Mooie column van Harald Merckelbach in de NRC van afgelopen zaterdag (W2). Onder de kop ‘Waarom zou je überhaupt boeken lezen?’ begint Merckelbach met slecht nieuws: 70 % van wat je leest is binnen een dag al niet meer uit je geheugen op te graven. Je leest vooral voor de vergetelheid. 

Maar, zo schrijft hij, lezen van boeken verbetert je taalvaardigheid. Het is goed voor je woordenschat en je grammaticale behendigheid. Je gaat daarvan steeds beter lezen, maar ook beter schrijven. Literaire fictie is het allerbeste.

Zijn pleidooi is vooral gericht op studenten. Hij schrijft:

Als academici geachte worden één ding redelijk te beheersen dan is het schrijven: beleidsnota’s, ,vonnissen, notulen, verwijsbrieven, wetsteksten en zo meer. Cursussen in academisch schrijven kunnen studenten onmogelijk van deze (…) competentie voorzien. Daarvoor zijn zulke cursussen te incidenteel. Er is maar één begaanbare route naar duidelijk schrijven en dat is veel lezen.

Ik ben het daar zeer mee eens. Door lezen ontwikkelt zich zelfs iets wat bij mijn weten in geen enkele schrijfcursus kan worden aangeleerd, en dat is gevoel voor schrijftaalzinnen. Ik heb bij eerstejaars studenten wel schrijfwerk aangetroffen waarvan ik dacht: ze hebben geen flauw idee van wat een fatsoenlijke schrijftaalzin is, en ik kan ze dat niet uitleggen. Het enige wat helpt, is veel lezen. Goede dingen lezen.

Twee kanttekeningen:

• Cursussen academisch schrijven bereiden sowieso niet goed voor op schrijven in de praktijk; ze kweken vaak juist verkeerde gewoontes aan, zoals langdradigheid en navelstaarderij (je leert in de wetenschap je eigen proces rapporteren in plaats van een boodschap overbrengen). 
• Grammaticale behendigheid door lezen – ja. Maar niet alle schrijfvaardigheden knappen automatisch op van veel lezen. Mij valt op hoe weinig ’transfer’ er is binnen één persoon van lees- naar schrijfervaringen. Bijvoorbeeld: als lezer hebben ze hun teksten graag allemaal kort en overzichtelijk, als schrijver willen ze vooral volledig zijn. In mijn trainingen ben ik blij als ik het schot tussen lees- en schrijfervaring weet te slechten.