Tijdens het college van vorige week realiseerde ik me dat het eigenlijk best gek is dat voor veel adviseurs schrijven zo belangrijk is. We zijn aan het inzoomen: van deze vorm van tekstanalyse (registeranalyse) in het algemeen naar zakelijke teksten, naar adviesrapporten en uiteindelijk naar de rapporten van het Adviescollege ICT-toetsing in het bijzonder. Daarom maakten we een situationele analyse van adviesrapporten, de eerste stap van registeranalyse.

We hadden het er eerst over gehad dat adviseren persoonlijk en relationeel is, en dat de ontvanger veel belang heeft bij de tekst. Daarna kwam de communicatievorm aan de orde, en die is juist afstandelijk: bij schriftelijke communicatie is er per altijd afstand in tijd en plaats tussen de deelnemers, anders dan bijvoorbeeld in een gesprek. 

De afstand is niet extreem. Wetenschappelijke teksten bijvoorbeeld, daarvan is de afstand tussen schrijver en lezer veel groter. Dat is dan ook een minder persoonlijke en relationele bezigheid, met minder direct belang. De afstand in tijd kan zelfs heel groot zijn: klassiekers worden zelfs eeuwen later nog gelezen. Een adviesrapport verliest vrij snel zijn relevantie, behalve misschien voor – zeldzaam – archiefonderzoek. 

Ineens dacht ik: die afstandelijkheid van schrijven is eigenlijk best gek. Bij iets met als kenmerken persoonlijk, relationeel en groot belang zou ik denken: communiceer zo direct mogelijk. 

Nou doen adviseurs dat in principe ook wel natuurlijk. Veel van de beïnvloeding v indt daar plaats: in direct contact tussen adviseur en geadviseerde. Schrijven is dan vooral vastleggen voor later en anderen. Dat is ook belangrijk. 

En toch denk ik… ik wou dat meer adviseurs experimenteerden met andere vormen dan een ‘gewoon’ adviesrapport!