Laatst hadden de schrijvers bij een nieuwe opdrachtgever het steeds over de doelgroep en ik over de lezers van hun rapporten. Dat lijkt hetzelfde, maar er is toch een verschil, of althans: ik maakte een verschil om uit te leggen waarom ik het liever over lezer(s) heb:

• Doelgroep is een woord uit de massa-communicatie, zoals voorlichting en reclame. De tekst is dan bedoeld voor een grote, tamelijk diffuse groep zonder direct belang erbij. Je moet dan dus bijvoorbeeld verleiden tot het lezen van de tekst.
• De lezer is iemand die je kent, zoals in een organisatie of tussen adviseur en geadviseerde. Bovendien heeft die lezer een belang bij de tekst, of dat zou zo moeten zijn (zoals bij ongevraagd advies). Dat belang kun je uitdrukken in een vraag, waarop de hoofdboodschap een antwoord geeft.

Een adviesrapport heeft een lezer, geen doelgroep.

Het lijkt ‘maar’ een woordje, doelgroep of lezer, maar de voor mij afwijkende woordkeuze was wel een symptoom van gebrekkige lezergerichtheid. Ik had vooraf een paar rapporten van deze organisatie gezien en al geconstateerd dat ik niet kon achterhalen voor wie ze bedoeld waren. Ze bleken dat ook inderdaad niet helder voor ogen te hebben en er verschillend over te denken. We hebben daar een goed gesprek over gehad dat hopelijk leidt tot meer lezer en minder doelgroep in hun denken en schrijven.