In mijn vakblad Tekstblad stond laatst een recensie van een boek over zakelijke etiquette van wijlen Magda Berman. Tekstdeskundigen komen natuurlijk in contact met andere mensen in de zakenwereld en dan zijn goede manieren belangrijk, maar ook leunt ons vak tegen de etiquette aan. In het boek staan hoofdstukken over taalgebruik en non-verbale communicatie. Ik was er wel benieuwd naar, vanuit beide perspectieven, dus of ik er nog wat van kon leren op het gebied van mijn omgang met zakelijke contacten, en naar de talige etiquette.

Het boekje is aardig vanwege de voorbeelden, sommige met humor, en de interviews tussen de gewone tekst in. Maar ik vind het ook wat rommelig (onduidelijke volgorde van de hoofdstukken) en uit balans. De verschillende dress codes en tafelmanieren staan uitgebreid beschreven maar over andere onderwerpen gaat het kort, waardoor bijvoorbeeld het gedeelte over omgang met buitenlanders wel heel erg oppervlakkig en daardoor stereotiep is – je kunt moeilijk in acht paginaatjes uitleggen hoe je om moet gaan met Engelsen, Amerikanen, Duitsers, Fransen, Japanners, Belgen, Zweden en Chinezen. Toch doet ze dat wel. Een enkele keer staat er ook een zwaktebod dat een beroep doet op je eigen gevoel voor wat wel en niet kan, bijvoorbeeld als het gaat over humor op het werk (p. 40).

Het gedeelte over communicatie valt wat mij betreft onder de te summiere categorie. Bijvoorbeeld: er staat in dat het niet netjes is om in gezelschap met je telefoon bezig te zijn. Wat mij betreft een waarheid als een koe, en dat is nou echt iets wat iedereen wel aanvoelt, lijkt me. Maar toch gaat dat heel vaak mis. Waarom? Dus waarom is het op dit punt zo moeilijk om respect te tonen voor de aanwezigen? Daar had ik wel graag iets over gelezen.

Dat punt van respect, dat vond ik wel een aardige invalshoek voor etiquette. Het is dan minder een dwangbuis van ‘zo heurt het’. Toch blijf ik dat nog wel vinden. De rangen en standen en sexeverschillen zijn bijvoorbeeld nadrukkelijk aanwezig. Is dat nou echt zo nodig?

Ik vond het leuk om het eens allemaal zo op een rijtje te zien, want het boekje wel breed. Maar ik ga niet mijn best doen te onthouden hoe ik mijn servet precies moet vouwen, neerleggen en weer oppakken. Gelukkig zit ik ook niet zo heel vaak zo formeel aan tafel dat dat moet. Net zoals ik me ook al jaren niet meer het hoofd heb hoeven breken over wat ik aan moet bij black tie. In de tijd dat ik dat nog wel eens deed, was dit boekje welkom geweest.