Ik had het afgelopen donderdag best moeilijk met college geven. Ik had woensdag de verkiezingsuitslag als enorme schok ervaren en was daar donderdag nog brak van. En dat terwijl het college over politiek ging. Nouja, het ging over het gebruik van de eerste persoon meervoud (we, wij, ons, onze). Dat zijn best wel vage woorden: ze kunnen van alles betekenen. Ze verwijzen naar ‘spreker + groep’, maar wie is die groep precies? Dat is afhankelijk van de context.

De politiek is zo’n context, en een interessante. Het artikel dat op het programma stond ging over we in interviews en een debat rond de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2008. In hun weekopdracht moesten de studenten zelf een voorbeeld aandragen van een slogan met die woorden, politiek of commercieel. De meeste voorbeelden waren politiek, niet toevallig gezien de timing, en overigens ook de interesse van veel van de studenten. ‘Minder ik, meer wij’ van het CDA was de meest frequent voorkomende in de totale verzameling die de studenten aanleverden, maar ook de PVV kwam erin voor.

Enkele studenten hadden zich afgevraagd of wij een populistisch woord is, mede door extreme voorbeelden. In mijn eigen collegemateriaal zat een ronduit racistische (vind ik) van Vlaams Belang: ‘Eerst onze mensen’, voorzien van een plaatje met hoogblonde mensen (moeder en kind). Van de PVV was het ‘Onze cultuur, trots, vrijheid; ons Nederland’ en ook ‘Hún Brussel, óns Nederland’.

Tsja, wat moest ik daar nou over zeggen, met zo veel chagrijn in mijn lijf? Ik ben er maar eerlijk over geweest, dat ik er moeite mee had. Het bleek wel natuurlijk dat je met wij kunt suggereren dat er mensen zijn die erbij horen en mensen die er niet bijhoren. De precieze grens wordt alleen maar gesuggereerd.

We zijn vervolgens de partijen langsgelopen met de voorbeelden van de studenten, met als vraag dus in hoeverre wij in slogans een populistisch dingetje is. Nou, misschien wel. Eigenlijk is dan misschien het allerergste dat de VVD met zoiets als ‘In Rotterdam spreken we Nederlands’ (2014) ook meedoet. Zo worden populisme en racisme salonfähig.

Die wij van het CDA bleek trouwens poly-interpretabel: tegen de polarisatie, tegen het hyperindividualisme van het huidige kapitalisme, tegen het geruzie in de eigen partij, of voor de meer reactionaire gemeenschapszin? Afhankelijk van je interpretatie is het wel of niet een aantrekkelijke slogan. De veelheid van interpretaties zou ik als positief interpreteren (voor elk wat wils), maar de verkiezingsuitslag laat iets anders zien. Misschien is-ie te vaag?

Ik had woensdagavond meegeschreven met voorbeelden van wij uit de reacties van de lijsttrekkers op de uitslag. De meeste gevallen betroffen ‘ik en mijn partij’ die bijvoorbeeld hun best zouden gaan doen of zouden gaan evalueren – dat ligt nogal voor de hand.

Timmermans’ wij in ‘wij laten in Nederland niemand los‘ raakte me. Dat is toch echt een heel ander wij dan het populisitsche. Gelukkig is dat er ook nog.

Zaterdag heb ik op de Looptrainersdag van de Atletiekunie twee keer een workshop gegeven over optimaal training geven aan ouder wordende lopers. Gebaseerd op mijn boek natuurlijk, maar verder nieuw. Ik zet hier op een rijtje wat er hetzelfde en anders aan is dat aan het geven van workshops en training in het piramideprincipe. De inhoud natuurlijk, maar verder?

Grappig anders:

• Beide workshops begonnen te vroeg. Het programma zit vrij ruim in z’n jasje, met lange wisseltijd en een lange lunch, en het was duidelijk te merken dat de deelnemers steeds wel weer aan de slag wilden – iets wat ik me herinner van de drie keer dat ik er als deelnemer was. Te vroeg beginnen, dat is me in al die jaren piramideprincipe één keer overkomen – bij Defensie!
• De deelnemers waren zo kleurrijk! De meeste trainers hebben shirts en jacks aan van hun vereniging, en dat zijn veel felle kleuren, tot zelfs fluorescerend geel en oranje aan toe. Dat is heel andere koek dan het grijs, zwart en blauw dat het zakenleven domineert.

Ook anders: in het piramideprincipe geef ik al 25 jaar trainingen, en in bredere vakgebied van de taalbeheersing ben ik gepromoveerd en sta ik nog met één teen in de wetenschap. Ik weet gewoon: er zijn in Nederland weinig anderen die zo veel gewicht in die schaal kunnen leggen. Ik heb me in mijn tweede vakgebied goed ingelezen, wat ik beweer kan ik onderbouwen en ik heb een visie én een eigen boek. Maar toch sta ik voor mijn gevoel op dunner ijs. Waarvan ik weet dat het dik genoeg is – zeer zeker, ook daarvoor ben ik al naar genoeg van dat soort workshops geweest. Ik voelde gister hooguit bij een enkele vraag dat ik het antwoord weliswaar niet wist, maar dat dat heus wel ergens was – bij anderen. Dat gevoel heb ik bij het piramideprincipe nou nooit. De nieuwigheid van het werkterrein maakt het overigens ook leuk juist.

Op een fijne manier hetzelfde: de lol die ik heb in het uitdenken van een werkvorm, het maken van het bijbehorende  materiaal (van casussen schrijven tot handouts printen), en dan vervolgens zien dat het werkt. Of eigenlijk: het werkte niet alleen, ik leerde er zelf ook nog van. Die kans is iets groter bij zoiets nieuws, maar ook bij piramidetrainingen leer ik nog wel eens wat van mijn deelnemers, en dat zijn altijd hoogtepunten.

Anders: groepen van 35 zou ik in mijn gewone werk weigeren, dat is echt groot. Maar de deelnemers waren wel heel welwillend en constructief, dus dat werkte makkelijk. En m’n twee groepen zaten in no-time vol, dus er waren 70 looptrainers geïnteresseerd in mijn workshop. Daar was ik blij mee. Ik kreeg fijne reacties ook.

Hetzelfde: zo’n houding als op de foto hierboven, volgens mij is die heel typerend voor Louise-de-trainer!

Ik was de afgelopen anderhalve week op vakantie en zoals gebruikelijk vandaag enkele bijzondere bordjes. We waren naar Oostenrijk, en daar werden we enkele dagen lang bepaald door dit type bordjes:

Ik vond het grappig om te zien dat ook Oostenrijkers moeite hebben met los of aan elkaar schrijven:

Lekker trouwens, zo’n Kneipp( )Anlage, na zo’n dag langs die gele bordjes, zeker in de hittegolf van vorige week. Lekker je voeten afkoelen.

Maar de bijzonderste tekst in de openbare ruimte komt uit Duitsland. Toen we de grens overkwamen, zag ik al gauw dit op viaducten hangen boven de weg:

Ik had geen idee wat ze ermee bedoelden. Dat zat hem deels in het Engels (wat is Stop-and-go?) en deels in het plaatje dat bij 100 km/u voor mij niet te interpreteren was – in elk geval te priegelig. Ik meende dat het was dat je opzij moet als je een stopsignaal krijgt van een politie-auto ofzoiets.

Iets verderop verscheen hetzelfde spandoek in het Duits, en dat snapte ik wel. De foto is een beetje klein, toen ik op de terugweg een betere wilde maken zag ik ze niet meer, zal je altijd zien. Er staat: Stau? Rettungsgasse, met hetzelfde plaatje als hierboven:

Met terugwerkende kracht snapte ik het Engels toen ook, maar stop-and-go is een raar woord voor iets wat volgens mij traffic jam heet, en move over is heel generiek ten opzichte van de Duitse betekenis. Ongelukkige poging om niet-Duitstaligen tegemoet te komen, lijkt me.

Wel kan ik me voorstellen dat het Duits lastig te vertalen is, want ik zou in het Nederlands ook niet zo gauw weten hoe je Rettungsgasse vertaalt: reddingssteeg – nee. En dan wordt het al gauw langer.

Wat het precies betekende, ervoeren we op de heenweg aan den lijve. Helaas, zou ik zeggen. We hebben in de buurt van Frankfurt bijna vijf uur stilgestaan achter een zwaar ongeluk, het laatste uur daarvan in donker en bij noodweer (dat was niet fijn). En ja, toen werd de Rettungsgasse gebruikt:

Ook al is het in mijn eigen stad, ik had het nog niet eerder gezien, maar onlangs moest ik er in de buurt zijn: in Kralingen, bij de Hofkerk, staat een replica van de oudste ANWB-wegwijzer van Nederland. Het origineel werd daar in oktober 1894 geplaatst. Een leuke voor mijn collectie bordjes!