De afgelopen weken heb ik het boek Blauwgeruite ziel. Vlissingse verhalen gelezen, een bundel columns met anekdotes en verhalen uit de Vlissingse geschiedenis. Ik ben geboren in Vlissingen en heb er tot mijn achttiende gewoond, en kom er nog steeds regelmatig. Enerzijds had ik verrassend veel ‘haakjes’ met de verhalen in de columns, dingen die ik ooit had gehoord, soms maar deels en regelmatig heel lang geleden. Anderzijds las ik ook nieuwe wetenswaardigheden over mijn vaderstad. Samen maakte het dat boek erg leuk.

Waar ik me echter ook mee heb vermaakt, waren de vele grammaticale bloopers in de tekst. Vooral die van dit type, ook wel Tante Betje genoemd, het gaat over een bezoek van Napoleon aan de stad:

Met saluutschoten werd afscheid genomen, en liet hij weten in oktober voor een langer bezoek terug te komen.

Daarbij talloze enkelvoud/meervoud-problemen, sommige van het type ‘‘Een groep scholieren ging naar huis en werden daar opgewacht door…’ (de gedachte aan het meervoud roept de fout op) of deze:

Het gebeurde tijdens de Spaanse burgeroorlog toen troepen van dictator Franco Bilbao belegerde.

Daar is het waarschijnlijk Franco of misschien zelfs Bilbao dat de troepen overrulet in de werkwoorduitgang.

En als het dan grammaticaal goed gaat, dan is er nog wel af en toe een uiterst moeizame zin, zoals deze over het nieuwe ziekenhuis, Bethesda:

Want zo luidde de naam vroeger, nadat na een jarenlang slepende ziekenhuiskwestie het na een royale schenking van een weldoend echtpaar op 26 augustus 1931 werd geopend.

Al dit soort stijlproblemen vind je terug in de naslagboeken over goed schrijven, maar ik zie ze in de praktijk van mijn eigen werk maar zelden. Het zijn namelijk fouten die vooral voorkomen bij mensen die weinig schrijven en ook weinig lezen. Het is opmerkelijk dat iemand jarenlang columns schrijft en dan toch nog zulke fouten maakt. 

Het níet maken van dit soort fouten is namelijk vooral een kwestie van een goed gevoel voor schrijftaalzinnen. Je kunt het wel met ontleden beredeneren allemaal, maar dan moet je eerst voelen dat er iets fout gaat. Anders zou je elke zin die je opschrijft moeten ontleden, en dat doet geen mens. Een ervaren schrijver ‘weet’ hoe een zin moet lopen.

Dat schrijftaalgevoel ontwikkel je vooral door doen – oefening baart kunst – en door te lezen. Niet zomaar lezen. Goede dingen lezen, dat werkt. Goede boeken, literatuur, en in elk geval verzorgde, goed geredigeerde tekst. Misschien eens iets uit de canon?