Maandelijkse archieven: april 2022

Over mijn favoriete tekst van Henny Vrienten

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Afgelopen  maandag kwam het nieuws dat Henny Vrienten was overleden. Dat raakte me – een icoon uit mijn jeugd (al was Doe Maar voor 14-jarige meisjes toen ik ‘al’ 15 was). Ik ben Doe Maar later gaan waarderen: ik bezocht in 2000 een van hun reünie-concerten en dat was fantastisch – wat een feest, in Ahoy’. Nog later zag ik Henny Vrienten live met de Aardige Jongens (Henk Hofstede en Frank Boeijen) en ook solo. Ook dat waren memorabele concerten.

Bij die solo-concerten viel me op dat Vrienten als geen ander in Nederland verhalen kon vertellen met zijn nummers. Het mooiste voorbeeld daarvan vind ik ‘Spelen met vuur’ van Alles is anders: een grappige autobiografie als liedje.

De allermooiste tekst van Vrienten vind ik die van ‘Zonder Mij‘ van de Aardige Jongens, bij de dood van Hugo Claus. Sinds maandag zit dat nummer veel in mijn hoofd. Ik hoop dat zo’n prachtnummer over de dood zijn nabestaanden troost geeft. Mij gaf het dat – ik wilde het niet voor niets horen op de uitvaart van mijn moeder.

Henny, dank je wel.

Bijzonder vraagteken achter krantenkop

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Als ik het idee van de hoofdboodschap uitleg, maak ik vaak een vergelijking met krantenkoppen. Net als de hoofdboodschap beantwoordt een kop de vraag van een lezer (‘wat is er gebeurd?’), overkoepelt de inhoud van het artikel en is de formulering ervan dusdanig kernachtig dat een lezer ‘m in één keer kan vatten.

Wat ik daarmee ook illustreer, is het verschil tussen een boodschap en een vraag. Sommige leerders van het piramideprincipe hebben namelijk de neiging om de hoofdboodschap als vraag te formuleren. Ik vertel dan dat dat hetzelfde zou zijn als een krantenkop als ‘Wat is er vandaag gebeurd’ of iets specifieker, bijvoorbeeld, aansluitend bij iets in het actuele nieuws: ‘Hoe bewaakt Rusland zijn marinehaven?’ Niet voor niets is een vraagteken in een krantenkop taboe – al wordt daar ook wel eens mee gespeeld.

Tegen deze achtergrond vond ik het frappant om een veelbetekenend vraagteken achter een krantenkop tegen te komen in een boek dat ik onlangs las. Dat ik onlangs ademloos heb uitgelezen, moet ik zeggen, want ik vond het geweldig: Een Duitse Zomer, van Rolf Bos, over de gijzeling en dood van de Israelische equipe tijdens de Olympische Spelen van 1972 – mijn vroegste jeugdherinnering aan wereldnieuws, vandaar dat ik het boek graag wilde lezen toen ik zag dat het in de NRC-recensie vijf bollen kreeg. Het boek maakte mijn hoge verwachting helemaal waar.

Dat over de krantenkoppen is een klein maar saillant detail, op p. 229/230. In de bevrijdingsactie ging een heleboel mis, waaronder dat er te vroeg aan de media werd gemeld dat die was gelukt en dat de gijzelaars dus vrij waren. Dat nieuws kwam net voor de deadline van de ochtendkranten en dus kopten een boel kranten ‘Gijzelaars zijn vrij’, of, in The Jerusalem Post: ‘All Israeli hostages have been freed’.

Alle kranten? Nee, het Limbugs Dagblad had een ‘sceptische nachtredacteur’ en die zette er een vraagteken achter, ‘normaal een eindredactionele doodzonde’: ‘Gijzelaars bevrijd?’ 

Die redacteur had iets goed aangevoeld. Iets later moesten een heleboel kranten in hun volgende editie iets heel anders melden: ‘Massacre at the Games’, ‘Extra Ausgabe: alle Geiseln getötet’. Dan volgt er een prachtig beeld:

In lijn 4 van de S-Bahn van München zitten in de ochtend van 6 september mensen tegenover elkaar met verschillende edities van de ochtendbladen voor hun neus. ‘Alle Geiseln gerettet’, lees je aan de ene kant van de wagon; ‘Alle Geiseln tot,’ staat er aan de andere kant.

Mogelijk was dit niet, of niet alleen, overmacht: de West-Duitse overheid verspreidde ‘al dan niet bewust’ mist – lang niet alles is duidelijk geworden over die fatale nacht.

Het is maar een detail uit het boek, dat ik eruit haal omdat het raakt aan mijn werk. Het is lang niet het enige detail dat op mij grote indruk maakte. Heb je interesse in wereld- en/of sportgeschiedenis? Lezen, dat boek!

 

Oja, zo ging dat

Louise Cornelis Geplaatst op door  

De laatste weken is mijn werk ineens weer een heel stuk ‘normaler’ geworden, in de zin van: het lijkt weer veel op hoe het ging voor maart 2020. Er blijft nog steeds wel wat online doorgaan, maar de meerderheid is ‘live’. Ik geniet daarvan: van werken met ‘echte’ mensen, van de praatjes tussendoor, van de dynamiek en afwisseling in mijn werkende bestaan.

Regelmatig heb ik ‘oja, zo ging dat’-momenten: dingen waar ik in de tussentijd niet aan had gedacht, en me nu ineens weer realiseer. Daar zitten fijne dingen tussen: voor het eerst weer een supervisie-sessie (waarin de deelnemers feedback geven en krijgen op eigen werk) waaraan ik zelf mee kan doen. Online lukt dat qua logistiek niet. Een klein oja-moment daarbij was het doorgegeven zien worden van het gekleurde papier waarop de feedback komt te staan: ik houd van kleur in een ruimte.

Er zitten echter ook momenten tussen waarin ik denk: urgh, hier heb ik juist twee jaar lang geen last van gehad. Technische problemen: dinsdag lukte het niet het smartboard aan de praat te krijgen met mijn laptop. Gelukkig kon ik presenteren met mijn USB-stick erin, maar daar gebeurden wel gekke dingen mee: op het smartboard verschenen onder andere ook de verborgen dia’s, en per dia alle animaties in één keer.

Of zoiets als laatst, een beetje ongelukkige ontvangst bij een opdrachtgever: zaal is bezet tot na de aanvangstijd van de training, ze zetten me ondertussen in een hokje en bieden niet eens koffie aan. Als ik de zaal in kan, ook nog niet, ik mag dat zelf gaan halen – terwijl ik ook op eigen houtje mag uitvogelen hoe het scherm werkt.

Op zo’n moment herinner ik me dat ik twee jaar geleden miste om van nieuwe opdrachtgevers niet te zien en te ervaren hoe hun kantoor is – die omgeving letterlijk en figuurlijk op te snuiven. Dat levert toch ook echt informatie op. Naast dat ik het leuk vind om op zo veel en zo verschillende plekken te zijn.

Ik heb ook alweer ervaren dat veel onderweg zijn gauw druk wordt: oja, reizen kost tijd, en als ik dan weer op m’n plek ben, wacht daar het opruimen en afhandelen van alles wat er ondertussen is gebeurd. Ook weer, net als vroeger, een limiet aan stellen dus.

Al met al denk ik dat ik productiever ben zo. Door de afwisseling krijg ik zelf meer voor elkaar, en ik denk dat ik op locatie ook meer ‘impact’ heb.

Echt normaal wordt het pas als ik kan ophouden met steeds de incubatietijd aftellen nadat ik met een groep heb gewerkt. Als ik zie en hoor hoe veel mensen om me heen de laatste tijd covid gehad hebben, verbaas ik me erover dat het mij nog steeds niet heeft weten te vinden. Anderen ook: laatst bij een opdrachtgever zei iemand: “Maar iedereen heeft het toch al gehad?” Die keek dus verbaasd toen ik zei “Neehoor, ik niet”. Verbazingwekkend of niet – ik houd het graag zo!

 

Motie over ‘gewoon’ format

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Opmerkelijke motie vorige week, van Tweede-Kamerleden Van Weerdenburg en Van Haga. Zij vonden de I-Strategie Rijk 2021-2025 een ‘nodeloos uitgebreide en overdreven vormgegeven reclame-brochure’ en willen dat soort teksten in het vervolg graag gewoon in Kamerbriefformat. Ik werd erop geattendeerd door iemand met wie ik bij de Rijksoverheid samenwerk, aan terughoudend opgemaakte en weloverwogen beknopte rapporten die ook bij de Tweede Kamer terechtkomen.

Ik kan me wat voorstellen bij die wens uit de Tweede Kamer. Ik weet niet of het een motie waard is, en ik zeg het met enig knarsetanden omdat het tot cognitieve dissonantie bij me leidt om het met een PVV’er en Van Haga eens te zijn.

Maar inderdaad. Mooie vormgeving vind ik nog tot daaraan toe (mag wat kosten kennelijk?). Maar 128 pagina’s zonder eenduidige of overzichtelijke structuur, zonder inhoudsopgave en zonder snel vindbare hoofdboodschap, en met van die holle frasen als ‘We leven in uitdagende tijden’ – tsja….