Maandelijkse archieven: juli 2012

Powerpoint importeren in Prezi – mwah

Louise Cornelis Geplaatst op door  

In mei werd het aangekondigd: dat het nu ook mogelijk was om in Prezi Powerpoint-slides te importeren. Zo kun je je oude slides gebruiken in dit nieuwe hulpmiddel voor presentaties.  Ik heb daarnet de proef op de som genomen – typisch zo’n klusje dat ik kan doen in de zomer, als het met werk verder rustig is.

Nou, niet tevreden. Bij heel simpele tekstslides gaat het redelijk, maar kijk eens bij wat er gebeurt bij eentje met een paar pijltjes en lijntjes die ik regelmatig gebruik. Dit is het origineel in Powerpoint:

En dit is wat er in Prezi van overbleef:

Niet alleen is m’n persoonlijke achtergrond (zonsondergang in Namibië!) foetsie (dat gebeurde ook met de simpele tekstslides), maar ook zijn allerlei details rommelig, zijn er lijntjes weggevallen en is de pijl verdubbeld en deels omgeslagen. En zie dat maar eens goed te krijgen…

Ik blijf erbij, wat ik al eerder schreef, dat Prezi niet geschikt is voor perfectionisten.

Taalfouten en -taboes

Louise Cornelis Geplaatst op door

De zomercolumn van het NOS-journaal gaat vandaag over taalfouten. Grappig dat het e-mail-adres ervoor tikfouten@ luidt. Een tikfout is iets anders dan een taalfout. In de column zelf gaat het over taalfouten. Geen heel ernstige trouwens, vind ik.

En als we het toch over taalfouten enzo hebben: op Neder-L staat een aardige blogpost over het juist krampachtig vermijden ervan, in dit geval er. Ook de reacties zijn wel leuk. En ik herken het: ik heb wel eens iemand gesproken die vond dat als niet mocht. Geen taalfouten, maar taaltaboes!

Terugblik workshop Tekstnet

Louise Cornelis Geplaatst op door 3

Zoals aangekondigd gaf ik vorige week een workshop voor Tekstnet, de beroepsvereniging voor tekstschrijvers. Met zo’n twintig deelnemers hebben we de beginselen van het piramideprincipe doorgenomen, met de nadruk op de eisen aan de logica die dat principe stelt. Ik gebruikte voorbeelden uit mijn trainingen: oefeningen en werk van deelnemers.

Aan het eind hebben we een rondje gemaakt waarin ik vroeg wat het piramideprincipe voor een tekstschrijver kan opleveren. De meningen daarover verschilden, wat zeker ook te maken heeft met de genres waarin de tekstschrijvers werkten: voor rapporten is het kant-en-klaarder bruikbaar dan voor, zeg, voorlichtingsteksten. Sowieso komt het pas helemaal tot bloei bij communicatie aan kleine groepen of zelfs maar één lezer, zodat je de hoofdboodschap precies op diens belang kunt afstemmen. Hoe groter en diverser de lezersgroep, des te meer moet je je behelpen – maar sowieso is schrijven voor een grote, diverse groep lastiger.

Drie lijnen herinner ik me verder in de reacties:

  • Voor sommige deelnemers kwam dat in de buurt van wat ze toch al doen, ook al kenden ze het principe niet. Dat is logisch natuurlijk: het piramideprincipe is een explicitering van procedures die goede schrijvers al dan niet bewust toepassen. Die explicitering is nodig om de methode te delen met andere mensen, en dat is weer handig als je samen schrijft (gedeeld begrippenkader), of als je iemand anders goed structureren wil aanleren (want niet iedereen doet het toch al – je moet er toch echt wel een heldere denker voor zijn). Bovendien is het piramideprincipe gebaseerd op aloude inzichten uit de retorica en de journalistiek, die door Minto zijn samengenomen en verfijnd – maar helemaal nieuw of anders is het zeer zeker niet.
  • Het thema dat hier de afgelopen weken steeds terugkomt, dook ook weer op: de nauwe relatie tussen structureren en denken, die maakt dat structureren een inspanning is en blijft. Een enkele deelnemer had van mij kennelijk een trucje gehoopt te leren waardoor structureren geen inspanning meer is. Maar dat trucje kon ik niet geven, sterker nog: ik ben ervan overtuigd dat het niet bestaat. Voor een aantal kwam dat ook als een opluchting: dat structureren zo lastig kan zijn, is niet je persoonlijke probleem.
  • Het meest bruikbare element van het piramideprincipe zijn de eisen die het aan een structuur stelt, zodat die transparant en logisch wordt. Dat overzicht, met van die eisen als ‘geen gaten, geen overlap’ (‘MECE’), is volgens mij uniek en je kunt het dus gebruiken als checklist – sowieso, of als je vast zit met een structuur.

Het einde

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Toevallig (of niet?) deze week twee interessante stukken gelezen over het slot van een tekst, dus hoe brei je een eind aan een artikel of aan een brief of mail.

Helemaal eens met het stuk van het Taalcentrum VU dat die cliché-slotzinnen als ‘Ik hoop dat ik u hiermee voldoende heb geïnformeerd’ niet meer kunnen – die zijn weggelopen uit correspondentievoorschriften uit de jaren vijftig. En wat zég je er nou eigenlijk mee? Niks. Dus: niet doen. Voldoende andere mogelijkheden, daar gaat het stuk op in.

Van de vijf tips voor het afsluiten van een artikel op Protaal vind ik de eerste drie beduidend beter dan de laatste twee. Bij ‘succes ermee’ vind ik dat de schrijver wat te dichtbij komt (‘dat maak ik zelf wel uit’). In een artikel dan, hè, het is wat anders bij bijvoorbeeld een rapport, dat de schrijver schrijft om de lezer vooruit te helpen. Een vraag vind ik alleen werken als er daadwerkelijk geantwoord kán worden, dus bij een blogpost bijvoorbeeld, met reactiemogelijkheid.

Bovendien zie ik bij wel bij onervaren columnisten en bloggers dat ze een vraag formuleren waar ze eigenlijk zelf stelling zouden moeten nemen, maar dat niet durven (denk ik). Zo van: ‘zou dat niet eigenlijk aangepakt moeten worden’, terwijl de column een stuk prikkelender zou worden met ‘doe er wat aan!’ als uitsmijter.

Dus: doe er wat mee, met die afsluit-tips. Zorg voor een goed einde aan je tekst!

Een heel andere wereld in mijn hoofd

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Zoals ik op dit weblog al had verteld, ben ik bezig geweest met het schrijven van twee wetenschappelijke artikelen op basis van het piramideprincipe-onderzoek van de afgelopen jaren. Zoals dat gaat in de wetenschap, zijn de artikelen doorgestuurd naar elk twee anonieme reviewers. In de afgelopen weken heb ik hun werk teruggekregen.

De reviews zijn alle vier negatief, van ‘een beetje’ tot ‘heel erg’. Het grotere artikel, voor een tijdschrift, is daarmee afgewezen en dat leg ik voorlopig in de koelkast. Het andere, grotere, voor een conferentiebundel, wil de redactie toch graag hebben en dat ga ik dus herschrijven.

Afwijzingen en kritiek op de stukken, ach, dat kan ik wel hebben. Het komt ook niet helemaal onverwacht. De manier waarop heeft me echter wel geschokt: twee van de reviews schenden mijn fatsoensnormen, in toon en aanpak, en ze zijn geen van vieren ook maar in de verste verte constructief. Het is natuurlijk bekend dat het zo gaat, hè, in de wetenschap, en dat het proces van anoniem reviewen zijn nadelen heeft (zie hier bijvoorbeeld), maar ik was er persoonlijk nooit zo mee geconfronteerd geweest.

Een wereld waarin het kennelijk normaal is om het werk van goedbedoelende vakgenoten zo te behandelen… tsja. Ik zit de hele tijd met dat prachtige nummer ‘Heel andere wereld’ van De Dijk in mijn hoofd! (songtekst, muziek)

Nouja, wordt vervolgd – over dat ene artikel dat er (waarschijnlijk) wél gaat komen dus.

Van Gaal op een lijstje

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Vind ik af en toe leuk op dit weblog: een gekke zin fileren. Ik las er vanochtend een waar ik even over na moest denken – er gaat iets mis, maar wat?

Het is in de column van Johan Derksen in de VI van deze week, over de vraag wie de nieuwe bondscoach moet worden, en dan staat er:

Van Gaal heeft zichzelf al eens op een lijstje gezet met landen waar hij ooit nog bondscoach wil worden.

Ik snap het wel, maar toch gaat de zin de mist in – want wat voor lijstje is het nou? Het is ofwel het lijstje van Van Gaal met daarop landen waar hij nog wel eens bondscoach van wil worden, ofwel een lijstje van een land met daarop kandidaat-trainers. In beide gevallen kan Van Gaal zichzelf daar niet op zetten, in het eerste geval omdat hij geen land is, en in het tweede geval omdat hij niet zelf over die lijstjes gaat. Bovendien zouden het dan meer lijstjes moeten zijn, lijkt me.

Er loopt hier dus wat door elkaar. Ik denk dat Derksen de zin met de ene gedachte is begonnen en met de andere geëindigd. Het effect is nu wel grappig, zeker omdat ik er toch wel een soort beeld van krijg. Van Gaal, die lukt alles toch wel, zelfs zichzelf op een onmogelijk lijstje zetten.

Twee resultaten van mezelf googlen

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Zo af en toe google ik eens wat, en zo kwam ik mezelf tegen op Internet, in verschillende rollen, namelijk als schrijver van een recensie en als object van een recensie (nouja, een boek van me dan):

– Mijn recensie van aziatische-ingredienten.nl voor Leven

– De recensie uit Tijdschrift voor Taalbeheersing van mijn boek Adviseren met perspectief.

Verschenen en te verschijnen: columns Touretappe

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Tijdens deze Tour de France ga ik ongeveer twee keer per week een column schrijven voor de website touretappe.nl, sterker nog: de eerste staat er al!

Ik doe al jaren tijdens de Tour een schrijfproject: ik schreef wel dagelijkse columns, eerst op papier en later als weblog. Nadat ik dat wel een beetje had gezien, heb ik de Tour-weken besteed aan experimenteren met Twitter (2009) en het schrijven (2010) en herschrijven (2011) van een roman (de links zijn naar terugblikken op die experimenten). Dit jaar pik ik dus de column-draad weer op, dit keer (leuk) voor een geredigeerde site – de hoofdredacteur behoedde me meteen al voor een blunder, want ik had Elm in één zin zowel bij AZ als Twente laten spelen.

De site is in zijn eerste levensjaar, dus ook dit is een experiment. Ik ben benieuwd hoe het gaat bevallen!

Overigens – met de roman ben ik ook nog steeds bezig. Ik wil nog van één proeflezer wat meer in detail horen, dan weet ik wat de volgende stap wordt. Want in dat stadium is het: enkele proeflezers hebben hem gelezen. Hun positieve commentaar is vrij eenduidig: het is een spannend en meeslepend verhaal. Hun meer kritische geluiden lopen wat uiteen en betreffen de dosering – sommige vinden dat ik wat meer mag uitleggen, maar eenduidig is dat niet en ik heb dus ook nog geen herschrijfplan.

De roman is sowieso nog enorm veranderd ten opzichte van vorig jaar – van perspectief onder andere. En ik hoop er zeker tijdens deze Tour en/of later deze zomer mee verder te gaan.

Edit 5 juli: ik heb inmiddels een soort ‘verzamelpagina’ op touretappe.nl met links naar al mijn columns (inmiddels 2, meer volgt): http://www.touretappe.nl/author/louisecornelis/

Genre-verwachtingen in adviesrapporten

Louise Cornelis Geplaatst op door 1

Uit het piramideprincipe-onderzoek van de afgelopen tijd is gebleven dat genre-verwachtingen een grote rol spelen bij het lezen en schrijven van adviesrapporten. De twee belangrijkste symptomen daarvan waren:

  • Een adviesrapport ‘hoort’ opgebouwd te zijn volgens de stappen van het onderzoek, dus met een methodologische structuur, met de conclusie en adviezen aan het eind.
  • Een adviesrapport ‘hoort’ wollig van stijl te zijn. Een frissere, krachtigere stijl is dan ongewenst, te direct bijvoorbeeld.

Beide zaken spelen piramidale rapporten parten, want die zijn anders van structuur, maar ook vaak van stijl (want meer lezer- en actiegerichter). Als je onvoorbereide lezers ineens zo’n heel ander rapport voorlegt, vinden ze dat dus maar raar: zo hoort het niet, een adviesrapport. Ze snappen het niet en oordelen negatief.

Negatieve oordelen over afwijkende rapporten zijn we meermalen tegengekomen in het onderzoek, waardoor ik wel zeg dat voor het piramideprincipe geldt ‘onbekend maakt onbemind’ (of: ‘je gaat het pas zien als je het doorhebt’, want dat geldt ook: na een beetje uitleg vinden ze het piramidale rapport juist wel heel fijn).

Wat echter tot nu toe nog niet duidelijk was, was of het nou de structuur of de stijl is die lezers het meest in de weg zit. De afgelopen maanden deed Marit Nijssen daar aan de Universiteit Leiden onderzoek naar, in het kader van haar Bachelorscriptie. Vrijdag heeft ze die afgerond, dus nu wat over de resultaten.

Hoofdboodschap: de ‘gekke’ structuur is doorslaggevend. De meerderheid van de respondenten (9 van de 12) gaf inderdaad de voorkeur aan een rapport volgens de conventies. In zeven gevallen gaf structuur de doorslag, in twee de stijl. Het onderzoek bevestigt dus opnieuw dat lezers voorkeur hebben voor conventionele rapporten.

Marit gaf de respondenten steeds twee versies van een rapport, en vroeg hen naar hun voorkeur. De rapporten verschilden van stijl en/of structuur. Daarna vroeg ze hen hun keuze te motiveren. Vier respondenten verwoordden expliciet iets over genreverwachtingen, bijvoorbeeld:

De structuur van rapport 3 vind ik persoonlijk prettiger, maar ik ben het ook zo gewend. (over de methodologische structuur)

Ben ik ook meer gewend, want ik mocht tijdens mijn studie ook nooit ‘ik’ of ‘wij’ gebruiken. (over de ‘wollige’ stijl)

Wat de voorkeur van de andere vijf precies bepaald heeft, is niet helemaal duidelijk. Hun voorkeur is wel in lijn met de genre-conventies, maar zou ook door iets anders bepaald kunnen zijn.

Opvallend is dat over de stijl de respondenten tegengestelde dingen zeggen. De ene respondent vond de krachtige stijl vriendelijk en minder belerend, de ander vindt diezelfde stijl gebiedend en dus minder vriendelijk. De woorden ‘positief’ en ‘negatief’ zijn ook door verschillende respondenten voor dezelfde stijl gebruikt – soms met te ervoor.

Ook dat bevestigt iets wat al eerder in het onderzoek duidelijk was geworden: lezers van adviesrapporten verschillen in hun voorkeuren. Om als schrijver je lezer optimaal te bedienen, is het dus handig om die voorkeuren te kennen.

Bron: Marit Nijssen. ‘Bekend maakt bemind’ Over genre-verwachtingen bij het lezen van adviesrapporten. Eindwerkstuk Taalbeheersing Universiteit Leiden.

Hyperbolen in de sporttaal

Louise Cornelis Geplaatst op door  

De ‘sportzomer’ is volop aan de gang: EK voetbal, Tour, straks Olympische Spelen, ondertussen ook nog Wimbledon en het EK atletiek… mooi moment voor een stukje over de taal van sportjournalisten, vorige week verschenen op Taalschrift.

Máár: ik ben het er niet mee eens. Je kunt wel degelijk blijven overdrijven. Het wereldrecord dat Johann Olav Koss schaatste op de 10 km in 1994 (13.30) zou ook nooit meer gebroken worden, of toch zeker in geen jaren. Niemand die daar later mee zit, met zo’n uitspraak. Dan komt zo’n nog snellere schaatser gewoon ‘van een andere planeet’.

Sportjournalisten maken veelvuldig gebruik van het stijlmiddel hyperbool. Dat moet je niet te letterlijk nemen: natuurlijk haalt Bolt niet écht de snelheid van het licht en is Gianni Romme gewoon op aarde geboren. Dat weten die journalisten heus ook wel.

Hyperbolen zijn ook creatief. ‘Lightning bolt’ betekent in het Engels ook gewoon ‘bliksemschicht’, dus er is gespeeld met zijn achternaam. Voor een eventueel geweldig wereldrecord op de 200 m van Blake verzint vast wel weer iemand iets moois en toepasselijks. Ik ben benieuwd.