Hét onderzoek op het gebied van het schrijfproces is gedaan door het duo Flower & Hayes. Eén van de fasen die zij onderscheiden heet ‘rest and incubate’ – het beroemde ‘even wegleggen’ c.q. ‘er een nachtje over slapen’. Voor mij is dat een zeer belangrijke fase, maar ik worstel er ook al mijn hele schrijvende leven mee, omdat het voelt alsof ik niets doe, nergens toe kom, niks uit mijn handen krijg. Schuldgevoel en frustratie liggen op de loer. In het voorwoord van mijn proefschrift verwoordde ik dat eind 1996 als volgt:

(…) my impression at times that the writing strategy ‘rest and incubate’ was almost too fruitful for me.

De afgelopen weken had ik bij vlagen ook weer dat gevoel: er komt niks uit mijn handen, ik schiet niet op, die doe niks, ik laat me door alles afleiden, bleh! Onterecht.

Onterecht omdat het enige wat niet opschoot, het zichtbaar intypen was van nieuwe tekst voor het vakboek dat ik wil schrijven. Dus het ging niet om alles, het ging alleen om dat nieuwe vakboek. Voor de rest kwam er wel degelijk van alles uit mijn handen. Zo veel zelfs aan gewoon werk, dat ik, met ook nog al die feestdagen, een tripje naar Rome en even ziek zijn, sowieso heel weinig tijd over had.

En onterecht om dat het alleen maar ging om niet opschieten qua ingetypte tekst. Daar is al een paar maanden lang niets bijgekomen, en wat ik had, moet overhoop. Sinds februari ben ik vooral aan het denken, praten, denken, nog meer denken… er schiet me regelmatig iets te binnen als ik de afwas doe, onder de douche sta of op de fiets zit. En af en toe schrijf ik daar iets over op in mijn morning pages (die ik al jaren vrijwel dagelijks schrijf). Als ik naar die ‘krabbels’ kijk, is mijn denken wel degelijk flink opgeschoten.

Denken, dat was nodig namelijk. Ik had het boek nog niet goed gepositioneerd, en moest ’terug naar de tekentafel’ (dank aan Ina voor de feedback!). Inmiddels begint de positionering ergens op te lijken – inhoudelijk volgende week meer daarover.

Gek toch eigenlijk: denken, krabbelen, praten… dat voelt niet als opschieten. Alsof je alleen met ingetikte letters ‘echt’ schrijft. Dat is onterecht. ‘Rest and incubate’ van het computerwerk betekent geen stilstand. Integendeel zelfs! Schrijven is meer dan alleen maar zichtbare, digitale output leveren. Ik zeg dat wel tegen anderen, sterker nog, het komt in dat nieuwe boek. Maar ik ga het ook nog vaak tegen mezelf zeggen!