Vandaag met de Leidse studenten een mini-onderzoekje gedaan; is er een relatie tussen leerstijl en schrijfaanpak? Eerste conclusie: misschien wel een beetje, ja. Ik leg het uit.
Voor leerstijl vulden de studenten een test in die indeelt in de vier leerstijlen van Kolb: Denker, Dromer, Doener en Beslisser. Voor schrijfaanpak gebruikten we een test die ook indeelt in vieren: vier types schrijver: gestructureerd, vlot, onbewust en precies. Die test heb ik ooit eens gekregen; hij komt uit een boek dat ik nu zelf eindelijk eens heb gevonden (het is uit de handel en zo af en toe keek ik eens of ik het tweedehands kon vinden, als het goed is, komt het er nu aan), en hij staat ook online. Ik gebruik hem vaker in trainingen, als opstapje om te praten over schrijfproces en -aanpak – veel meer pretentie dan dat heb ik er niet mee, maar daar werkt hij prima voor.
Voor beide vierdelingen geldt dat de types en stijlen sterke en zwakke punten hebben. Voor leren en schrijven geldt dat er meerdere wegen zijn naar Rome. Uit het artikel dat de studenten voor vandaag lazen, van de Vlaamse onderzoekers rond Van Waes, bleek bijvoorbeeld dat schrijvers bij het leren van een nieuw genre verschillende wegen bewandelen, maar dat er geen verschil was in de kwaliteit van het product. Want dat onderzochten zij: de relatie tussen leerstijl en aanpak van het aanleren van en oefenen met een nieuw tekstgenre.
Maar is er dus ook een relatie tussen leerstijl en schrijfaanpak? Want leren schrijven en schrijven-als-zodanig, dat zijn toch nog andere dingen, maar ik kan me goed voorstellen dat er wel een relatie tussen is, want het gaat in beide gevallen om complexe taken met zowel denk- als doewerk. Zijn de voorkeursaanpakken dan wellicht ook vergelijkbaar?
Welnu, uit dit onderzoek onder een kleine groep respondenten die niet representatief zijn voor de bevolking als geheel (want allemaal studenten bij één tweedejaars vak bij Taalbeheersing Nederlands in Leiden) bleken twee dingen:
- De leerstijl ‘denker’ is sterk oververtegenwoordigd: maar liefst 21 van de 27 studenten hebben deze leerstijl! De dromer, doener en beslisser komen dus amper voor: twee per leerstijl. Daarover is dus verder niets te zeggen. En zo veel denkers, dat kan geen toeval zijn! Ik heb net even gegoogled, maar ik vind eigenlijk niks over de relatie tussen leerstijl en studiekeuze.
- Bij al die denkers is het onbewuste schrijverstype oververtegenwoordigd, met elf van de 21, en het vlotte type is juist helemaal afwezig. De gestructureerde en precieze schrijvers zijn gelijk, en daartussenin: met vijf elk.
Misschien zegt dit helemaal niets, zeker niet de grote hoeveelheid onbewuste schrijvers onder de denkers – een piek in de data die we slecht konden verklaren. Is het niet juist tegenstrijdig – je zou toch denken dat de reflectieve types niet grillig en flexibel schrijven? Aan de andere kant: het gebrek aan vlotte schrijvers onder de denkers, daar konden we dan weer wel wat mee: vlotte schrijvers duiken erin en gaan gauw aan de slag met tekst produceren, en dat past waarschijnlijk meer bij een actieve leerstijl (de beslissers en de doeners). In elk geval herken ik dat wel: ik ben een beslisser en een vlotte schrijver. En ik had één soortgenoot onder de studenten!
En je kunt je natuurlijk sowieso afvragen wat het waard is. Allebei de benaderingen stoppen mensen in vier hokjes, ongeacht andere subtiliteiten, wat ze er zelf van vinden, of van de situatie: waarschijnlijk wordt zowel leren als schrijven óók heel sterk door de situatie bepaald. Ook vorig jaar twijfelden we al aan de veelzeggendheid van Kolbs leerstijlen.
De waarde van zulke tests en vragenlijsten, en ook van dit mini-experimentje, zit hem er wat mij betreft in dat het het inzicht op kan leveren dat elke type voor- en nadelen heeft, en dat het zaak is om die optimaal te benutten respectievelijk te compenseren. Met andere woorden: die indelingen in typen zijn okee voor zover ze iemand helpen zichzelf en anderen te begrijpen en te accepteren, en te bepalen aan welke scherpe kantjes hij of zij wil werken. Eens kijken de komende tijd of ik meer zicht kan krijgen op de relevantie van leerstijlen voor schrijven!
