↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijks archief: september 2008

Naar aanleiding van uw schrijven? Over cliché-beginzinnen

Louise Cornelis Geplaatst op 25 september 2008 door LHcornelis25 september 2008 3

Een trainingsbureau maakt deze week reclame op Radio 1 voor hun trainingen schriftelijke communicatie. Het spotje valt me op omdat het begint met een zin waar ik het in trainingen ook vaak over heb: ‘Naar aanleiding van uw schrijven d.d. … deel ik u mede dat…..’, oftewel de traditionele beginzin van veel zakenbrieven: stijf, formeel en clichématig. Als je een béétje swingend en dynamisch bedrijf of persoon bent, moet dat anders, en daar kun je dan dus een training in volgen. Helaas horen we in de reclame niet welke oplossing je daar kunt leren. Zal ik hem dan maar geven?

De ‘quick win’ is om de schrijftaalwoorden uit de zin te vervangen door vlottere. Je krijgt dan iets als ‘Naar aanleiding van uw brief van … deel ik u mee dat’. Dat is een verbetering, maar wel heel beperkt. Je blijft zitten met de omslachtige voorzetselconstructie naar aanleiding van en met ‘deel ik u mee dat’, wat een nogal hiërarchische, afstandelijke relatie uitdrukt: de ‘ik’ van de schrijver staat centraal en de lezer moet maar braaf afwachten wat die mee te delen heeft.

Een lezergerichtere oplossing is om in de eerste zin aan te sluiten bij iets gemeenschappelijks wat eerder heeft plaatsgevonden. Je mag daar rustig die hele eerste zin voor gebruiken, want dat schept een moment van herkenning en rust, zodat de lezer op gang kan komen. De formuleertruck voor zo’n zin is hem laten starten met een plaats- en/of tijdsbepaling, gevolgd door de aanleiding van de brief, en dat alles in gewone, makkelijke woorden. Vaak is die aanleiding gelegen in het voorafgaande contact, en daar kun je dan bij aansluiten: of ‘In uw brief (plaats) van 17 maart (tijd) vroeg u of…’ of ‘Vorige week spraken wij elkaar over…’, enzovoort. Als er niet zo duidelijk een gezamenlijk aanknopingspunt is, kun je het algemener maken: ‘De laatste jaren (tijd) is het in de zakelijke dienstverlening (plaats) gebruikelijk geworden dat…’ Voorwaarde is dan wel dat je iets omschrijft wat de lezer meteen herkent.

Voordeel van zo beginnen is dat je de lezer herkenning biedt: ‘oja, dat is waar ook, daar sluit dit bij aan’. Je maakt bovendien met het verwoorden van wat je in het eerdere contact van de lezer hebt gehoord duidelijk dat je oog hebt voor zijn/haar belang. Het verwoorden van dat belang is echter wel het lastige punt bij het schrijven: zo’n beginzin kost wat moeite. Over ‘Naar aanleiding van uw schrijven d.d. … deel ik u mede dat…’  hoef je alleen op de puntjes iets in te vullen en na ‘dat’ kun je meteen met je eigen inhoud komen. Een goede beginzin vraagt om nadenken over wat je met de lezer gemeenschappelijk hebt, en dus in je inleven. Mocht je daarop vastlopen, begin dan eerst ergens anders in de tekst en schrijf de beginzin later.

En hoe zit het met snel ter zake komen? Een inleidende zin die alleen maar aanknoopt bij iets voorafgaands, iets wat bekend is voor de lezer, voegt niet meteen iets nieuws toe, dat klopt. Dat geeft niet: rustig op gang komen is juist prettig. Een brief is een communicatievorm, net als bijvoorbeeld een gesprek. Daarbij schud je ook eerst handen en maak je een informeel praatje, voordat je ter zake komt. De beginzin van een brief doet iets soortgelijks: eerst contact maken – vandaar ook liefst makkelijke, gewone woorden. De hoofdboodschap van de brief volgt gauw: in de tweede of derde zin.

Vaak schrijft het van aanleiding via vraag naar antwoord makkelijk achter elkaar door, zeker in een adviessituatie. De rest van de brief kan er dan ook meteen achteraan: die vormt een uitwerking of onderbouwing van het antwoord. Bijvoorbeeld: ‘In ons gesprek van vorige week woensdag vroeg u wat voor uw nieuwe onderneming de meest geschikte rechtsvorm is. Uit onze bestudering van uw gegevens is gebleken dat de eenmanszaak het meest voor u in aanmerking komt. In deze brief vindt u de onderbouwing van dat advies’ of (brief van een bedrijfsarts) ‘Vanochtend sprak ik op uw verzoek uw medewerker X voor een consult. De belangrijkste conclusie uit dat gesprek is dat hij voorlopig arbeidsongeschikt is. (volgt uitwerking van die conclusie)’.

Als je vaak dezelfde soort brieven schrijft, zul je merken dat die nieuwe beginzinnen ook een beetje clichématig worden: ‘vanochtend/vanmiddag/gister sprak ik al dan niet op uw verzoek medewerker X, Y of Z voor een consult’ of ‘In uw brief/ons gesprek van  vroeg u [ vraag ]. Welnu, het antwoord daarop is [ hoofdboodschap ].’ Heb je dan niet gewoon een nieuw cliché geschapen? Ja, en dat is helemaal niet zo erg. Clichés helpen je als schrijver bij het op gang komen en ze bieden de lezer een vertrouwd, rustig begin van de tekst. Dat beginnen met ‘naar aanleiding van uw schrijven’ clichématig is, is niet het grootste probleem. Belangrijker is dat dat cliché stijf, onpersoonlijk en schrijvergericht is. Daar een vlot, persoonlijk en lezergericht cliché tegenover stellen is winst voor de lezer zonder een al te grote extra inspanning voor de schrijver.

Het moet niet zo zijn dat je je als schrijvende professional bij elke beginzin van elke brief het hoofd moet breken: alweer met iets origineels en creatiefs op de proppen komen. Spaar je originaliteit en creativiteit maar voor de inhoud. Een clichématige opening maakt dat je daar genoeg schrijfenergie voor overhoudt. Kies dan alleen wel het goede cliché…

Geplaatst in schrijftips | 3 reacties

Een Powerpoint-klassieker op Youtube

Louise Cornelis Geplaatst op 19 september 2008 door LHcornelis19 september 2008  

Hij is al een paar jaar oud, maar hij blijft geweldig: Death by Powerpoint! Ik zou bijna zeggen: helaas is hij zo hilarisch, want dat komt doordat hij zo herkenbaar is…

 

(met dank aan Jeanine Mies voor het doorsturen van de link)

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Ubuntu aan de Maas

Louise Cornelis Geplaatst op 8 september 2008 door LHcornelis8 september 2008 2

– Impressie van mijn Afrikaanse inspiratiebijeenkomst, 3 september in het Wereldmuseum –

Vorige week woensdag heb ik in de bovenzaal van het Wereldmuseum in Rotterdam een presentatie gegeven naar aanleiding van mijn fietsreis door Afrika van eerder dit jaar, en ter inspiratie van mijn zakelijke netwerk: opdrachtgevers, vakgenoten, collega’s en aanverwanten.  

Het publiek

Het publiek

De plek symboliseert voor mij de relatie tussen ‘uit’ (de wereld, Afrika) en ’thuis’, Rotterdam: de zaal biedt een schitterend uitzicht over de Maas, met onder andere de Erasmusbrug en Hotel New York vol in zicht. Een betere plek voor zo’n presentatie kon ik me niet indenken, en de reacties van de bezoekers waren zeer positief.  Ook het regel- en organisatiewerk vooraf ging vlot, makkelijk en met een aangename persoonlijke touch. Een aanrader dus!

De vorm van mijn presentatie was met een knipoog naar eigen werk: ik paste de principes toe voor het maken van een presentatie die ik zelf zo vaak train en die ik in onder andere Adviseren met Perspectief beschrijf: zeven actiegerichte boodschappen, alle gevisualiseerd, met een nadrukkelijke structuur en voorzien van een overkoepelende hoofdboodschap. Dat is natuurlijk niet zomaar geweest: ik geloof erin dat dit een uitstekende manier is om een presentatie publieksgericht te maken. Ik merkte bij het maken zelf maar weer eens hoe zeer die eis van actiegerichtheid dwingt tot echt goed doordenken wat de boodschap is. Zonder die eis had ik makkelijk kunnen blijven steken in navelstaarderij, bijvoorbeeld ‘het duurde na mijn thuiskomst zeven weken voor ik fysiek hersteld was’. Ja…. dus? Wat heeft iemand daaraan die nooit zal peinzen over een lange fietsreis? ‘Zorg dat je jezelf voldoende gelegenheid tot rust en herstel geeft’ – aha! Dát is praktisch en het geldt voor ons allemaal!

De inhoud was, zo begreep ik uit reacties na afloop, verrassend, en stof tot nadenken. Veel aanwezigen hadden een meer standaard verhaal verwacht over Afrika, met daarin de wilde dieren en de exotische volkeren bijvoorbeeld. Of een hoofdboodschap die met fietsen te maken had. Al in mijn inleiding haalde ik de Afrikaanse stereotypen onderuit. In plaats daarvan ging het onder meer over het belang van galant gedrag, inspraak en medezeggenschap, rust en herstel, mens- en contactgerichtheid, het bewaken van eigen en andermans grenzen en de inspiratie die de reis me vooraf en naderhand gaf.

Natuurlijk ging het ook over hoe lang het was en hoe ver, maar steeds met een link naar hoe lang en hoe ver het ook in het dagelijks leven en in het werk kan zijn of lijken. En over wat ik in Afrika heb geleerd over hoe daarmee om te gaan. Reclame voor meedoen aan de Tour d’Afrique was het wellicht niet, maar ik hoop wel dat duidelijk is geworden hoe bijzonder de ervaring was.

Met mijn hoofdboodschap maakte ik de cirkel rond. Het was een inspirerend Afrikaans begrip, Ubuntu, of, actiegericht geformuleerd: ‘doe meer ubuntu’. Het overkoepelde de zeven boodschappen. Het was algemener en breder dan alleen iets over fietsen. Bovendien legde het uit waarom ik deze bijeenkomst georganiseerd had: omdat ik erin geloof dat het goed is voor iedereen, dus ook voor mij, om ‘goede dingen’ te doen die ten bate komen van de gemeenschap waar ik deel van uitmaak, en die mijn relaties met anderen bevestigen. Zelfs als ik er geen direct en misschien zelfs helemaal geen commercieel belang bij heb. Ubuntu wil zeggen dat je je er bewust van bent deel te zijn van een groter geheel, zodat dat wat je doet voor dat grote geheel ook goed is voor jezelf. Daar mag je op vertrouwen. In het Afrikaanse zakenleven wordt ubuntu wel gehanteerd als principe voor verantwoorde en gezonde bedrijfsvoering.

Louise bij het welkom

Louise bij het welkom

Ubuntu wil niet zeggen: jezelf wegcijferen ten behoeve van anderen. Dat heb ik dan ook afgelopen woensdag niet gedaan. Ik heb ervan genoten: van de voorbereiding, de uitvoering en de aanwezigheid van mijn zakelijke ‘grotere geheel’. Ik hoop oprecht dat ik iets van mijn eigen inspiratie en van de bezieling die uitgaat van Afrika heb kunnen doorgeven.

Meedoen aan de Tour d’Afrique was voor mij, ondanks alles, een geweldige ervaring, waar ik dagelijkse energie uit put. En waar ik ook nog over schrijf. Publicaties zal ik op dit weblog aankondigen. Als je de bijeenkomst hebt gemist, kun je door te lezen dus toch nog wat meekrijgen.

Louise

Geplaatst in Opvallend | 2 reacties

Verschenen: Fietsvrouw-column # 37

Louise Cornelis Geplaatst op 4 september 2008 door LHcornelis4 september 2008  

In de Fiets van deze maand (september) op p. 30: mijn 37e fietsvrouwcolumn, ‘Typisch vrouwelijk’. Hij gaat over de neiging van veel vrouwen om hun eigen prestaties te bagatelliseren en zo te ‘verkleinen’. Geïllustreerd aan mijn eigen ervaring met het vertellen over de 10.000 Afrikaanse fietskilometers.

Geplaatst in verschenen | Geef een reactie

Recente berichten

  • Mijn ethische antenne aanscherpen
  • Over weefsel, 150 en een popconcert: 3 college-onderwerpen
  • De piramide van Optimaal blijven sporten
  • ‘Optimaal blijven sporten voor 45+’ers’ is verschenen
  • Ik hoor niet bij een boek over boeken lezen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (290)
  • Opvallend (477)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (814)
  • Uncategorized (38)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (194)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑