Septemberserie (4): bevindingen?
Ik begon deze serie een tijdje terug met beargumenteren dat conclusie en bevindingen niet de goede woorden zijn om te praten over het communicatieve domein. Tegen bevindingen heb ik nog een ander bezwaar: het is een vaag woord, ik ga er glazig van kijken. Als verzorgde spreektaal je norm is voor zakelijk schrijven, dan moet je het gewoon niet gebruiken, want niemand zegt het. Althans, gewone mensen gebruiken uitkomst of resultaat ofzoiets.
Ik ken bevinding vooral van accountants en die gebruiken het als eufemisme voor problemen/bezwaren. Met een negatieve lading dus, terwijl het in z’n gewone betekenis neutraal is. Positieve bevinding lees ik dan ook wel eens. Daar ga ik helemáál glazig van kijken!
Ik gebruik het woord bevinding in mijn dagelijkse praktijk best vaak. Als contractmanager in de bouw bij het uitvoeren van toetsen op het kwaliteitssysteem bij aannemers. In mijn vakgebied betekend het woord bevinding de uitkomst van een toets. Ik kijk naar een eis in het contract. Ik kijk naar het feit dat zich in de toets voordeed en ik kijk naar het geleverde bewijs. Daar komt een bevinding uit. Die is positief als de aannemer de eis aantoonbaar beheerst. Die is negatief als de aannemer de eis niet beheerst. Of niet kon aantonen dat hij de eis beheerst. Bij het formuleren van de bevindingen is de erecode onder de toetsers dat een bevinding zo opgesteld wordt dat hij onbetwistbaar is. De kring eis-bewijs-feit moet objectief zijn. Interessant weer dat 1 woord op een hele specifieke manier gebruikt wordt. Ik heb nooit nagedacht over een andere betekenis dan deze.
Er is op zich niks mis met het woord, zoals er eigenlijk met niks in de taal als zodanig iets mis is – alles is functioneel. Het gaat erom hoe het gebruikt wordt. Dan is het jargon – wat jij ook zegt eigenlijk: in een vakgebied heeft het een speciale betekenis, en dat is prima voor deskundigen onder elkaar, maar dat is voor leken niet altijd helder. Of het is een eufemisme. Of vaagtaal. Of gewoon niet op zijn plek omdat het niet gaat om het ordenen van bevindingen maar om argumenteren (wat ik hiervoor schreef). Of alles tegelijk! Misschien is dat zelfs ook nog een probleem ervan: dat je het woord ‘bevinding’ voor een boel karretjes kunt spannen. Wat laat zien dat het abstract en vaag is. Niet fout, maar voor communicatie met leken/buitenstaanders zijn er concretere, gewonere, preciezere woorden.