboek voor het hoger onderwijs besproken. Het kan zijn dat er wat aan mijn aandacht ontsnapt is, maar volgens mij verschenen er vroeger met wat meer regelmaat dit soort boeken. Waar kennelijk markt voor was en ook nog steeds wel is, en die aandacht voor schrijven is mooi.

Wel vind ik het al lang jammer dat vernieuwing ver te zoeken is. Oneerbiedig gezegd: de boeken schrijven elkaar allemaal over. Ook in Beter in rapporteren is de manier van structureren (met vaste vragen per rapportvorm) al minstens 39 jaar oud (1e druk Leren Communiceren, 1980). En overal altijd weer diezelfde moeten’s en mag-niet’s op stijlgebied: schrijf actief, pas op voor stijlfouten.

En werkt het – leidt die aanpak tot studenten die competente schrijvers zijn? Mwah. Ik zie het niet, ik heb daar eerder over geschreven op dit blog (voorbeeld), en ik ben niet de enige: de OESO vindt het ook.

Ook dit boek vernieuwt dus niet of nauwelijks, en wat er nieuw aan is, is niet zo gelukkig. Jammer. Wat er verder staat, is niet fout of slecht. Ik heb het alleen al zo vaak gelezen.

Maar met zo’n verzuchting verraad ik natuurlijk opnieuw mijn leeftijd.

Geplaatst in Leestips | Geef een reactie

Pennen vallen makkelijk in een vaste groef

Louise Cornelis Geplaatst op 15 april 2019 door LHcornelis16 april 2019  

Op het college zijn we afgelopen donderdag nog een stap verder gegaan met de rol van tekst in de maatschappij, in de vorm van ‘critical discourse analysis’. Daarbij kijk je naar wat er in teksten gezegd wordt of juist niet, en wat dat zegt over machtsstructuren.

Ik liet een voorbeeld zien van een tekst over fietsende vrouwen, waarin stond dat zij minder tijd hebben om te fietsen dan mannen, omdat zij werken en zorg dragen voor huishouden en kinderen. Over één zo’n uitspraak is meteen een boel te zeggen: mannen zijn de norm en vrouwen de ‘afwijking’; mannen hebben kennelijk géén verantwoordelijkheid voor huishouden en kinderen; (alle?) vrouwen ‘moeten’ werken én hebben kinderen (die zorg nodig hebben die veel tijd kost; mannen hebben zeeën van tijd en fietsen dús veel.

Dat is nogal een clichébeeld, waarin misschien een grote groep zich zal herkennen, maar ook heel veel vrouwen én mannen niet, en die sluit je daarmee uit – wat niet de bedoeling was van de tekst, integendeel. Ook al staat nergens letterlijk ‘mannen zijn zus en vrouwen zijn zo’, toch discrimineert zo’n formulering.

Teksten reflecteren een wereldbeeld en bevestigen dat ook. Het is makkelijk om impliciet de status quo te bevestigen. De pen van schrijvers valt spontaan in die groef omdat we elkaar allemaal een beetje nadoen, althans, dat is de makkelijkste weg. En ja, dus schrijven zelfs fietsende vrouwen zo stereotiep over andere fietsende vrouwen…

Het hoort bij het dominante maatschappijbeeld om verschillen tussen mannen en vrouwen uit te vergroten, al is het maar om zo twee doelgroepen te kunnen benaderen met reclame en marketing: het verdeel-en-heers van de ver doorgevoerde liberale markteconomie. Eén van de studenten had daarvan een tenenkrommend voorbeeld bij zich: een reclamefolder voor speelgoedstofzuigers om ‘net zo goed te worden als mama’. Gericht op meisjes natuurlijk. Ergens schokkend dat dat nog altijd mag, of zelfs erger is geworden ten opzichte van mijn eigen jeugd.

Ik had het college gegeven, vond het erg leuk en de studenten hadden mooie voorbeelden te over, van expliciet discriminerende teksten tot heel subtiele (die dus eigenlijk geniepiger zijn). Onderweg naar huis las ik de nieuwsbrief van de schrijvers van Peak Performance en, toeval bestaat niet, ook zij doen daarin een knap staaltje critical discouse analysis. Al noemen ze het zelf niet zo en zijn ze zich er mogelijk niet eens van bewust.

Mini-samenvatting: in een artikel van CNBC wordt Jack Dorsey, de baas van Twitter, geïnterviewd over zijn leefstijl, dus over wat hij doet om gezond en energiek te blijven. Eén van de dingen die hij zegt is dat hij maar één keer per dag eet en regelmatig het hele weekend vast. Dat wordt (of werd – het artikel is enigszins aangepast) kritiekloos gepresenteerd als ‘biohack’, dus als manier om je lichaam te verbeteren, terwijl je het ook een eetstoornis zou kunnen noemen. Als een vrouw zoiets zou zeggen, zou het waarschijnlijk eerder als eetstoornis benoemd worden. Dat is op zich al interessant, maar, zo staat er in die nieuwsbrief, het tragische is ook nog dat daarmee eetstoornissen bij mannen niet zo gauw onderkend en dus behandeld worden. Interessant en kwalijk dat CNBC het nodig vindt om het verhaal zo te presenteren.

Mij inspireren deze voorbeelden en de werkwijze van de critical discourse analysis om ook in mijn werk alert te zijn op wat de tekst reproduceert. Bijvoorbeeld: managementjargon dat hiërarchisch machine- en machtsdenken verhult (bron). Ik werd me ervan bewust dat ook ik makkelijk in een groef val. Ik vind mezelf eigenlijk onvoldoende kritisch op de impliciete aannames en het wereldbeeld in de teksten van mijn opdrachtgevers. Zo’n college is ook een wake-up call…

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Niks spoedig herstel

Louise Cornelis Geplaatst op 8 april 2019 door LHcornelis16 april 2019  

Eentje voor mijn verzameling ‘opvallende borden en aanverwanten’. De laatste weken moet ik wat meer moeite doen om in Leiden te komen, want ze zijn daar aan het spoor aan het werk. Nogal heftig, vind ik, zulke werkzaamheden in gewone werkweken en dus heel veel reizigers hinderen. Ik ben niet de enige natuurlijk die daar wat van gaat fronsen, iemand anders heeft zich uitgeleefd op stickers op de gele borden:

Ik kan me die krasneiging wel voorstellen. Het is inderdaad een rare sticker. ‘Tijdelijk buiten gebruik’ lijkt te slaan op een technisch mankement, bijvoorbeeld op de digitale borden. Maar dit is heel anders. De gele borden gelden nu niet, de hele dienstregeling is anders. ProRail en de NX zijn helemaal niet bezig aan een ‘spoedig herstel’ van de gele borden, want daar is op zich niks mis mee.

Het enige wat wél ergens op slaat is ‘Excuses voor het ongemak’. Nou, vooruit dan maar: geaccepteerd…

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Chille windeieren

Louise Cornelis Geplaatst op 4 april 2019 door LHcornelis4 april 2019  

Op het college van vandaag ging het over de relatie tussen taal (‘discourse‘) en identiteit. Eén van de aspecten van identiteit is leeftijd: aan een manier van praten kun je iemand identificeren als zijnde van een bepaalde leeftijd. Het leuke aan zo’n college-situatie is natuurlijk dat ik zo’n 30 jaar in leeftijd verschil met de studenten, en dat we dus over en weer uit elkaars manier van praten dingen kunnen afleiden over dat aspect van taal.

Vanaf het begin waren me al dingetjes opgevallen. Voor mij is heel typerend voor de leeftijdscategorie van de studenten hun gebruik van het woord chill als bijvoeglijk naamwoord. Het werkwoord chillen kan ik nog net wel gebruiken, al vind ik dat dan wel erg hip klinken van mezelf, maar zeggen dat iets chill ís, nee, dat gaat niet. Op het allereerste college gebruikte een van de studenten chill zo, en dan voel ik meteen een generatiekloof openen, zal ik maar zeggen. Grappig hoe elke generatie eigen woorden kiest om ’toffe’ dingen mee uit te drukken: vet vond ik ook al lastig, dat heb ik nooit gebruikt; ik denk dat gaaf uit mijn tijd komt, eventueel met onwijs ervoor, en van nog eerder is bijvoorbeeld mieters.

Andere voorbeelden vandaag waren awkward, wat ik wel begrijp uit het Engels maar zelf nooit zou zeggen, en bae, wat ik helemaal niet kende en me dus moest laten uitleggen.

Eén van de studenten merkte op dat een ander kenmerk van de taal van hun generatie is dat ze minder spreekwoorden en uitdrukkingen gebruiken. Daar heb ik inderdaad wel eens wat over gelezen, ja (voorbeeld), en ik had net daarvoor zelf iets gezegd wat de studenten wel begrepen hadden maar niet zelf zo zouden kunnen zeggen: dat iets me ‘geen windeieren had gelegd‘. Voor mij is dat een heel gewone manier van dat zeggen. Maar dat ‘verraadt’ dus mijn leeftijd.

Eerder had ik me ook al gerealiseerd dat het hebben over nieuwe media in plaats van over sociale media ook wat zegt over mijn leeftijd, en zeker als ik dat dan ook nog doe in een context als ‘vroeger had je geschreven tekst en gesprekken (waar het vak over gaat: tekst- en gespreksanalyse), in recente jaren zijn daar de nieuwe media als tussenvorm bijgekomen’ – ik hoorde het mezelf zeggen op het eerste college en dacht vrijwel meteen al: ai, dat klinkt ouwelijk – alsof ik dat toch nog steeds maar gekke nieuwlichterij vind!

De studenten het hebben over bae en ik over windeieren leggen – en toch begrijpen we elkaar het grootste deel van de tijd wél. Chill!

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Herkenning

Louise Cornelis Geplaatst op 3 april 2019 door LHcornelis3 april 2019  

Grappig: ik bladerde laatst door het ledenblad van FNV Zelfstandigen (#1 van 2019) en toen ik bladzijde 14 opensloeg en de kop begon te lezen, had ik een en al herkenning. Het was een interview met een zelfstandige; dit stond er:

‘Ik train en adviseer op het snijvlak van taal en organisatie’

Ik ook! dacht ik.

Net daarboven stond:

‘Als je mensen helpt in hun ontwikkeling, moet je jezelf ook blijven ontwikkelen

Mee eens! dacht ik.

Meteen erna zag ik naam en foto en schoot ik in de lach – ik snapte dat het geen toeval was: in het artikel komt niemand minder dan Marjan Huisman aan het woord. Met haar werk ik regelmatig samen, we kennen elkaar al uit onze studententijd, en we zijn ook al jaren bevriend. Erg leuk om een interview met haar te lezen!

Over dat tweede citaat, Marjan zegt over die noodzaak tot je blijven ontwikkelen:

Voor mij is het heel nuttig om – als ik zelf een training volg of aan m’n eigen gedrag werk – te weten hoe dat voelt en hoe moeilijk dat kan zijn. Het is een verrijking voor je trainerschap.

Inderdaad!

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Record!

Louise Cornelis Geplaatst op 1 april 2019 door LHcornelis29 maart 2019  

Vorig jaar begon ik in april weer met werken, nouja, een beetje gewerkt had ik de tweede helft van maart ook al, maar pas in april ging ik weer wat verdienen – half maart waren we teruggekomen van onze reis ‘Down Under’.

Het is mij zakelijk-financieel niet eerder zo goed gegaan als in de twaalf maanden sindsdien. Ik heb mijn omzet-record van alweer zo’n vijftien jaar geleden ongeveer geëvenaard. Anders dan toen heb ik echter net de laatste maanden ook nog wat in loondienst gedaan, dus financieel is dit een record (al is het dus niet precies aan één kalenderjaar toe te schrijven).

Het was ook nog eens niet alleen productie draaien: ik heb Sportkunstenaar opgericht, waar ik veel voor heb gedaan, inclusief een paar opleidingen waarvan één behoorlijk intensief, en de bijdrage van Sportkunstenaar aan mijn totale omzet is nog piepklein (wat okee is trouwens – ik had daar rekening mee gehouden). Verder heb ik ook als anders gelezen, geschreven, met collega’s en vakgenoten gepraat, enzovoort – waarvan acte op dit weblog.

Ik kijk dus terug op 12 intensieve maanden. Ik heb vooral in januari en februari wel gevoeld dat het veel was allemaal, overigens meer door omstandigheden dan puur door het werk. In de wintermaanden valt vroeg opstaan me zwaarder, de treinen reden niet altijd zoals dat zou moeten en ik heb lichamelijk wat gekwakkeld. Ik ben ondertussen de eerste vakantie in een jaar verder, weekje fietsen op Mallorca, en dat heeft me goed gedaan.

Desalniettemin: de komende twaalf maanden mogen best wel ietsje rustiger zijn. Ik ga weer vooral wat kritischer zijn op het aannemen van wat ik noem ‘losse flodders’: een training zonder goede opvolging in de organisatie. Het rendement daarvan is namelijk nihil en mijn inspanning is soms best groot – door dat opstaan en die treinen bijvoorbeeld. Die inspanning lever ik graag, het hoort bij mijn werk en ik krijg er goed voor betaald, maar ik vind het bevredigender als ik dan ook merk dat die inspanning resultaat heeft. Het is iets waar ik mijn opdrachtgevers altijd voor waarschuw: een losse training schrijfvaardigheid heeft heel weinig nut, verwacht niet dat de  organisatie dan echt beter gaat schrijven. Ik ga de komende tijd eerder ‘nee’ zeggen als ik vermoed dat het echt bij die losse flodder blijft.

 

 

 

 

Geplaatst in Opvallend, schrijftips | Geef een reactie

Recente berichten

  • Mijn ethische antenne aanscherpen
  • Over weefsel, 150 en een popconcert: 3 college-onderwerpen
  • De piramide van Optimaal blijven sporten
  • ‘Optimaal blijven sporten voor 45+’ers’ is verschenen
  • Ik hoor niet bij een boek over boeken lezen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (290)
  • Opvallend (477)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (814)
  • Uncategorized (38)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (194)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑