Ik gebruik al twintig jaar hetzelfde voorbeeld om het verschil tussen een onderwerp en een boodschap uit te leggen. Onderwerp: de cavia. Zoals op school vroeger: ‘mijn spreekbeurt gaat over de cavia’. Boodschap: de cavia is een erg geschikt huisdier voor drukke, werkende mensen;  ‘In mijn spreekbeurt ga ik betogen dat de cavia een erg geschikt huisdier is voor…’. Een boodschap stuurt en heeft een doel, roept een vraag op (‘waarom?’) en daarmee een verwachting over de inhoud. Voor de spreker/schrijver maakt een boodschap het mogelijk om hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden en ordening aan te brengen. 

Uit een column van Ellen Deckwitz in de NRC van afgelopen donderdag (dierendag; p. C22) begrijp ik dat de cavia op het ogenblik heel populair is. De kop van de column is zelfs ‘De grote caviarage’. Deckwitz had al langer cavia’s, ze vond ze als kind al lief en aanhankelijk. Ze werd voor gek versleten (wat ik, als hamsterbaasje, herken), maar nu ineens is ze hip. Ze heeft recentelijk meerdere interviewaanvragen gekregen over haar huisdieren. Cavia-foto’s op Instagram trekken honderdduizenden volgers, en dat is dan ook de oorzaak van de populariteit: cavia’s zijn heel fotogeniek.

Deckwitz bespreekt ook de keerzijde van zo’n rage: als de hype voorbij is, worden straks talloze cavia’s afgedankt en bij een opvang gedumpt (of erger). Ook dat herken ik – als het Nederlands elftal eens wél een eindronde haalt op WK of EK, zitten de oranjekleurige hamsters in de lift, en die belanden kort daarna al in de opvang: als de baasjes op vakantie gaan. Tsja.

Met haar al langer durende cavia-liefde noemt Deckwitz zichzelf ‘visionair’ – ze is ineens van sneu in cool veranderd. Mag ik me daarbij aansluiten en concluderen dat ik met mijn cavia-voorbeeld mijn tijd ver vooruit was? Als argument gaf ik onder andere ook dat ze lief en aanhankelijk zijn, maar inmiddels moet ik daaraan toevoegen: omdat ze zo leuk op de foto staan.

Of ik moet een heel ander voorbeeld geven. ‘In mijn spreekbeurt ga ik betogen dat je je cavia niet af moet danken als straks de hype voorbij is’.