↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijks archief: augustus 2017

Soms is Deens bijna Nederlands

Louise Cornelis Geplaatst op 31 augustus 2017 door LHcornelis29 augustus 2017  

Ik ben nog bezig met vakantieterugblikken. De tweede week weg bracht ik door in Denemarken. Ik vind de Scandinavische talen altijd heel fascinerend, omdat ze enerzijds soms zo op Nederlands lijken dat je het probleemloos kunt begrijpen:

En weekend for hele famililenEn anderzijds zo exotisch en anders – de Deense uitspraak is ‘gek’ voor onze oren en zeker in het begin verstond ik niks, maar na een week kwam er een beetje reliëf in en heb ik me een paar keer voor Deense door kunnen laten gaan, door bijvoorbeeld iets wat klonk als ‘queue’ en ‘registrering’ te beamen – ja, dat was de rij voor de inschrijvingen.

Het woord voor rij schrijf je trouwens als kø en dat brengt me op iets anders wat zo’n taal exotisch maakt: de ø, æ en å. Zeker omdat we verbleven in het dorpje Øm:

Plaatsnaambord ØmUhm…

Aan gekke letters, zinnen die je bijna of helemaal kunt lezen maar niet kunt verstaan, of soms toch een beetje, grappige woorden (god voor goederen) en de vreemde klanken kan ik me zo’n hele week wel vergapen. En wat spreken de Denen toch goed Engels!

En wat ook nog leuk was: in een restaurant in Roskilde stond het schrijfgerei naast de tandenstokers en het peper&zout op tafel, ik voelde me helemaal thuis:

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Mijn Buitenkunst-Shakespearelab

Louise Cornelis Geplaatst op 28 augustus 2017 door LHcornelis28 augustus 2017 1

De vorige posts op dit blog verschenen ‘achter mijn rug’: ik was twee keer vlak achter elkaar een week op vakantie. Twee blogposts daarover, om te beginnen met de eerste week – een weekje Shakespeare!

Vorig jaar sloeg ik, voor het eerst sinds 2007, een jaartje over, maar dit jaar wilde ik weer heel graag naar Buitenkunst – en dat werd dus de tiende keer. Ik ervaar die weken altijd als inspirerend, en schreef er dan ook op dit blog vaker over (zie over de vorige keer). En ja, ook dit keer was het leuk, leerzaam én relevant voor mijn werk.

Toen het programma uitkwam, had ik net in een theaterproductie gespeeld en daar ervaren dat tekst leren me meeviel, en de echte klassiekers op toneelgebied lonken al langer, vandaar dat ik meteen enthousiast werd van een week Shakespeare, en helemaal van de omschrijving:

Who the fuck is Shakespeare
Omdat er meer is dan de keuze tussen zijn en niet zijn richten we een laboratorium in voor literatuur- en spelonderzoek. Een onderzoek rondom leven en werk van de meest geciteerde toneelschrijver uit de geschiedenis: Shakespeare. En hoe dat in hemelsnaam te spelen? We duiken zijn biografie in en slaan ondertussen zijn teksten aan gort, besmeuren ze om vervolgens het vuil er weer vanaf te krabben en ze hemels te bewonderen. Dit betekent maniakaal studeren, diepzinnig lezen en frivool spelen. “Ontheilig de heilige voor men hem begrijpen kan.”

Een week aan de slag met die grootheid, wauw! Ik lees alles wat los en vast zit, maar nou net geen toneelteksten, en al helemaal geen oude Engelse, vandaar dat ik hem eigenlijk niet zo goed kende. Behalve dan van twee recente uitvoeringen, van Macbeth en van The Tempest (De Storm).

Beide keren was ik diep onder de indruk van Shakespeare’s inzicht in de menselijke geest, vooral in de gekte van de hoofdpersonen – gewone, dagelijkse gekte, waar we allemaal wel wat van hebben, maar wat meestal niet zo erg is, behalve dan als het een koning betreft ofzoiets. (Of de president van de VS, ja, en daar ging het tijdens de week dan ook regelmatig over).

Dus, op naar Buitenkunst, en het werd een heel fijne week. Ontspannen, maar ook veel geleerd. We deden dingen met de hele groep, waaronder het begin van Richard III lezen en de scene uit Hamlet over acteren als groepsgesprek spelen. En ik heb ook nog samen met een groepsgenoot de ‘to be or not to be’ scene uit Hamlet als dialoog gespeeld, erg leuk.

Maar het grootste deel van de tijd deden we een individueel ‘onderzoeksproject’. Het mijne begaf zich een beetje onverwacht níet in de richting van die dagelijks gekke hoofdpersonen in de toneelstukken, maar in de richting van de sonnetten.

Daar kwam ik op doordat ik vertelde over die keer dat ik van Huub van der Lubbe begreep dat  diens nummer (solo en van De Dijk) ‘Mijn liefjes ogen’ zijn vertaling was van sonnet 130. Ook daarover schreef ik eerder hier. Ik noem het daar al een beetje arrogant – het was ook grappig, licht spottend. Het was op dat moment dat ik me realiseerde dat er humor zit in Shakespeare, zelfs in diens ogenschijnlijk serieuze werk (dus niet alleen in zijn komedies). 

Met dat in mijn achterhoofd ben ik sonnet 130 zelf maar eens gaan lezen. Die humor had ik er zelf niet in gezien, sterker nog: door de laatste anderhalve zin, waar de strekking in staat, snap ik er eigenlijk niks van. I think my love as rare as any she belied with false compare – huh? Ik begreep later van Arno, bevriend Anglist, dat dat ongrammaticaal is en dat er over de betekenis ervan wel een soort consensus is, maar dat Shakespeare daar niet bepaald eenduidig is.

Zie je wel: moeilijk om te lezen…. Maar door Van der Lubbes ogen, en die van andere vertalingen, snap ik het wel.

Vervolgens ben ik dat andere beroemde sonnet, nummer 18, gaan lezen, het enige werk van Shakespeare dat we op de middelbare school integraal behandeld hadden – waarvan ik me niks meer herinner, behalve dat ik er niet veel van snapte. Dat is aan Shakespeare blijven kleven voor mij: moet je mooi vinden, maar ik zie het niet. Zal wel aan mij liggen – ben ik er te dom voor?

Dat vroeg ik me nu ook af. Alleen al de beginzin: ‘Shall I compare thee to a summer’s day’. Ik las dat op één van die dagen begin augustus dat de regen met bakken uit de hemel neerkwam. Het ultieme Engelse liefdesgedicht, wordt het wel genoemd – huh?

Maar zo blijkt Shakespeare het ook bedoeld te hebben: de zomer is niet altijd zo mooi, de geliefde is mooier. Dat kan ik volgen, maar daarna gaat het over diens eeuwige leven. Is die geliefde dan niet van vlees en bloed?

In de laatste drie zinnen raak ik het helemaal kwijt. Eeuwige lijnen, huh, en waarop slaat this in de slotzin? Help, zie je wel: ik vind Shakespeare echt te moeilijk!

Gelukkig zijn er vertalingen, op dat punt hebben wij het makkelijker dan de native speakers. Zodoende begreep ik dat de lines ‘zinnen’ zijn en this slaat op het gedicht zelf, het verwijst naar zichzelf. Shakespeare heeft het over zijn eigen werk!

Hmm, dacht ik toen, is dat niet een beetje lullig? Hij vergelijkt zijn geliefde met een prutzomer en zegt daarna eigenlijk: dat jij doodgaat is niet zo erg, want in mijn werk blijf je altijd bestaan.
En toen las ik wat door en zag ik dat ook anderen het ‘boasting’ noemen en ’trotse borstklopperij’. Zie je wel!

Zo kwam ik tot een eigen vertaling van het gedicht:

Je bent best wel mooi.
In elk geval mooier dan een zomerdag.
Want zeg nou zelf, zo mooi is de zomer helemaal niet. Het kan snikheet zijn, of juist koud, nat en winderig.
Dan ben jij echt wel mooier dan dat.
 
Sterker nog: aan alles komt een eind, maar jouw schoonheid zal altijd blijven bestaan.
En dat komt door deze zinnen, die ik heb geschreven. Want zo lang er mensen zijn met ogen in hun hoofd zodat ze dit kunnen lezen, zal het over jou en je schoonheid gaan.
 
Vind je dat niet hélemaal geweldig?
 
Mijn onderzoeksproces heb ik gepresenteerd, inclusief de vertaling. Onze docent, Michael Bloos, vond dat ik mijn proces ‘gewoon’ moest presenteren, maar ik sputterde zelf eerst nog wat tegen. Anderen speelden wel echt, Lady Macbeth bijvoorbeeld, of Richard III, of een heks uit Macbeth, of de watergeest uit The Tempest. Dat wilde ik eigenlijk ook wel. En, zo dacht ik, vertellen over wat ik weet en heb geleerd, dat doe ik voor mijn werk altijd al, dat is niet zo spannend. Ik aarzelde zelfs of ik het wel wilde doen.

Ja, dat toch wel, daarvoor vond ik te leuk wat ik had gevonden. En ik ging helemaal om toen we de voorstelling gingen uitwerken en ik zag in welk hokje ik zou ‘optreden’, met, net als de andere Shakespeare-onderzoekers, in een wit pak – ons Shakespearelaboratorium.

Ik in een wit pak

In mijn 'Shakespeare-lab'-hokje

Ineens leek het helemaal niet meer op mijn werk, en vond ik het tóch (ook) spelen! Ik had al eerder ervaren dat toneel spelen en trainingen of presentaties geven op elkaar lijkt, en dat was nu helemaal zo – het liep in elkaar over.

De uitvoeringen gingen goed. Er konden maximaal acht mensen in mijn lab en we ‘draaiden’ allemaal 45 minuten, tegelijk, dus mensen konden meerdere labs bezoeken. Deze introductie hing op mijn deur:

Omschrijving van het onderzoek

Ik hoorde dat er meer herkenbaar vonden wat ik vertelde en dat ik ze wat leerde. En ja, dat vind ik natuurlijk ook wel weer heel erg leuk. Ik doe ook wel het goeie werk, zal ik maar zeggen.

En zo was het een prima week, in een prettige groep, met ook – zoals op Buitenkunst gebruikelijk – mooie dingen gezien van de andere groepen, een paar goede gesprekken gehad, gelachen én lekker gekampeerd, wat me ook altijd energie geeft, zo’n hele week buiten

En wat is nou de crux voor mijn werk? Nou, dat iedereen op z’n eigen manier leest, dat verkondig ik hier vaker. Dat sonnet 18 als arrogant is op te vatten, dat is niet de ‘officiële’ lezing. Op een scholierensite zag ik bijvoorbeeld staan dat de strekking is ‘schoonheid kan door poëzie vereeuwigd worden’. Dat is dan het ‘goede’ antwoord. Jaja. Die arme scholieren. 

Geen enkele tekst of interpretatie is heilig; de lezer heeft altijd gelijk. En dat geldt ook voor Shakespeare. De week maakte zo helemaal waar wat in de aankondiging stond!

 

Geplaatst in Leestips, Opvallend | 1 reactie

Beter schrijven: niet een-twee-drie

Louise Cornelis Geplaatst op 23 augustus 2017 door LHcornelis2 augustus 2017  

In mijn lijstje links van vorige week had ik het over die man van de Wereldbank die ontslagen werd omdat hij wilde dat zijn organisatie beter ging schrijven. Datzelfde nieuws is opgepikt door Ann De Cramer, columniste in Onze Taal (nr. 7/8 van 2017, p. 21). Zij kent het ook: verzet tegen helder taalgebruik. Ze werkte mee aan heldere-taalcampagnes voor ministeries en voor een bank, maar dat ging niet zonder slag of stoot. Over die bank schrijft ze: 

Toen het de hoge heren bij de bank echter duidelijk werd dat lastige zinnen herschrijven niet een-twee-drie gebeurt, veranderden ze van toon. Wat een groots initiatief zou worden, werd gereduceerd tot één workshop binnen het bedrijf. Ik wilde niet langer meewerken, niet alleen omdat ik niet hou van gebroken beloftes, maar ook omdat mij ter ore kwam dat (…) het personeel zich verzette tegen het initiatief.

In dat kleine stukje zit wat mij betreft een grote les: beter gaan schrijven is voor een organisatie zeker niet dat ‘een-twee-drie’. Inderdaad is het niet iets wat je ‘even’ bereikt, met een workshopje. Al is het alleen maar omdat mensen zich ertegen verzetten.

Het zou mij hier, net als bij de Wereldbank, wel interesseren wat de aard is van dat verzet. Ik heb in de loop van de jaren daarin al heel wat meegemaakt. De aard van het verzet is niet eenduidig. In mijn ervaring heeft het niet zozeer te maken met het schrijven als zodanig. Niemand heeft écht bezwaar tegen helder schrijven. Het gaat meer om zaken in de organisatie of in het vak van de schrijvers.

Dus dan is het verzet tegen een ‘oekaze’ van bovenaf, wat die dan ook is – het had ook iets anders kunnen zijn dan helderder schrijven. Of angst dat je niet meer serieus genomen wordt. Of het idee dat je in je vak zo niet ‘mag’ schrijven. Of van dat alles een beetje. En dan voel je je ook nog onzeker omdat er ineens iets anders van je verwacht wordt, iets wat je nooit echt geleerd hebt. En je bent al overvraagd, eigenlijk. Weer zo’n training, weer zo’n project, weer zo’n initiatief. 

Maar of dat bij deze bank en bij Anns overheid ook zo is – geen idee. Wel kun je pas goed interveniëren als je weet wat voor verzet er is. Een workshopje doet mogelijk meer kwaad dan goed.

Geplaatst in schrijftips, Veranderen | Geef een reactie

Leuke taalregen

Louise Cornelis Geplaatst op 21 augustus 2017 door LHcornelis24 juli 2017  

Vorige maand had @TaalcentrumVU een actie waarmee je met een retweet een zadelhoes kon winnen. Ik viel in de prijzen, dus kijk, wat een leuke zadelhoes ik nu op mijn stadsfiets heb:

Zo komen twee ‘grote’ dingen uit mijn leven, taal en fietsen, bij elkaar. Ja, en regen, maar dat terzijde.

Er zat ook nog een leuk kaartje bij (op de scan komt de blauwe kleur ook wat mooier uit dan op de foto):

Dank je wel, Taalcentrum VU!

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

In plaats van boek # 10: links

Louise Cornelis Geplaatst op 15 augustus 2017 door LHcornelis2 augustus 2017  

Ik heb de afgelopen weken negen boeken besproken. Een tiende boek zou het een mooi rond getal maken, maar ik heb geen tiende boek – en een top tien zou ook een onterechte suggestie wekken. In plaats daarvan heb ik als leestip wel weer een verzameling leuk en nuttige links van de afgelopen tijd. Het is veel, meer dan tien zelfs, en van alles en nog wat:

  • Om maar meteen met wel een soort top tien in huis te vallen: tien okee adviezen voor gedragsveranderende communicatie.
  • Nog meer goede schrijftips, van de nieuwe Ambassadeur Heldere Taal.
  • Een heuse longread met tips of eigenlijk meer analyse op een wat dieper niveau, van een aantal mensen die bij de Rijksoverheid bezig zijn met beter schrijven. Goed stuk, het gaat veel verder dan de simpele formuleeradviezen, met bijvoorbeeld ook aandacht voor het schrijfproces.
  • Over hoe een verbale identiteit ook onderdeel van je huisstijl-overwegingen zou moeten zijn. Herkenbaar: ik ben ooit bij een bedrijf waar ik mee te maken had aan de slag gegaan omdat ik eruit had geflapt dat ik de jaren-50-schrijftaalclichés in hun brieven niet kon rijmen met de vrolijke en frisse mensen die ik er sprak.
  • In het verlengde daarvan: hoe balanceer je tussen die eigen stijl en je aanpassen aan de lezer? Genuanceerd advies daarover, dat neerkomt op: pas je niet te veel aan.
  • In het nieuws in mei: vriendelijkere incassobrieven. En die werken!
  • Slechter nieuws: hoge pief bij de Wereldbank werd uit enkele functies ontheven omdat hij te kritisch was op taal.
  • Af en toe google ik op piramideprincipe, en ik trof onlangs deze aardige en beknopte uitleg ervan aan
  • Waar veel schrijftips productgericht zijn (kenmerken van een goede tekst) richt dit blog zich op het proces en het nut van oefenen. Het bepleit een ‘purposeful writing practice’: doelgericht schrijven en feedback krijgen.
  • Iets wat ik ook vaak roep: schrijven is een zwak middel om iets gedaan te krijgen. Een persoonlijk verzoek doen is 34 keer sterker dan een e-mail, volgens dit bericht.
  • Deze moest ik laatst toch echt even opzoeken: wat is het meervoud van bevoegd gezag?
  • Moet je inhoudelijk deskundig zijn om over iets ingewikkelds te kunnen schrijven? Soms wel, maar soms zelfs beter van niet, betoogt dit stuk.
  • Het is een serieus stuk over woordgrappen, maar door de voorbeelden ook erg leuk natuurlijk.

Met dank weer aan de Twitteraars, blogs en aan Google!

 

Geplaatst in Leestips | Geef een reactie

Ook boek # 9 is het niet

Louise Cornelis Geplaatst op 10 augustus 2017 door LHcornelis14 juli 2017  

Cover boekMet boek nummer 9 in deze serie ben ik dan eindelijk wel recht in de kern van de zaak van dit weblog aanbeland. Het is dan ook een boek waar ik omwille van de titel niet omheen kon: Zakelijk schrijven voor dummies, van Eugène van Haaren. Bijna 30 euro voor betaald, maar helaas: ik vind het niks.

Belangrijkste probleem van het boek vind ik meteen heel fundamenteel, omdat wat mij betreft een schrijfboek moet practicen wat het preacht. Dus als je, zoals dit boek natuurlijk ook zegt, lezergericht moet schrijven, moet helder zijn wie je lezer is. Ik heb geen flauw idee welke lezer Van Haaren voor ogen heeft gehad met dit boek. Het staat ook nergens. Hij heeft zelf een achtergrond in de PR, begrijp ik – bedoelt hij mensen zoals hijzelf?

Zakelijk schrijven gaat over teksten die je gebruikt als gereedschap, lees ik op p. 1. En ook dat niet alle mogelijke soorten zakelijke teksten in dit boek staan – kan ik me wat bij voorstellen. Maar wat de keuze bepaald heeft – ik zou het niet weten. De eerste honderd pagina’s gaan over journalistiek schrijven, daarna dik 50 over internet, daarna 30 over zakelijke brieven, mails en formulieren, 20 over sociale media, 15 over video’s en andere presentaties.

Vanwaar die grote aandacht voor journalistiek schrijven, versus het volledig ontbreken van beslisdocumenten (memo’s, managementrapportages e.d.) en beleids- en adviesteksten? Plus daarbij ook nog internet, wat weer een massamediale aanpak is, terwijl veel zakelijk schrijven juist voor een bepaalde lezer of lezersgroep is. Wie schrijft er zo veel voor grote groepen, maar dan zonder journalistieke achtergrond? En zou je dan niet liever een apart boek voor journalistiek schrijven kopen? Dit boek doet enerzijds te veel en anderzijds te weinig.

De indeling in vijf genres maakt het onmogelijk om algemene schrijfprincipes te bespreken, waardoor bijvoorbeeld algemene formuleringskwesties verstopt zitten in het gedeelte over internet.

Inhoudelijk – ach… Anderhalf jaar geleden gaf ik een recensie-blogpost de titel ‘Weer zo’n boek‘ en dat geldt ook hiervoor: weer van die te gemakkelijke tips. Ik heb een paar steekproeven genomen en werd niet happy van het moeten vermijden van de lijdende vorm (vooral ontzettend slechte voorbeeldzinnen), de behandeling van B1 (toegeven dat dat geen norm is voor teksten maar voor leerders van een vreemde taal, maar hem vervolgens toch voor teksten gebruiken; zie dit achtergrondartikel daarover), de behandeling van het spanningsveld tussen lezergericht en strategisch schrijven (afdoen in een paginaatje) of van een aantal voorbeelden. Inhoudelijk is het dat net niet, te kort door de bocht – en al ontzettend vaak in boeken opgeschreven zonder dat mensen er beter van gaan schrijven.

Mij vielen vooral veel perspectiefbreuken op in de kopjes van voorbeeldbrieven. Die op p. 189 bijvoorbeeld, die gaat over belastingaangifte en de koppen luiden ‘Tot wanneer kan ik aangifte doen?’ en ‘Hoe doet u aangifte?’ – terwijl die ‘ik’ en die ‘u’ dezelfde persoon, namelijk de lezer zijn (van al die vraag-kopjes, een B1-principe, krijg ik trouwens sowieso jeuk maar dat terzijde).

De toon is me dan ook nog iets te jolig. Bijvoorbeeld met van die dingetjes tussen streepjes:

Dit pictogram geef – heel verrassend – aan waar handige tips staan…(p. 4)

Dat heet dan – heel hip – storytelling (p. 7)

De beoogde lezer is vast jong, denk ik dan, maar Van Haaren zelf is van mijn leeftijd. 

Nou goed, dat is ook een kwestie van smaak, en kennelijk is en blijft er markt voor dit soort boeken, zeker uit de Dummies-serie én hip. Het punt van de onduidelijke lezer vind ik ernstiger. Ik zou niet weten wie er met dit boek echt geholpen is.

Geplaatst in Leestips | Geef een reactie

Boek # 8 vond ik niet zo goed

Louise Cornelis Geplaatst op 3 augustus 2017 door LHcornelis2 augustus 2017  

Cover boekIk heb in mijn zomerserie boeken tot nu toe zeven boeken besproken die ik allemaal goed vond en met plezier helemaal gelezen heb. Boek nummer 8 gaat net als nummer 7 over creatief schrijven, maar ik kwam er niet doorheen,, ik vond het helemaal niks. Het is Laat ze maar denken dat je als schrijver geboren bent. Een atypische schrijfgids van DBC Pierre.

Net als het boek van Hemmerechts (de vorige leestip) is dit geen standaard schrijfhandboek, zoals ook al uit de ondertitel blijkt. Eigenlijk ratelt Pierre maar een beetje door over schrijven en over zijn eigen leven en ervaringen, zonder dat ik er veel samenhang of structuur in kan ontdekken.

Ik vind de associaties ook niet zo interessant. Hier en daar staat er wel een aardig inzicht in of een passage die tot nadenken stemt, maar vaak vind ik ze  quasi-diep – pretentieus. Of misschien ironisch, maar dat weet ik dan niet zeker, en daar houd ik ook al niet van. De concretere schrijfadviezen die ik opviste, vond ik niets nieuws onder de zon.

Er kwam wel een aap voor me uit de mouw toen ik aankwam bij het hoofdstuk over drugs. Pierre is daar een voorstander van: ze bevorderen het creatieve proces. Voor cannabis doet dat. Aha, ja, wat je onder invloed produceert klinkt vaak in je eigen oren briljant, terwijl het voor een ander moeilijk te volgen is en al helemaal niet interessant. Ik begrijp dat Pierre een achtergrond heeft als drugsgebruiker (en oplichter). Tsja, mijn manier is dat niet.

Ik meen ook waar te nemen dat Pierre freewriting-achtige technieken heeft toegepast en/of zich niet zo veel heeft aangetrokken van conventionele schrijf- en leesbaarheidsprincipes. Net zoals bij een boek dat ik een tijd terug besprak, dat van Klinkenborg, heb ik daar moeite mee. Ik moet dan altijd denken aan wat Willem Kloos zei, over de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie (link). Hij had het toen over poëzie. En zelfs dan betwijfel ik of hij gelijk heeft, en of je als dichter niet toch ook een béétje moeite wilt doen om leesbaar te zijn.

Voor een boek over schrijven of welk ander inhoudelijk thema dan ook geldt dat van die leesbaarheid, lezergerichtheid, wat mij betreft wel. Anders wordt het een soort toevalstreffer of je lezer met je associatieve en vrije stroom mee wil gaan. Dat soort lezers zullen er zeker zijn, bij Pierre zowel als bij Klinkenborg – ik googlede wat en vind in recensies voors en tegens. 

Van mij mag een schrijver een lezer wat meer tegemoet komen. En daar zijn drugs niet voor nodig. Sterker nog: die werken averechts.

 

 

Geplaatst in Leestips | Geef een reactie

Recente berichten

  • Schrijven doe je niet alleen
  • Mijn ethische antenne aanscherpen
  • Over weefsel, 150 en een popconcert: 3 college-onderwerpen
  • De piramide van Optimaal blijven sporten
  • ‘Optimaal blijven sporten voor 45+’ers’ is verschenen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (290)
  • Opvallend (477)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (814)
  • Uncategorized (39)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (194)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑