Maandelijkse archieven: maart 2013

Oeps, woord vergeten

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Als je precies bent, gaat er in veel teksten van alles fout, en dat is meestal helemaal niet erg. Een vergeten woordje bijvoorbeeld, ach, meestal snapt de lezer wel wat er had moeten staan. Maar vanochtend kwam ik er eentje tegen die ik echt niet kon raden, en dat is dan toch opmerkelijk, want dat gebeurt niet zo vaak. Meestal halen schrijvers zelf of anders hun redacteuren dat soort fouten er wel uit.

In een tijdschrift over creativiteit in organisaties vond ik in een tekstvak over de auteur, Estelle-Marie Heussen-Montgomery de volgende zin:

Haar promotieonderzoek staat geheel in het teken van wetenschappelijk bewezen relaties leggen tussen en psychiatrische ziekte(beelden).

Die zin is al moeizaam (‘geheel’ is overbodig, ‘wetenschappelijk’ ook als het gaat om promotieonderzoek, ‘bewezen’ is een beladen woord, wetenschapsfilosofisch gezien, wat doet ‘leggen’ daar precies, en die haakjes?), maar doordat er tussen ’tussen’ en ‘en’ een woord ontbreekt, heb ik echt geen flauw idee wat deze vrouw onderzoekt. Jammer!

Leer studenten schrijven voor de praktijk

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Van de piramideprincipe-onderzoekers was er één groepje dat (met mijn toestemming) wat langer over het onderzoek heeft gedaan, want ze hadden moeite met het vinden van respondenten. Ze zijn op drie blijven steken, wat heel jammer is – maar hun resultaten zijn toch interessant.

Fleur, Annemarie, Bianca en Irene deden onderzoek naar de vraag in hoeverre afgestudeerde studenten Nederlands en CIW een kloof ervaren tussen hoe ze tijdens hun studie hebben leren schrijven en hoe ze dat in de praktijk moeten doen. Die kloof blijkt er wel degelijk te zijn.

De vier studenten raden daarom aan de aansluiting van schrijfonderwijs op de praktijk te verbeteren, vooral in de maatschappelijke master. Immers, die studenten hebben al gekozen voor een ander beroep dan in de wetenschap. Beetje gek eigenlijk dat ze dan in hun opleiding toch nog steeds alleen wetenschappelijk schrijven. De geïnterviewde afgestudeerden hebben het wel gered, anders leren schrijven, dankzij de analytische en algemene tekstvaardigheden die ze in hun studie wel hadden meegekregen

Maar toch zeggen ze een voorbereiding op de schrijfpraktijk gemist te hebben: andere genres, ‘echte’ doelen en doelgroepen (niet alleen de docent, maar ook een MT van wie het best stellig mag in plaats van met alle wetenschappelijke nuances),  in een realistischere aanpak (veel peer- en andere feedback, zoals het in organisaties ook gaat), of zelfs de echte confrontatie met de praktijk, in de vorm van een stage.

Ik kan me dit allemaal heel goed voorstellen. Wel roept het vragen bij me op. Wie zouden de docenten zijn van wie studenten meer praktijkgerichte genres leren? Immers, universitaire docenten zitten tot over hun oren in het academische schrijven, niet het praktijkgerichte. Is een ‘praktijkschok’ überhaupt wel te voorkomen – misschien is er wel geen betere manier om praktijkgericht te leren schrijven dan in de praktijk? Als er iets bij moet in een studie, moet er eigenlijk ook iets af, qua studiebelasting en onderwijscapaciteit, wat zou dat dan moeten zijn? Dat is voor wat betreft dit onderzoek een goed teken, want goed onderzoek roept altijd een boel vervolgvragen op, en je kunt in één zo’n onderzoekje niet alles doen.

Het onderzoek van deze vier studenten ging niet over de techniek van het piramideprincipe. Toch is de relevantie er wel degelijk. Adviesrapporten zijn een genre waar veel afgestudeerden mee te maken krijgen. Ze weten dan niet beter of ze pakken dat wetenschappelijk aan. Het piramideprincipe is dan heel vreemd. Zou het helpen als ze zoiets al in hun studie leren? Wie weet!

Ben ik een doelgroep?

Louise Cornelis Geplaatst op door 1

Op 1 maart is het nieuwe jaar van de Rotterdampas ingegaan. Daarmee mag je sinds vorig jaar in een heleboel zwembaden in de regio één keer gratis zwemmen. Tenminste, als je aan bepaalde voorwaarden voldoet, en dat is niet altijd even duidelijk. Vorig jaar heb ik al ervaren dat in sommige zwembaden het banenzwemmen er wel onder viel, en in andere niet.

Dit jaar ligt dat nog weer een beetje anders: wat gratis is, is vooral ‘doelgroepzwemmen’. Meteen op 1 maart ging ik tussen de middag banen zwemmen in Zwembad West, en dat mocht gratis. Gister ging ik banen zwemmen in het Van Maanenbad, en dat was niet gratis. Want dat was geen doelgroepzwemmen.  In de teksten op de website (zie links) zie ik geen verschil.

Voor mij is dat totaal onduidelijk. Ik ben geen doelgroep namelijk, ik ben een individu dat gaat zwemmen. En als zodanig hoor ik wel degelijk bij een doelgroep, namelijk de doelgroep ‘banenzwemmers’.

Kennelijk is er een bepaald soort zwemmen dat een zwembad ‘doelgroepzwemmen’ noemt, en wat voor zwemmen dat is, verschilt per zwembad. Zelf kunnen ze er zo vast wel over praten, en ze weten dan ook van elkaar wat ze ermee bedoelen. Dat zou je intern taalgebruik kunnen noemen. Voor externen is het echter een vage, onduidelijke, onbegrijpelijke term.

Onderling dingen op een bepaalde manier noemen, dat is begrijpelijk en onvermijdelijk. Maar zorg ervoor dat dat soort termen niet terechtkomen in je externe communicatie. De manier om de teksten daarop te filteren, is er een buitenstaander naar te laten kijken. Dat kan een tekstschrijver zijn, maar dat hoeft niet eens. Soms doet de buurvrouw het net zo goed.

Twee indirect aardige boeken

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik heb de afgelopen week twee boeken gelezen (nouja, deels), die ik hier voor de aardigheid wel wil aanstippen. Ik bedoel: ik vond ze allebei wel okee, maar niet direct dat ik zou zeggen: ‘hol naar de boekwinkel’. Dat komt omdat ze allebei niet rechtstreeks gaan over zakelijk schrijven, dus ze zijn voor het thema van dit weblog hooguit indirect van belang. Ik pik de krentjes er dus uit:

  • In Vaardigheden voor zelfstandig leren, gericht op het onderwijs, staat een hoofdstuk over ‘leren door schrijven’. Daar gaat het niet zo vaak over: in mijn vak gaat het om ‘leren schrijven’, en dat is net iets anders. Bij andere vakken schrijf je inderdaad ook, maar dat je daardoor leert, blijft impliciet. Toch is het natuurlijk wel degelijk zo dat je leert door schrijven. Het is, om maar iets te noemen, voor mij één van de redenen om dit blog bij te houden. Door het schrijven verdiept mijn kennis zich, iets wat in de theorie wel ‘knowledge transforming’ genoemd wordt (de term van het klassieke onderzoek van Bereiter en Scardamalia). Denken en schrijven zitten immers heel dicht tegen elkaar aan, of, zoals in Vaardigheden voor zelfstandig leren (p. 22):

Schrijven kan gebruikt worden ter ondersteuning en stimulering van he denken en het leren. Al schrijvende construeert de leerder betekenissen, bedenkt inhouden, ontdekt verbanden, verheldert en ontwikkelt zijn of haar ideeën en gedachten. (…) Bij denkend schrijven gaat het om een meer moeizame, gecompliceerde vorm van schrijven, waarbij schrijven en denken elkaar beïnvloeden. De schrijver is bezig met het vormgeven van kennis tijdens het schrijven.

Vandaar ook, denk ik dan, dat schrijven af en toe zo moeilijk kan zijn, óók voor zakelijke schrijvers!

  • De Schrijfbijbel. De beste redacteuren van Nederland over het schrijven van een goed boek is gericht op dat miljoen mensen in Nederland dat schrijven als hobby heeft en/of ervan droomt ooit een gevierd schrijver te worden. Voor die mensen bevat het tips en adviezen, uit de mond van redacteuren. Zulke boeken zijn er al heel veel, en eerlijk gezegd voegt dit daar niet veel nieuws aan toe.
    Leuk eraan is dat het actueel is, zodat het bijvoorbeeld ook het succes van Vijftig tinten grijs behandelt, en dat het zelf op een alternatieve manier is uitgegeven, namelijk via TenPages.com. Beetje eigenaardig is dan wel dat alleen de reguliere uitgevers aan het woord komen, en andere vormen in een hoofdstukje van 10 pagina’s ‘door de redactie’ behandeld worden.
    Ook grappig vind ik het eerste hoofdstuk, dat bestaat uit een test om je literaire alter ego te bepalen: ben je bijvoorbeeld een Buwalda, Palmen of een Kerouac? De vragen die je daarvoor moet beantwoorden, zijn leuk en zetten aan tot denken.

Bezig met nieuw boek: Schrijf verandering!

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Had ik daar toch aan het begin van dit nieuwe jaar beloofd vooral te bloggen over schrijven en organisatieverandering, komt het er niet van… Maar ik heb ondertussen al wel 10.000 woorden over dat onderwerp geschreven! Ik durf inmiddels wel openbaar te maken dat ik bezig ben met het schrijven van een nieuw boek, over hoe je schrijven kunt gebruiken als instrument bij organisatieverandering. Dat is mijn ontdekking van de afgelopen maanden, en ongeveer een maand geleden heb ik besloten om er maar in één keer in door te stomen naar een boek. Werktitel: Schrijf verandering!

Het is volgens mij namelijk hartstikke vernieuwend om schrijven te zien als manier om tot organisatieverandering te komen – nog nooit eerder zo bedacht of opgeschreven. Ik heb het er al met verschillende mensen over gehad, die herkennen meteen wat ik bedoel, en het schemert ook heel vaak hier achter de dingen die ik zeg over schrijven in organisaties. Ik duw het in het boek nog net wat verder door, en zet het natuurlijk ook meer in samenhang op een rijtje, in plaats van in de vorm van losse blogposts.

Consequentie hiervan is echter wel dat ik er op dit blog niet zo veel over kan schrijven. Enerzijds wordt dat voor mijzelf dubbelop, en anderzijds wil ik niet al het gras voor de voeten van het boek wegmaaien. Losse ideeën zal ik hier zeker blijven posten, en ik hoop in de loop van de tijd ook wel wat meer tipjes van de sluier op te lichten – en jullie op de hoogte te houden van de voortgang van het boek.

En met ‘en’ beginnen

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Vorige maand schreef ik een kort postje over dat een zin best met en mag beginnen. Vandaag moest ik daaraan denken, toen ik begon in het boek Drie sterke vrouwen van Marie NDiaye. Dat hele boek begint namelijk met en. Dit is de eerste zin:

En degene die haar ontving of die toevallig, zo leek het, op de drempel van zijn grote betonnen huis verscheen, in een aanzwellende, plotseling zo krachtige schittering dat zijn in lichte kleuren geklede lichaam die schittering zelf leek voort te brengen en te verspreiden, de man die daar stond, klein, zwaarder geworden, als een neonlamp omhuld door een wit schijnsel, die man, plotseling opgedoken op de drempel van zijn kolossale huis, had niets meer van zijn vroegere arrogantie, zei Norah meteen in zichzelf, was zijn fiere houding kwijt en ook zijn jeugdigheid, ooit zo raadselachtig constant dat ze onvergankelijk leek.

Dat eerste woord is niet het enige wat opvalt, ook de lengte van de zin is opmerkelijk. Zo zijn er meer zinnen in het boek, dit is nog beslist niet eens de langste. De meeste alinea’s bestaan maar uit één zin, zo ook is die van hierboven meteen een hele alinea. Ik moest daar wel even aan wennen, maar het is zeker niet slecht.

Dus, je kunt niet alleen een zin met en beginnen, maar zelfs een heel boek!