↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijks archief: januari 2014

Berichtnavigatie

← Oudere berichten

De a contrario piramide

Louise Cornelis Geplaatst op 31 januari 2014 door LHcornelis29 januari 2014  

Deze week heb ik me beziggehouden met het nakijken van mijn deel van het tentamen van het vak Communicatieonderzoek en -advisering, waarvan ik in de herfst enkele hoorcolleges over adviesvaardigheden verzorgde. Bij één van de vragen moesten de studenten aangeven wat volgens hen de belangrijkste eigenschap van een adviseur is, en hun antwoord moest in de vorm van een piramide met één niveau van waarom-onderbouwing.

Enkele studenten deden dat met een argumentatie die ik wel ken (en niet alleen maar omdat mijn Leidse collega en vriendin Henrike Jansen erop promoveerde), maar nog nooit in piramidevorm was tegengekomen: de a contrario. Zo’n argumentatie ziet er dan zo uit:

Belangrijkste eigenschap van een adviseur is de beheersing van de basisvaardigheden, want:

  1. zonder sociale vaardigheden geen goede relatie met de cliënt
  2. zonder technische vakkennis kun je weinig beginnen
  3. zonder communicatieve vaardigheden kun je geen goed advies geven
  4. zonder kennis van de sector kun je je niet inleven.

Het argumentatieschema is hier zoiets als: je moet X wel hebben, want als je X niet hebt, ontstaat probleem Y. Op zich vind ik dat een aardige argumentatie. Of het allemaal samen deugdelijk leidt tot de conclusie in de hoofdboodschap, dat is een tweede – en die hoofdboodschap is ook wat vaag (is ‘vaardigheden beheersen’ wel een eigenschap?), maar goed: als a contrario piramide vind ik hem wel leuk.

Nog beter vond ik deze (op het laatste argument na dan):

De belangrijkste eigenschap van een goede adviseur is: goed onderzoek kunnen doen. Want:

  1. Zonder onderzoek en analyse kun je je deskundigheid niet laten zien
  2. Zonder onderzoek blijven mogelijke oorzaken van communicatieproblemen onder de oppervlakte
  3. Zonder goed onderzoek heeft het adviestraject geen nut
  4. Zonder goed onderzoek is de kans klein dat je alle stakeholders spreekt
  5. Zonder goed onderzoek en analyse is er geen sprake van echt advies.

Leuk en origineel – want de a contrario piramide kende ik nog niet, laat staan dat ik hem ooit ergens als voorbeeld heb gegeven. De studenten hebben dit zelf bedacht, en ik leer er iets van. Dat maakt het nakijken van 81 tentamens leuk werk!

En wat volgens mij de belangrijkste eigenschap van een adviseur is? Dat doet er eigenlijk niet toe – dit was een reflectievraag waarop geen enkel weldoordacht en passend antwoord ‘fout’ was. Maar als ik hem had moeten beantwoorden, dan had ik gezegd: verbeterdrang. Een goede adviseur wil graag iets bij zijn cliënten verbeteren, dat is de kern van adviseren, maar ook doorlopend bij zichzelf – en dat is nodig bij zo’n veeleisend vak, dat naast kennis ook vaardigheden vraagt. Op z’n a contrario’s: als je geen verbeterdrang hebt, wordt adviseren knap lastig.

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Rondom is zó 2013

Louise Cornelis Geplaatst op 30 januari 2014 door LHcornelis29 januari 2014  

De ANWB heeft een nieuwe routeplanner op de site: www.anwb.nl/verkeer/routeplanner. Altijd even wennen, zoiets, maar één ding zal dat niet doen: het woord rondom in Rondom de routeplanner, op de homepage direct onder de routeplanner in engere zin. Dat staat er niet rondom, dat over de tolvignetten en de wegenwacht enzo, dat staat eronder. Brrr.

Voor mij is dat metaforische (want niet letterlijk ruimtelijke) gebruik van rondom echt zo’n jeukwoord. Maar ik had die jeuk al een tijd niet meer gevoeld. Daarom is het nu misschien extra erg: het is niet alleen gebruik dat voor mij niet kan (ik kan rondom niet anders dan ruimtelijk begrijpen), maar het is bovendien vaagtaal van alweer even geleden. Tenminste, dat is mijn indruk. Vinden jullie ook niet dat ‘activiteiten om de bekendheid en bewustwording rondom Open Access te bevorderen’ (bron) en ‘ontwikkelingen, meningen en discussies rondom actuele thema’s’ (bron) niet alleen vaag maar ook gedateerd klinken?

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Mijn e-boeken nu bij mijzelf te bestellen

Louise Cornelis Geplaatst op 29 januari 2014 door LHcornelis29 januari 2014  

In deze week van slecht boekennieuws (Polare) maar even iets aanverwants wat ik nog niet had gemeld: ik had twee e-boeken uitgegeven bij de experimentele e-boekuitgeverij Ons Woord, maar die heeft het helaas niet gered. In de periode dat de twee initiatiefnemers eraan hebben getrokken, bleek het concept van laagdrempelige en goedkope e-boeken niet levensvatbaar: er werden er ondanks de lage prijzen veel te weinig verkocht. Erg jammer natuurlijk.

Wat het betekent, is dat mijn twee uitgaven nu niet anders meer dan bij mij te koop zijn. Het gaat om:

  • Het e-boek van Afzien voor beginners. Met een grote groep op de fiets door Afrika (2010). Dat kost € 4,99 en is ook nog op papier te verkrijgen. Meer informatie op de site van het boek.
  • De bundel Ze kunnen niet meer schrijven tegenwoordig. Elf jongeren over de schrijfvaardigheid van hun eigen generatie, die ik redigeerde (1012; zie de aankondiging, en ook deze recensie en mijn opiniestuk). Aan geïnteresseerden stuur ik hem gratis toe. Het onderwerp is zeker nog actueel, zie bijvoorbeeld deze column van 16 januari!

Beide e-boeken zijn in het reguliere epub-formaat. Wie interesse heeft, kan contact met mij opnemen. Ik hoor graag van je!

Geplaatst in verschenen | Geef een reactie

Fokke, Sukke & grafieken

Louise Cornelis Geplaatst op 24 januari 2014 door LHcornelis22 januari 2014  

Ik vind Fokke & Sukke als consultants (jasje, dasje) altijd al erg grappig, en tot mijn vreugde hebben ze het in die rol wel eens over grafiekvormen. Vorige week woensdag bijvoorbeeld, op de scheurkalender:

IMG

Wat ze daarmee ook zo mooi laten zien, is de kracht van beeld. Een goed gekozen grafiekvorm is intuïtief: op grote afstand meteen te begrijpen. Al is dat dus soms niet de bedoeling…

Geplaatst in Presentatietips | Geef een reactie

Voor kenners leest piramidale tekst beter

Louise Cornelis Geplaatst op 22 januari 2014 door LHcornelis21 januari 2014  

Zoals de trouwe lezers van dit weblog weten, heb ik in de afgelopen jaren een aantal Groningse masterscripties van CIW begeleid, als uitvloeisel van de colleges over het piramideprincipe die ik daar gaf. Deze blogpost markeert een historisch moment daarin, want vandaag is de laatste van die scripties af. Ik ben dus geen scriptiebegeleider meer, of voorlopig niet meer, dat weet ik niet. Ik heb het met veel plezier gedaan, en vertel dan ook met datzelfde plezier hieronder over de laatste, die van Anco.

Anco heeft laten zien dat kenners van het piramideprincipe inderdaad beter uit de voeten kunnen met een piramidale tekst dan met een traditioneel opgebouwd adviesrapport.
Zo, dat was de hoofdboodschap, hieronder leg ik het verder uit.

In het eerdere piramideprincipe-onderzoek kwam steeds naar voren dat mensen die het principe niet kennen, het ook niet begrijpen, soms geen touw vast kunnen knopen aan de piramidale tekst zelfs. De genre-verwachtingen van traditionele, meestal methodologisch opgebouwde adviesrapporten zitten dan te veel in de weg. Maar als ze het eenmaal doorzien, snappen ze het wel en vinden ze het vaak ook prettig. Ik noem dat wel het ‘je gaat het pas zien als je het doorhebt’-effect van het piramideprincipe. Voor de praktijk is het geen probleem, want de meeste adviseurs gaan juist piramidaal schrijven op verzoek van hun klanten, en anders leggen ze het wel even uit. Als onderzoeker was het voor mij een interessant en en onverwachte bevinding.

Je zou kunnen zeggen dat we eigenlijk al wisten dat niet kenners van het piramideprincipe traditionele rapporten beter begrijpen dan piramidale, en dat kenners piramidale rapporten wel waarderen, maar één ding ontbrak nog: hoe lezen kenners eigenlijk traditionele rapporten, en is dat dan misschien juist slechter (trager, minder begrip) dan piramidale? Dus is het piramideprincipe dus echt beter voor kenners?

Om die vraag te beantwoorden heeft Anco elf kenners van het piramideprincipe benaderd. Dat waren oud-studenten uit mijn piramideprincipecollege en enkele zakelijke contacten van mij. Hij legde hen een piramidale of traditionele bewerking voor van een rapport van de Gezondheidsraad, met de vraag dat hardop te lezen (een methode die eerder ook Dorien gebruikte). Anco analyseerde die leesprocessen aan de hand van het analysemodel van het proefschrift van Neutelings. Uit die analyse trekt hij de volgende conclusies:

  • De lezers herkennen de piramidale structuur en passen hun leesproces daarop aan. Ze richten zich bijvoorbeeld sterk op de inhoudsopgave.
  • De piramideprincipe-kenners lezen de piramidale tekst selectiever dan de methodologische variant. Dat wil zeggen dat ze minder van de tekst lezen en meer overslaan. Hun leestijd is daarmee dus ook korter.
  • De lezers activeren bij de piramidale variant meer kennisverwervende leesdoelen. Dat wil zeggen dat ze zichzelf meer vragen stellen over de inhoud, en daarop ‘lezenderweg’ een antwoord formuleren.

Je zou dus kunnen zeggen (mijn woorden, niet die van Anco) dat de piramidale tekst de lezers beter bedient, in de zin van dat ze meer zelfstandig keuzes kunnen maken in wat ze wel en niet en hoe lezen. En laat ik dat nou precies een fraai streven vinden voor zakelijke schrijven! Ik concludeer dus dat voor kenners een piramidale tekst echt beter leest!

Bron: Born, Anco (2014) Hoe lezers zich laten leiden door de piramidale structuur  Een onderzoek naar de verschillen tussen het leesproces van lezers van een methodologische en piramidale adviestekst. Ongepubliceerde masterscriptie CIW, Rijksuniversiteit Groningen.

 

Geplaatst in Piramideprincipe-onderzoek, schrijftips | Geef een reactie

Professionaliseringsslag

Louise Cornelis Geplaatst op 21 januari 2014 door LHcornelis22 januari 2014  

Op Storyventures een leuk en herkenbaar verhaal over de verschillende interpretaties van abstracte woorden: is professionaliseringsslag nou positief of niet? Voor mij is het, net als voor blogger Astrid, positief. Maar het wordt in veel organisaties gebruikt (misbruikt?) als eufemisme voor ontslagen. Terecht pleit Astrid ervoor dat soort eufemismen niet te gebruiken. Als mensen ergens cynisch van worden, is het dat type managerspraat wel.

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Niemand leest de inleiding

Louise Cornelis Geplaatst op 14 januari 2014 door LHcornelis14 januari 2014  

Op het weblog van een vakgenoot zag ik een geweldige voetnoot: http://sjaakbaars.tumblr.com/post/73103565591/voetnoot-in-academische-tekst-via. Hilarisch!

Inderdaad hoor ik ook vaak dat niemand de inleiding leest. Dat plaatst me wel eens voor problemen, omdat de inleiding bij het piramideprincipe een grote rol speelt: je positioneert er de hoofdboodschap mee (situatie-complicatie-vraag) en je geeft ‘m (-antwoord, = hoofdboodschap).

Maar wat als je lezer de inleiding overslaat? Twee antwoorden:

  • Zorg dat de hoofdboodschap ook elders staat. Opties daarvoor zijn de titel van het hele stuk en de inhoudsopgave, en wellicht ook nog in de tekst van de hoofdstukken na de inleiding. Dat moet trouwens sowieso, want elke lezer leest op een andere manier, en zo vergroot je de kans dat jouw lezer het belangrijkste ergens tegenkomt.
  • Doe zoals die voetnoot-plaatsers en geef de inleiding een andere titel. Bijvoorbeeld de hoofdboodschap als krantenkop, of iets creatiefs als ‘opmaat’ (ooit verzonnen door Floor van STDJ). Kan wel weer verwarrend zijn voor lezers die juist op zoek gaan naar de inleiding. Want die zijn er ook – ondergetekende bijvoorbeeld. Lezers, het blijft maar grillig en eigenzinnig volk!
Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

‘Wij rapporteren volgens het piramideprincipe’

Louise Cornelis Geplaatst op 13 januari 2014 door LHcornelis13 januari 2014  

Zo af en toe google ik wel eens op ‘piramideprincipe’ om te zien of deze website daarmee vindbaar is (gelukkig wel, ja – eerste hit zelfs). Daarnet deed ik dat weer eens, en toen zag ik iets op de eerste pagina wat ik nog niet eerder heb gezien: een adviesbureau dat op zijn website expliciet zegt ‘wij schrijven dat rapport voor u volgens het piramideprincipe’. Zouden er meer moeten doen!

Geplaatst in Opvallend | Geef een reactie

Grafiek op het randje

Louise Cornelis Geplaatst op 10 januari 2014 door LHcornelis9 januari 2014  

Ik kreeg eerder deze week het volgende overzicht van energietarieven van mijn leverancier:

aanbod

Nou, geweldig toch, met dat rode blokje kosten mijn gas en stroom bijna niks! Een fractie van het blauwe en oranje blokje maar!

Althans, dat is de eerste, visuele indruk. Als ik iets beter kijk, naar de assen en de getallen, dan zie ik dat het verschil lang niet zo groot is als het lijkt. Dat komt doordat de verticale as niet op 0 begint, maar op 860.

Tsja, zo kan je een verschil veel groter laten lijken dan het is. Daar heeft deze leverancier (kennelijk) baat bij. Voor een commercieel bedrijf denk ik: mwah, op het randje. In veel andere zakelijke situaties zou ik dit een on-ethische grafiek vinden. Die eerste indruk moet overeen komen met wat uit nadere bestudering blijkt. Dáár gebruik je beelden voor, immers: omdat die óók spreken bij eerste, vluchtige indruk. En wat ze dan zeggen, moet wel kloppen.

Geplaatst in Presentatietips | Geef een reactie

Schrijven met thee

Louise Cornelis Geplaatst op 9 januari 2014 door LHcornelis9 januari 2014  

Leuk stukje, dankzij @annekenunn, over hoe belangrijk thee is voor schrijven: http://www.badlanguage.net/tools-for-writing-a-nice-cup-of-tea Mee eens!

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Berichtnavigatie

← Oudere berichten

Recente berichten

  • Schrijven doe je niet alleen
  • Mijn ethische antenne aanscherpen
  • Over weefsel, 150 en een popconcert: 3 college-onderwerpen
  • De piramide van Optimaal blijven sporten
  • ‘Optimaal blijven sporten voor 45+’ers’ is verschenen

Categorieën

  • Geen rubriek (9)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (290)
  • Opvallend (477)
  • Piramideprincipe-onderzoek (96)
  • Presentatietips (149)
  • schrijftips (814)
  • Uncategorized (39)
  • Veranderen (36)
  • verschenen (194)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2023 - Louise Cornelis
↑