Woensdag miste ik voor het eerst een corona-persconferentie, dus daar ga ik niks veel over zeggen. Wel viel me op dat de corona-voorlichting afgelopen week kritisch aan de orde werd gesteld, in twee columns in de NRC; beide las ik met instemming. Ik denk inderdaad dat het veel mensen simpelweg aan voldoende kennis, begrip en inzicht ontbreekt, zoals Floor Rusman betoogt, en ik denk zeker ook dat er dus meer voorlichting nodig is. Wel is wat je daarmee kunt bereiken aan gedragsverandering beperkt, maar toch – het kan wel degelijk beter. Dat het beter kan en moet, schrijft ook Cecile Jansens, en in die column keek ik nog het meest op van wat ze schrijft over Rutte – volgens onze premier gaat het hartstikke goed met de communicatie. Wat?

Dat het niet goed gaat, daarvan ook verschillende illustraties deze week:

• Op de site van de Rijksoverheid stond een infantiele en betuttelende uitleg over hoe je samen voetbal moet kijken, ondertussen verwijderd. Zulke detailuitleg zou trouwens wat mij betreft helemaal niet misstaan, maar dan moet het wel over de hele breedte  – en wat anders van toon, voorzien van uitleg, enzovoort.
• Ook de instructies voor ons sexleven in tijden van corona op de overheidswebsite Loketgezondleven.nl zijn tenenkrommend (ik zag ze via deze tweet). Wat mij – naast de ook hier weer betuttelende toon – het meest opvalt is dat de regel tot doel op zich is verheven: sex mag wel/niet vanwege de 1,5-meter-regel, niet omdat er een gevaarlijk virus rondwaart. Zo worden in de ogen van velen de regels het probleem, niet het virus.
• … en mede (niet alleen) daardoor kon de invoering van de avondklok afgelopen weekend tot rellen leiden.

Met goede voorlichting kun je niet alles goed krijgen, zeker niet in een tijd waarin veel mensen meer waarde hechten aan wat de algoritmes van Facebook en dergelijk hen voorschotelen dan aan overheids- en publieke communicatie. Dat is een ernstig probleem. Bovendien staat de geloofwaardigheid van de overheid, met z’n nadruk op ‘samen’, onder druk door de vaccinatie-wanprestatie.

Ik maak me al vanaf maart zorgen over de corona-communicatie – ik heb er hier regelmatig over geschreven. Ik denk nog steeds dat we nu bijvoorbeeld wrange vruchten plukken van de framing van ‘kwetsbaren’ versus ‘onkwetsbaren’ in combinatie met het sturen op IC-capaciteit, waardoor bij mensen die zich onkwetsbaar achten steeds meer verzet ontstaat om wat zij moeten opgeven omwille van ouderen en een paar honderd mensen op de IC.

Ik ben bang dat het ook al te laat is om dat beeld nog te veranderen, althans niet op de korte termijn. Maar ik vind wel dat de overheid de voorlichtingslat veel hoger moet gaan leggen. We zijn nog wel even bezig met dat virus namelijk.