Ik werd gister via een tweet van Esther Naomi Perquin geattendeerd op een gedicht dat ‘Advies’ heet. Het is van Ellen Warmond. Ik weet niet of ik het helemaal begrijp, sowieso niet, maar al helemaal niet omdat ik Perquins column waar het in staat eerst las ook niet helemaal doorgrond, zeker niet in relatie tot het gedicht. Stelligheid en vertwijfeling? Ik lees er meer gelatenheid in.
Maar wel gaaf – geen adviesrapport, maar een adviesgedicht!
Gister heb ik een online college bijgewoond uit de serie ‘Dit hebben wij in huis‘ van Geesteswetenschappen van de UvA. De lengte, 45 minuten, maakt zoiets voor mij te behappen – met al het computerwerk en videobellen heb ik geen zin in langere webinars en dergelijke.
Van dit college prikkelde de titel bovendien mijn nieuwsgierigheid, ook al bleek dat niet helemaal te kloppen: bij ‘activistische geesteswetenschap’ dacht ik aan manieren waarop de geesteswetenschap kan bijdragen aan een andere maatschappij. Of iets specifieker nog: hoe ik dat als geesteswetenschapper kan doen.
Daar ging het echter niet precies over, ik had het tweede deel van de titel beter tot me door moeten laten dringen: lessen uit het verleden. Waar het om ging, was de grote bijdrage die de geesteswetenschappen hebben geleverd aan de maatschappij die wij nu kennen. Zo is er een link te leggen via de vroege Indiase taalkunde naar de IT (via het begrip recursiviteit), via de filologie naar de Verlichting (door het serieus nemen van oude geschreven bronnen, dat daagde de autoriteit van de Bijbel uit) en naar modern genetica-onderzoek (verwantschap tussen teksten ‘of mensen opsporen via ‘kopieerfouten’) maar ook van de historische taalkunde naar het nazisme (de ‘arische’ taalfamilie c.q. ras).
Dat was interessant, vond ik, die ‘grootsheid’ van de geesteswetenschappen, die duidelijk werd door met zevenmijlslaarzen door duizenden jaren geschiedenis te stappen. Dat deed de spreker, Rens Bod, helder en aantrekkelijk. Het was prettig om naar te luisteren, met Powerpoint-ondersteuning (via Zoom, maar met niet meer interactie dan vragen kunnen stellen aan het eind).
Waar ik alleen even overheen moest, was dat de aanleiding voor deze invalshoek vanuit een slachtofferrol kwam: de geesteswetenschap voelt zich in de verdediging gedrukt. Daar zijn ook wel redenen voor – nog vorig jaar verschoof de minister met een pennestreek een boel budget weg naar de technische en natuurwetenschappen. Eerder heeft minister Plasterk zich ook al wel eens denigrerend uitgelaten over de geesteswetenschappen.
Ik had zelf recentelijk ook de ervaring van de ervaren minderwaardigheid toen ik van een wetenschapper de wat verbaasde vraag kreeg ‘dus jouw opdrachtgevers zien wél de relevantie van jouw werk?’ Uh, ja.
Ik voel me in het dagelijks leven helemaal niet ondergewaardeerd vanwege mijn alfa-achtergrond. Dus ik heb ook geen nood aan het kunnen oplepelen van het ‘bewijs’ dat de geesteswetenschappen wél wat voorstellen – want dat was de invalshoek van het college van gister.
Nou goed, toen ik dus even was bekomen van de schrik dat het minderwaardigheidsgevoel zo diep zit, werd het een leuk en leerzaam college. En wie weet kan ik de voorbeelden inderdaad nog wel eens aan de borreltafel gebruiken, want dat was wel de bedoeling van de spreker.
Maar mijn meerwaarde laat ik liever zien. Door een adviesrapport onder handen te nemen.
Ik heb een achternaam met nogal wat varianten. Een paar ervan ken ik al heel lang. Zo wordt er mijn hele leven al gevraagd ‘met een C?’, en alleen al daardoor weet ik dat er ook een Kornelis bestaat – ik heb ooit een student gehad met die achternaam, en verder ken ik hem als de tweede naam van Gerard van het Reve. Zo zeldzaam dus eigenlijk dat die vraag naar de C volgens mij overbodig is. Het is helemaal grappig als mensen vragen ‘is dat met de C van Cornelis?’ Ha, wat denk je zelf?
Veel vaker komt er -se of -sen achter, en ook -sens bestaat, weet ik van Google. Vooral die -se komt er nogal eens per ongeluk achter; een heel enkele keer word ik zelfs verward met Paulien Cornelisse, die ook wat met taal doet, ja – ik vind dat een compliment trouwens. Al een paar jaar ken ik daarnaast een Cornelus uit Vlaanderen. Cornelius bestaat ook, maar ik ken dat niet zelf als achternaam, behalve dan dat ze in het buitenland dat vaak van de mijne maken.
Onlangs kwam ik twee varianten tegen die ik nog niet kende. Zo is er een Vlaamse tv-presentator en kok die Ornelis heet, een voor mij wel heel maf woordbeeld. En afgelopen weekend zag ik fietsen van fietsenwinkel Cornelese. Grappig, want er is in Zeeland een fietsenzaak met precies ‘mijn’ achternaam.
Ik blijf het bijhouden! En ik blijf ook af en toe grinniken als ik dit binnenvaartschip zie, het ligt en vaart regelmatig hier in de buurt. Hé, m’n vader, denk ik dan:
Afgelopen week was ik een weekje weg in eigen land, ik ben naar Groningen gefietst en terug. Op reizen en uitstapjes fotografeer ik graag bordjes en daarvan doe ik verslag op dit blog. Dat zijn wel eens exotischere, maar een verre reis zit er voorlopig niet in. Vandaar nu wat Nederlandse bordjes.
Dit keer vielen de corona-gerelateerde bordjes het meest op natuurlijk. Nog steeds vind ik het verbijsterend hoe zwaar de maatregelen leunen op schriftelijke communicatie: overal staan, hangen en liggen bordjes en aanverwanten, en je krijgt bijvoorbeeld in een hotel soms een heel epistel mee over de aanpassingen en de maatregelen. Een deel ervan is goed en goed bedoeld, veel ervan lijkt me een wassen neus: een poging tot bezweren en controleren. Soms zijn ze qua formulering onbeholpen. Zo eentje als deze bijvoorbeeld – het lijkt me dat de veerman dat áltijd doet:
Ik snap ‘m wel, maar het staat er niet.
In Groningen hadden ze dan weer creatieve, plaatselijke dingen bedacht voor de anderhalve meter:
Eierbal, ik kende het hele woord of verschijnsel niet, ondanks de jaren dat ik in Groningen college gaf. Maar we hebben er nu gegeten, hoor, het is zelfs Unesco cultureel erfgoed – en lekker inderdaad!
Twee andere bordjes dan. Deze stond bij een duidelijk op de zakelijke markt gericht hotel in Mijdrecht, had ik nog nooit gezien of meegemaakt – ik kom meestal met het OV, maar wat een privilege is dit
Tot slot een bordje met een lastig verwijsprobleem: haar is dubbelzinnig, want het naar de gemeente en naar Attero verwijzen. Tenminste, als Attero vrouwelijk is. Ik haperde er even op bij het lezen. Het is niet makkelijk op te lossen, want dan zou het dier moeten zijn en dat is wel erg archaïsch. Diens is ook niet goed, want het gaat om een vrouwelijk woord. Een grammaticaal probleem dat je niet kunt oplossen zonder dieper in te grijpen – en dat zou ik gedaan hebben, iets als: ’toen/omdat de gemeente deelnam aan…’
Dan nog vind ik het geen sterk bordje, want hoezo krijgt een gemeente iets van een bedrijf vanwege een compostdag? Misschien doet Attero in compost? Tsja, dat is weggevallen, want net daar zit een schroefje door… Ik heb het even opgezocht en daar staat milieu. Nou goed, al snap ik het nog steeds niet helemaal. Maar het was wel een aardig boompje!
Ik blogde de laatste tijd veel over corona-gerelateerde communicatiezaken, maar ik zag ook andere interessante dingen voorbijkomen. Hier weer de oogst aan nuttige en leuke links van de laatste tijd:
Al vanaf het begin van de corona-crisis is er op het gebied van tekst en communicatie veel te beleven, ik doe er op dit weblog verslag van, bijvoorbeeld over grafieken, framing (terzijde: ik vond het fijn om gelijk te krijgen van de planbureaus), metaforen, persconferenties, nieuwsberichten, een nieuw tekstgenre… Veel daarvan is helaas wel griezelen: er gaat veel niet goed.
Vandaag een nieuwe duit in dat zakje: ik heb het als tekstenmens af en toe zwaar te verduren. Want ik krijg nu af en toe dit soort dingen voorgeschoteld:
Dit zijn de screeningsvragen van mijn chiropractor, die ik hard nodig heb omdat mijn nek en bovenrug (nog?) niet bestand zijn tegen de eenzijdigheid van mijn huidige werk. Op tekstgebied gaat hier wel heel veel mis, van laag naar hoog niveau:
Ik denk wel eens: hoe ‘intelligent’ is onze lockdown als je zulke debiele vragen moet beantwoorden? Daar kan mijn chiropractor niet veel aan doen – ze zijn verplicht. Ik zou zelf ook niet goed weten hoe het beter moet. Nouja, ik kan een paar dingetjes redactioneel wel rechttrekken eventueel. Maar mogelijk loont dat niet. Het blijft een kwestie van nee-nee-nee-nee immers. Op een bepaalde manier is dat maar goed ook, want anders zou ik nog echt moeten gaan lezen ook.
Edit: ik zie net De Speld – raak!