In Psychologie Magazine van deze maand een heel dossier over autisme. In één artikel, ‘Oog voor detail’, staan de kwaliteiten van autisten centraal, vooral op het werk. Autisten zijn zorgvuldig, perfectionistisch, ze maken weinig fouten en ze zijn heel sterk in analyseren. Twee dingetjes in het artikel vielen me op vanwege hun raakvlak met zakelijk schrijven:

• Autisten hebben moeite om de betekenis van een opdracht af te leiden uit de context. Daarom moeten hun taken helder omschreven worden. Dan staat er: ‘Dus niet vragen of ze dat rapport ‘zo meteen’ afhebben, maar zeggen dat het donderdagmiddag om vier uur klaar moet zijn’. Precies hetzelfde raad ik altijd aan in trainingen waarin bijvoorbeeld e-mail centraal staat: maak je appèl op de lezer expliciet. Want jouw ‘op korte termijn’ is iets anders dan dat van mij, met ‘een reactie’ bedoel jij misschien een akkoord, terwijl ik denk je te helpen met een kritische vraag. Dus ‘graag op korte termijn je reactie’ veroorzaakt onder niet-autisten ook een boel onduidelijkheid, waarmee je vooral als schrijver vaak blijft zitten. In elke lezer huist kennelijk een autist (in mij ook, hoor!), ofzoiets.
• Elders in het artikel staat dat autisten uitblinken in ‘handleidingen schrijven voor apparaten’ en dat bijvoorbeeld bij Philips dan ook doen. Er volgt een citaat van Annelies Spek, klinisch psycholoog: ‘Ze kunnen processen heel nauwkeurig beschrijven, zonder daarbij stappen over te slaan.’ Dat een autist dat heel goed kan, dat geloof ik graag. Maar een handleiding is iets anders dan een nauwkeurige procesbeschrijving. Wat daaraan ontbreekt, is de lezergerichtheid. Om goed te kunnen schrijven, wat voor tekst dan ook, maar zeker een handleiding, moet je in staat zijn om je in te leven in die lezer. En zich inleven in anderen, dat is nou juist een zwak punt van autisten. Een autist kan ongetwijfeld goede input leveren, maar laat het schrijven van een handleiding niet aan hem (of haar, maar meestal is het een hem) over. Het verklaart trouwens misschien wel veel van de problemen met (sommige) handleidingen!