Categorie archieven: Opvallend

Chattie is drukdrukdruk

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik schreef het vorige week al: ik wil graag zelf ervaren hoe ChatGPT schrijft. Of hij (zij?) adviezen kan schrijven, en zo ja, hoe dan: piramidaal of niet? Vanochtend had tijd voor zo’n experiment. Ik wel. ChatGPT niet. Ik kreeg in beeld:

ChatGPT is at capacity right now

Daarbij de mogelijkheid om een bericht te ontvangen als ik wel terecht kan. Dat bericht is ook nog niet gekomen, en zometeen moet ik andere zaken gaan doen. Vandaag gaat het dus niet lukken.

Tijdens het wachten biedt Chattie wel vermaak, zoals met een meditatie tijdens het wachten en een gedicht of rap over wachten, maar daar kan ik me geen uren mee bezighouden. Hier is de meditatie:

Write a guided meditation about the status of ChatGPT.
As you read this message, please take a moment to pause and breathe. Notice the sensations in your body and the rhythm of your breath. Remind yourself that you are not alone in wanting to try out ChatGPT. Many others are interested in it as well. Be patient and know that the website is doing its best to accommodate everyone. Trust that the right time for you to try ChatGPT will come. In the meantime, continue to focus on your breath and stay present in the moment.

Ik had daar nog niet over gelezen in de besprekingen, maar voor mij is duidelijk: om ChatGPT je werk te laten ondersteunen, moet je geen haast hebben, geen dringende deadlines.

Ondertussen had ik dat advies allang zelf geschreven natuurlijk.

 

 

Terugblik 2022: Praten over andere dingen dan trainingen

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik ben deze week het jaar aan het afronden en dus blik ik ook terug. Het was financieel gelukkig weer een uitstekend jaar: na de twee slappe coronajaren heb ik in 2022 mijn streefomzet ruim overtroffen. Het was dus ook druk, bij vlagen op het randje van te druk. Dat zat hem in enkele pieken van het gewone werk (in oktober haalde ik een record-maandomzet), de combinatie met het afronden van het boek (ik ben alweer een stap verder: de eerste drukproef is net retour),  wat zaken buiten het werk en in de extra belasting door de diverse maatschappelijke omstandigheden.

De drukte was zelfs op dit blog te merken: de gebruikelijke regelmaat van minstens elke week iets posten haalde ik sinds de zomer niet. Maar verder ging alles eigenlijk gewoon goed en met mij is het dat ook. Ik ben blij met die omzet, met de weer veel grotere dynamiek in mijn werkende bestaan na die taaie coronajaren, ik heb een boel mooie dingen gedaan, en ik ben blij dat mijn boek komend jaar gaat verschijnen, iets wat ik vorig jaar rond deze tijd nog amper durfde te hopen.

Inhoudelijk hebben vooral de laatste maanden twee dingen extra van mijn aandacht gevraagd:

  • Ik ben bewuster gaan sturen op advies- en begeleidingswerk. Ik denk dat ik onder invloed van de corona-beperkingen weer wat meer ‘lesboer’ geworden was: ik heb in die jaren hard eraan getrokken om mijn werk online te kunnen doen, en daarmee was mijn energie vooral daarin gaan zitten: online trainingen kunnen geven. Dat is goed gegaan (zie bijvoorbeeld mijn e-learning en dit artikel in Tekstblad) en ik heb er veel van geleerd, maar het is niet wat ik als prioriteit zie in mijn werk.
    Ik roep het al heel lang: het rendement van een losse schrijftraining is nihil (zie het literatuuroverzicht in deze scriptie). Als je als individu of organisatie serieus beter wil gaan schrijven, vraagt dat om flankerend beleid, lange, structurele aandacht en liefst ook schrijfbegeleiding ‘on the job’. Om dat laatste te bevorderen, ben ik met twee collega’s een nieuw samenwerkingsverband gestart: Robuuste Rapporten. Verder neem ik van een opdrachtgever afscheid, heb ik in een acquisitiegesprek gezegd dat ik niet de persoon ben om een lege plek in het lesrooster op te vullen (dat ‘hangt’ nog, geen idee of ze het zien zitten om toch met mij verder te gaan), en heb ik met mijn amibtieuzere opdrachtgevers overlegd om ervoor te zorgen dat de trainingsinspanningen renderen. De balans tussen trainings- en advieswerk is daardoor de laatste maanden sterk verbeterd.
  • Bij meerdere opdrachtgevers speelde de afgelopen tijd dat het moeilijk was om het echte piramidale denkwerk te doen. Dat leek meer zo te zijn dan anders. Ik zag bijvoorbeeld bij organisaties die het piramideprincipe al langer hanteren dat het toch dreigde te verworden tot een teksttrucje: boodschaptitels boven elk stukje inhoud was al genoeg. In meerdere trainingen hadden bovendien de deelnemers het huiswerk voor de tweede sessie niet gedaan op dit punt. De bedoeling is dat ze het schrijfproces netjes doorlopen: eerst een piramide maken en die daarna uitschrijven. Dat hadden ze dan niet gedaan, of omgekeerd, dus voor de training nog gauw even een piramide reconstrueren op basis van een eerder geproduceerde tekst of slide.
    Het viel me op dat dat meer was dan vroeger. Dus dan hadden we in de eerste sessie lekker geoefend met het maken van een piramide, en dan zag ik daar vervolgens niets van terug in hun eigen werk. Het leek wel alsof een piramide maken in de eerste sessie een leuk spelletje was geweest, maar niet iets om echt te doen.
    Ik heb erover gepraat met de desbetreffende opdrachtgevers en toen meer dan eens gehoord dat ze vermoeden dat er een ‘generatiedingetje’ speelt: dat hun nieuwe junioren minder bereid zijn dan vroeger om er hard aan te trekken zich een nieuwe vaardigheid écht eigen te maken. Ze lijken op trainingsgebied wat consumptief. Ik aarzel om het aan de lichting te wijten, wat ook kan zijn is dat er vanuit de organisatie wat te weinig het goede voorbeeld wordt gegeven. Als het piramideprincipe toch niet meer is dan boodschaptitels maken, hoef je het denkwerk toch niet onder de knie te krijgen. Als dat toch wel echt de bedoeling is, is een training dus niet genoeg. Daarover ben ik met deze opdrachtgevers in gesprek gegaan.

Zo hangt dit punt dus samen met het vorige: ik ben in gesprek gegaan met de opdrachtgevers bij wie ik het piramideprincipe ondanks trainingen niet tot zijn recht zag komen. Dat heeft geleid tot uiteenlopende nieuwe plannen, en dat is precies zoals het moet: maatwerk. Ik kijk ernaaruit om daarmee in het nieuwe jaar aan de slag te gaan.

 

Maatwerk piramide-e-learning bleek leuk en nuttig

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Aan het einde van dit jaar komt er ook een einde aan een internationaal project waar ik twee jaar aan heb gewerkt: een online training ‘executive summaries’ schrijven met het piramideprincipe. De basis ervan was een maatwerk-versie van mijn e-learning in het Engels, aangevuld met een opdracht om het geleerde toe te passen op een casus. Op al die casus-uitwerkingen gaf ik feedback, ik schreef daar eerder over. Ik ben in december vorig jaar begonnen en waarschijnlijk heb ik deze week de laatste inleveraar van feedback voorzien. Dat was de 107e, ze kwamen van over de hele wereld.

Ik vond het leuk om te doen en ik hoop dat de opzet van een maatwerk-e-learning navolging gaat vinden. Het werkte namelijk ook heel goed. Een van de laatste inleveraars, uit China, illustreerde dat met wat ze schreef over de training. Ik mag haar hier citeren:

This training helped me gain a useful and powerful technique to deliver my ideas clearly and more efficient communication with others (not only with the clients, but also with my colleague and leaders).

I’ve set up a 90-day plan to enhance these skills on storytelling through my daily work like emails, verbal briefing, meeting presentation.  I think it will make a great difference on my job.

Met zo’n testimonial ben ik blij!

 

Verwijzen is een kunst

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Vorige week brachten wij een paar dagen door in een hotel met in de badkamer dit bordje:

Daar gaat een boel mis: het losse milieu vriendelijk, ontbrekende interpunctie tussen leggen en dit en de wat vreemde voorwaardelijkheid: als je schone handdoeken wilt, doen zij een verzoek? Dat kan op zich wel, op het randje: het is nogal spreektalig, vind ik.

Maar het meest in het oog springen twee eigenaardige verwijzingen: deze verwijst zo dat je kennelijk schone handdoeken op de grond moet leggen, en dat op de grond leggen doe je volgens dit kennelijk uit milieu( )vriendelijk oogpunt.

Ik denk dat dit een poging is tot te beknopt schrijven. Ik snap dit alleen maar omdat ik vaker in hotels ben geweest waar ze zoiets wilden.

 

‘Deze’ verandert alles

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Wij zetten in het nieuwe theaterseizoen de trend van voor de zomer voort. Afgelopen vrijdag zagen we Tim Fransen. Hij had goede grappen maar de lijn van het verhaal was niet uitgesproken vrolijk; ik zou aarzelen hem zomaar ‘cabaretier’ te noemen. Een aanrader is het weer wel. Als je er nog heen gaat, lees dan maar niet verder, qua spoiler.

Een woord trof me in het bijzonder: deze. Ik leg het uit. Fransen vertelt over een paar dromen waarin hij ruimtewezens ontmoet die hem vragen naar de aard van de mens. Die ruimtewezens zijn op het podium in de vorm van ronde lichten met een blikkerige stem. Op een gegeven ogenblik zeggen ze iets als: “We hebben al je voorstellingen gezien, ook deze’. 

Deze verwijst naar het hier-en-nu van de voorstelling, en daarmee kan het ineens geen droom meer zijn waar Fransen over vertelt. Er ontstaat verwarring: waar zitten we nu precies naar te kijken? Dat is absurd, op een subtiele manier. Ik vind dat hartstikke knap – het is veel moeilijker dan de absurditeit er dik bovenop leggen.

Dit type verwarring kun je alleen in de kunst krijgen. Ik ben er dol op. Precies daarom bestaat kunst.

 

Uitdagende piramide-vragen

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Je zou toch denken dat ik na 25 jaar trainingen piramideprincipe geven alle ins en outs ervan zó uit kan leggen. Maar de laatste maand stond ik twee keer met m’n mond vol tanden. Allebei de keren had te maken met de rol van de vragen erin. Wat voor vragen dat zijn, is maar globaal omschreven: je moet nogal bereidwillig zijn om de aard ervan te accepteren en zo mee te denken op de manier die het principe vereist. Hier ging het om:

  • Een trainingsdeelnemer had een piramide gemaakt over zichzelf, voor een voorstelrondje. De top van de piramide bestond uit één woord: ‘Kennismaking’. Dat, zo zei ik, is geen boodschap, maar alleen een benoeming van wat het is. En dus geen antwoord op een vraag, niet zoals de hoofdboodschap van een advies de adviesvraag beknopt beantwoordt, en ook niet zoals de kop van een nieuwsbericht de vraag ‘wat is er gebeurd?’ beantwoordt.* “Jawel,” zei zij, “Het is antwoord op de vraag ‘wat is dit?’: een kennismaking met mij.”
    Daar heeft ze natuurlijk helemaal gelijk in, maar zo werkt het toch niet. En waarom niet? Dat vond ik lastig uit te leggen. Kennelijk zijn er ‘foute’ centrale vragen?
    Ik heb m’n best gedaan om het uit te leggen, maar ik kreeg het net niet helemaal scherp. Ik realiseerde me gaandeweg dat het probleem veroorzaakt werd door het toepassen van het piramideprincipe op een genre waar het niet voor ontworpen is. Bij een adviesrapport is dit een totale vanzelfsprekendheid: geen klant gaat over een adviesrapport ‘wat is dit?’ vragen en verwachten dat het rapport die vraag uitwerkt. Een piramide voor een voorstelrondje is sowieso lastig: deze piramide was meer een taxonomie dan een echte piramide.
  • Bij een andere training merkte een deelnemer op dat hij juist de neiging had om de ‘so what?’- vraag van boven naar onder te stellen. In het piramideprincipe leidt de vraag ‘so what?’ van onder naar boven: vanuit de data naar de hogere niveaus en uiteindelijk naar de hoofdboodschap. Het is de vraag naar de samenhang, betekenis en interpretatie.
    Maar stel dat de hoofdboodschap een advies is, noodzakelijkerwijs globaal en abstract gezien de overkoepelende functie van een HB, dan kun je inderdaad vragen ‘so what?’ in de zin van: wat moet ik nou precies doen, waar komt het advies op neer?
    Op dezelfde manier, zo zei hij, kon je ‘waarom?’ andersom begrijpen, want als antwoord op die vraag kun je de samenhang duiden. Dus als je een setje maatregelen op detailniveau hebt, kun je daarover ‘waarom?’ vragen in de zin van ‘waarom moeten we dat doen’? Het antwoord geeft dan de samenhang: de hoofdboodschap, bottom-up. Maar dat is precies andersom dan hoe het piramideprincipe de ‘waarom’-vraag hanteert, top-down: over de hoofdboodschap, leidend tot argumenten daarvoor.
    Ook deze deelnemer had een punt. Ik heb hem uiteindelijk moeten zeggen dat dit een kwestie is van accepteren hoe het piramideprincipe de vragen hanteert. Later realiseerde ik me nog twee andere dingen die ik erbij had kunnen betrekken voor wat betreft de ‘so what’:

    • Deze training was in het Engels, de Nederlandse bottom-up vraag is mogelijk verduidelijkend: ‘wat betekent dit samen?’ ‘Dus?’ heeft overigens hetzelfde probleem.
    • In het Engels had ik kunnen uitleggen dat het gaat om de ‘so what’-vraag naar de betekenis, duiding, strekking, en niet om de ‘so what’-vraag naar de consequenties. Dat ‘so what?’ die beide mogelijke betekenissen heeft, daarvan was ik me voorheen niet bewust.

Dit is nogal piramide-neuzelig, en voor het grote gros van de gebruikers en leerders daarvan totaal geen probleem. Voor mij was het verrassend om na zo veel jaren kort achter elkaar twee keer fiks uitgedaagd te worden. Dat is het leuke aan trainingen geven!

 

* Een nieuwsbericht is niet piramidaal, maar de kop is wel vergelijkbaar met de hoofdboodschap; ik maak die vergelijking in trainingen vaak.

Bijzondere tijden

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik streef ernaar om minstens elke gewone werkweek iets op dit blog te posten. Vorige week lukte dat niet, en dat heeft een goede reden: ik maak een unieke werkmaand mee. Ik heb niet eerder in mijn bijna 23-jarige bestaan als zelfstandige zo hard gewerkt als deze maand. In de eerste week haalde ik een record aantal declarabele uren, en de maand als geheel is ook een record. Dat is fijn natuurlijk, dat is lekker verdienen.

De drukte zit hem er enerzijds in dat veel opdrachtgevers deze herfst iets van me wilden, vooral trainingen, terwijl ik in september op vakantie was. Ik ‘draai’ dus min-of-meer twee maanden in één. Anderzijds kwamen er twee spoedklussen bij: één bij een opdrachtgever en de ander met mijn boek. De uitgever vroeg of ik er deze maand nog een slag over wilde doen – daarover later meer.

Het is wel druk, maar niet te. Althans, niet voor een paar weken – voor langer zou dit wel degelijk te druk zijn. Dat zit hem niet in het vele werken als zodanig. Er komen twee dingen bij die veel zeggen over de huidige tijd en die het werken zwaarder maken dan anders:

  • Ik heb me razendsnel nieuwe sociale vaardigheden eigen moeten maken, omdat ik me bij de oplopende besmettingen een soort corona-schietschijf voelde. In zo’n drukke week met veel trainingen zie ik tot zo’n vijftig mensen, in zaaltjes met onduidelijke luchtkwaliteit. Daar zitten er tussen die hoesten en proesten (‘maar mijn zelftest was negatief, hoor!’) en een heleboel willen mij gewoon een hand geven. Ik wil dat allebei niet hebben, maar leid dat maar eens in goede banen, aan het begin van werken met een groep ook nog…
    Het geen-handen-geven gaat redelijk goed. Ik heb ondervonden dat het helpt als ik erbij zeg dat ik in juni met covid zes werkdagen uit de running was, en dat dat me als eigen baas geld kost. Ik weet me echter geen raad bij mensen met verkoudheidssymptomen: ik kan bij mijn opdrachtgevers moeilijk mensen eruit zetten. Dus tel ik de incubatietijd dan maar weer af. Ik ben tot nu toe de dans ontsprongen, mogelijk beschermt die besmetting in juni me nog. Maar lastig vind ik het wel. Ik vind het jammer hoe weinig we geleerd hebben over het nemen van verantwoordelijkheid voor elkaars gezondheid.
  • Er loopt een boel moeizaam, op vele fronten – algemeen bekend natuurlijk: de werkdruk, het personeelstekort, de leveringsproblemen. Ik ben op OV-gebied nog goed weggekomen, maar dat was vooral een kwestie van geluk. Contactpersonen zijn ziek of druk of om onduidelijke redenen minder aanspreekbaar dan ik gewend ben en dan bellen ze te laat en moet er ineens iets op stel en sprong. Er is stress op de werkvloer – die ik bewust van me af moet houden. Te bezorgen materiaal raakt kwijt. In de winkel is iets wat ik nodig heb niet geleverd. Wat me ook opvalt: de opkomst bij trainingen is soms zeer teleurstellend. Eén keer heeft me dat een fikse dot frustratie bezorgd omdat ik me in bochten had gewrongen om er wel te kunnen zijn voor m’n verwachte negen deelnemers, vanwege iets hier aan het thuisfront. Er kwamen er drie – hadden we het maar verzet.

Alles bij elkaar zijn het dus bijzondere tijden. Met mij gaat het eigenlijk gewoon hartstikke goed. Ik doe leuke dingen en ik verdien lekker. En vanaf half november heb ik ook weer meer tijd voor andere dingen!

 

Nieuw: beeldschermbril

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Sinds een paar weken heb ik een beeldschermbril, en dat was jaren te laat! Ik ben er erg blij mee, het maakt mijn werk achter de computer veel makkelijker.

Al een paar jaar had ik met mijn varifocus-brillen steeds dat ik alleen maar goed op het beeldscherm kon zien als die bril nieuw was. Na enkele maanden kreeg ik steevast problemen. Met de nieuwste bril ging het zelfs zo snel dat ik de indruk kreeg dat mijn ogen hard achteruit gingen.

Die problemen betekenden dat ik steeds meer door het leesgedeelte moest gaan kijken, waarvoor ik mijn hoofd iets achterover moest kantelen. Als ik niet uitkeek, leidde dat tot nekpijn. Ik zette mijn bril ook wel eens af, maar dan moest ik bijna in het scherm kruipen. Niet goed, met zo veel achter de computer zitten als wat ik doe. In normale tijden al, maar in de coronawinters helemaal.

Ik had mijn opticien al eens gevraagd of een beeldschermbril niks voor mij zou zijn, maar hem leek van niet. Aanpassing van mijn dagelijkse bril zou beter zijn. Dat stelde ik steeds uit tot het niet meer ging, want een nieuw glas kost een paar honderd euro en een heel nieuwe bril dik over de duizend.

Die opticien ging vorig jaar met pensioen. Zodoende kwam ik in de zomer bij de nieuwe. Die stelde me meteen gerust: aan mijn ogen was niet veel veranderd. En, zo zei hij, een beeldschermbril zou wél nuttig voor me kunnen zijn.

Ik vond het het experiment wel waard. Ik kocht een nieuwe bril voor dagelijks gebruik en hoefde toen maar voor één glas te betalen om mijn oude tot beeldschermbril om te bouwen. Een beeldscherm- of computerbril is ook varifocus, maar dan loopt het leesgedeelte als het ware door tot aan de bovenkant.

Het is dus een verademing. Ik kan nu mijn hoofd in de goede houding laten en dan nog steeds de bovenkant van het beeldscherm scherp zien. Vanochtend heb ik voor het eerst in Teams met een groep gewerkt, en dat ging qua zien ook makkelijker dan voorheen.

Het enige waar ik aan moet wennen, is het wisselen tussen brillen. Ik ben al een heleboel keer gaan pauzeren met die beeldschermbril nog op mijn neus, er pas beneden achter gekomen dat ik in de verte wazig zie!