↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijkse archieven: september 2021

Septemberserie (5, slot): Taal stuurt ons denken

Louise Cornelis Geplaatst op 27 september 2021 door LHcornelis8 oktober 2021  

Nog één keer kom ik terug op die beginpost, over het juiste woordgebruik voor het juiste domein. ‘Wat maakt het uit, het is maar een woord’ hoor ik dan wel eens. Dat woordkeuze uitmaakt, roep ik heus niet alleen. Hier is een heel ander voorbeeld in een zeer lezenswaardig artikel: hoe het woordgebruik uitmaakt in hoe je over migranten denkt.

De eerste woorden in dat artikel zijn om te onthouden:

Taal is nooit neutraal – het stuurt ons denken en ons handelen.

Op het gevaar af dat artikel voor mijn eigen karretje te spannen trek ik de vergelijking: als je piramidaal wilt denken en schrijven, gebruik dan ook de woorden die daarbij horen. Daarmee help je jezelf en je gesprekspartners.

 

 

Geplaatst in Uncategorized | Geef een reactie

Septemberserie (4): bevindingen?

Louise Cornelis Geplaatst op 21 september 2021 door LHcornelis8 oktober 2021 2

Ik begon deze serie een tijdje terug met beargumenteren dat conclusie en bevindingen niet de goede woorden zijn om te praten over het communicatieve domein. Tegen bevindingen heb ik nog een ander bezwaar: het is een vaag woord, ik ga er glazig van kijken. Als verzorgde spreektaal je norm is voor zakelijk schrijven, dan moet je het gewoon niet gebruiken, want niemand zegt het. Althans, gewone mensen gebruiken uitkomst of resultaat ofzoiets.

Ik ken bevinding vooral van accountants en die gebruiken het als eufemisme voor problemen/bezwaren. Met een negatieve lading dus, terwijl het in z’n gewone betekenis neutraal is. Positieve bevinding lees ik dan ook wel eens. Daar ga ik helemáál glazig van kijken!

Geplaatst in schrijftips | 2 reacties

Septemberserie (3): Niet blij van dat hypothesegerichte

Louise Cornelis Geplaatst op 15 september 2021 door LHcornelis8 oktober 2021  

Mijn verhaal uit de vorige post wordt vaak niet zo overtuigend gevonden, of liever gezegd: dat werken vanuit een hypothese, daar worden veel adviseurs niet zo blij van. Dat heeft een bezwaar en een reden.

Het bezwaar is dat je door de hypothese tunnelvisie kunt gaan ontwikkelen en alleen nog maar ziet wat je nodig hebt voor dat eigen gelijk. Dat risico is er inderdaad, maar volgens mij vooral in theorie. Ik heb het in de praktijk nog nooit meegemaakt. Ik heb wel adviseurs en teams met tunnelvisies meegemaakt, maar dat lag dan nooit hieraan. Het lag aan inhoudelijke dogma’s of hypes (vooral de modevlagen in het vakgebied: dan moet ineens alles met een customer journey of agile bijvoorbeeld) en soms ook wel aan een soort groupthink: dat de obligation to dissent (de McKinsey-term ervoor) in het team niet werkte.

Ik heb wel adviseurs gezien die hun hypotheses om moesten gooien, en dat vraagt zeer zeker intellectuele lenigheid. Maar veel vaker heb ik adviseurs gezien bij wie een beetje meer tunnelvisie beslist had geholpen: wiens onderzoek alle kanten opging en die omkwamen in veel te veel data of oeverloze discussies. Je bent adviseur, geen wetenschapper, en dat vraagt meer focus op hoe je je opdrachtgever het beste kan helpen. Precies dat doe je met die vertaalslag van je analyse naar de (hypothetische) piramide.

De reden waarom adviseurs niet hypothetisch gedreven werken is dat het van je vraagt dat je het onderste proces van communiceren knetterbelangrijk maakt. Structureren gaat namelijk niet vanzelf en je moet de inspanning en de tijd die het kost bevechten op al die andere dingen die je in je werk ook nog moet. Ik kan roepen dat hypothesegericht werken hartstikke goed is en dat je de tijd later in het traject terugwint, maar ik begrijp echt wel hoe lastig het is. Ik zeg in trainingen daarom vaak: ik wou dat ik een toverstokje had om die tijd voor jullie vrij te maken. Maar dat toverstokje is er niet.

In de 25 jaar dat ik met het piramideprincipe werk, heb ik maar een piepkleine minderheid van ‘mijn’ schrijvende professionals hypothesegericht zien werken – dat zeg ik er maar eerlijk bij. Desalniettemin is het de moeite waard. Om het op z’n consultants te zeggen: het is best practice!

 

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Septemberserie (2): parallelle processen

Louise Cornelis Geplaatst op 9 september 2021 door LHcornelis8 oktober 2021  

Aan dat verhaal van laatst over wat het verschil is tussen de woorden uit het analytische en communicatieve domein (de vertaalslag ‘so what’) is het goed nog een ander plaatje toe te voegen.

Als je denkt dat structureren het op een rijtje zetten van bevindingen is of het bewerken van een conclusie, denk je namelijk mogelijk ook dat je moet wachten totdat je met die bovenste lijn klaar bent voordat je kan gaan nadenken over je rapport of presentatie. Dat kan, maar veel beter is het om er écht twee parallelle processen van te maken, zo (ook weer een plaatje uit een trainingspresentatie):

Je werkt dan dus vanaf het begin aan een hypothetische piramide, inclusief hypothetische hoofdboodschap. Drie voordelen:

  • Het structureren is aan het eind niet zo’n grote toer meer. Want dat kan het zijn als je wacht tot vlak voordat het rapport eruit moet. Uiteindelijk kan het zo schelen in tijd, en zeker in stress en daarmee ook in de kwaliteit van de structuur.
  • Het werken aan de piramide houdt je analytische werk mee op koers. Als je bijvoorbeeld merkt dat één tak van de piramide nog onvoldoende ver is uitgewerkt, weet je dat je het onderzoek daarop moet richten.
  • Het geeft meer houvast voor waar je eigenlijk mee bezig bent. Ik heb gemerkt dat vooral junior teamleden daar veel baat bij hebben: aha, dus dát is het verhaal, dát is de samenhang van wat we aan het doen zijn. Dat helpt en ze leren ervan. Ook een toevallig langskomende opdrachtgever kan het vaak wel waarderen als er al een begin van een verhaal is.

Je kunt het dan dus gaandeweg het adviestraject over beide processen hebben met elkaar, en dan is het wel handig als beide eigen woorden hebben, zodat je weet waar het over gaat. Dus ook het voordeel van het parallelle proces vraagt om verschillende benamingen: conclusie/bevinding bij het bovenste proces, hoofdboodschap/argumentatie/onderbouwing bij het onderste.

 

 

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Septemberserie (1): hoe je het noemt, maakt uit

Louise Cornelis Geplaatst op 2 september 2021 door LHcornelis8 oktober 2021  

Ik corrigeer met enige regelmaat de woorden van de mensen met wie ik werk aan het structureren: van conclusie maak ik hoofdboodschap en van bevindingen maak ik argumenten of onderbouwing ofzoiets. Dat klinkt wel eens wat zeikerig, maar ik vind het belangrijk: houd de verschillende domeinen uit elkaar. Ik leg het hieronder uit.

Adviseurs en aanverwante schrijvers doorlopen twee gedeeltelijk parallelle processen: het analytische (onderzoek doen, gegevens verzamelen, daar conclusies uit trekken) en het communicatieve (structureren, schrijven). Bevinding en conclusie zijn woorden die horen bij dat eerste proces: bij de uitkomsten daarvan. Bij het tweede proces draait het om boodschappen, argumenten e.d.

Het verschil tussen een boodschap of argument enerzijds en een bevinding of conclusie anderzijds is dat je om van het analytische naar het communicatieve domein te gaan, je nog een vertaalslag moet maken: die van interpretatie, betekenisgeving (‘so what?’). Je kunt prima bevindingen op een rijtje zetten, maar daarmee heb je nog niet gezegd wat ze betekenen, en precies dat is nodig om er een ‘verhaal’ van te maken. De samenhang in dat verhaal ontstaat door de vraag-antwoord-dialogen van de piramide: waarom/hoe en ‘so what’.

Als je praat en denkt in termen van het analytische domein, kun je die vertaalslag als het ware vergeten. Ik zie dat wel eens gebeuren: dan is een adviseur ‘bevindingen’ logisch aan het ordenen, maar niet bezig met ze samen te brengen in een betekenisvol verband: als antwoorden op een waarom-vraag onder de hoofdboodschap.

Als je goed voor ogen hebt dat dat is wat structureren van je vraagt, wordt het soms makkelijker. Laatst worstelde iemand met de oorzaak-gevolg-relaties in de resultaten van het onderzoek, een vraag die gewoon verdween toen het argumenten werden.

Maar die ‘so what’ kan het ook lastiger maken: piramidaal rapporteren is iets anders dan ten opzichte van traditioneel rapporteren de inhoud op een andere plek zetten. In trainingen gebruik ik wel eens dit plaatje om dat uit te leggen, het gaat dan vooral om die pijl:

Tot slot: ook aanbevelingen is een woord uit het bovenste domein. Het wordt immers meestal zo gebruikt dat het de praktische dingen zijn die je bedenkt na de conclusie, en zo staat het dan ook in traditioneel opgebouwde rapporten: helemaal aan het eind, en vaak met maar een beperkt verband met wat eraan vooraf is gegaan. Dat moet van het piramideprincipe anders en bovendien ‘ademt’ dan de hele structuur advies, niet alleen een slot-hoofdstuk. Structureren is dus ook iets anders dan aanbevelingen ordenen.

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Recente berichten

  • De winnaar van Gent-Wevelgem klikt in
  • ‘Vermijd contact’ – waarschuwing of gebruiksaanwijzing?
  • Hoe schrijf je een goede songtitel?
  • Uit de Microsoft-cloud
  • Druk met schrijven met AI

Categorieën

  • Geen rubriek (10)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (316)
  • Opvallend (544)
  • Piramideprincipe-onderzoek (98)
  • Presentatietips (153)
  • schrijftips (889)
  • Uncategorized (45)
  • Veranderen (38)
  • verschenen (202)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • juli 2025
  • juni 2025
  • mei 2025
  • april 2025
  • maart 2025
  • februari 2025
  • januari 2025
  • december 2024
  • november 2024
  • oktober 2024
  • september 2024
  • augustus 2024
  • juli 2024
  • juni 2024
  • mei 2024
  • april 2024
  • maart 2024
  • februari 2024
  • januari 2024
  • december 2023
  • november 2023
  • oktober 2023
  • september 2023
  • augustus 2023
  • juli 2023
  • juni 2023
  • mei 2023
  • april 2023
  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2025 - Louise Cornelis
↑