Dat juridisch taalgebruik niet altijd even helder en begrijpelijk is voor gewone mensen, dat is niets nieuws – zie bijvoorbeeld dit stuk erover. Nu heb ik de laatste tijd om twee verschillende persoonlijke redenen af en toe te maken met brieven van Vlaamse advocaten, en ik moet zeggen: die maken het toch echt nog wel wat bonter. Het komt regelmatig voor dat ik werkelijk niet begrijp wat er staat. Dat ik denk: is dit eigenlijk nog wel Nederlands?

Hier is een voorbeeld van een zin waar ik een tijdje op heb moeten studeren om ‘m überhaupt ontleed te krijgen (zo van: hoe zit-ie in elkaar?):

Inzake onder hoofding werd de onroerende procedure gevoerd tot en met overschrijving van het beslag op het hypotheekkantoor.

Problemen:

• Inzake onder – het begint al meteen moeilijk, want dat zijn toch twee voorzetsels achter elkaar? Dat is strijdig met de gewone grammatica van het Nederlands.
• Ik ken het woord hoofding niet en ben geneigd het te lezen als iets werkwoordelijks, door die uitgang op -ing (zoals overschrijving verderop). Ik begrijp dat het Vlaams is voor briefhoofd, dus dat ‘inzake onder hoofding’ wil zeggen dat het gaat over het geval zoals vermeld in het briefhoofd – dat had ik ook wel geraden zonder te googlen.
• Onroerende ken ik alleen met goederen als vaste combinatie, dus wat een onroerende procedure is…? Ja, het gaat om een onroerend goed. Maar ik betwijfel of dit niet juist eigenlijk te kort is.
• Het passief – die procedure werd dus gevoerd. Door wie? In de brief blijkt het de ‘ik’ van de schrijver te zijn, maar het begint zo wel heel erg abstract en onpersoonlijk.
• Beslag is voor mij toch vooral iets waar je lekkere dingen van bakt, dus die betekenis moet ik eerst opzijduwen. Hoe je zo’n beslag kunt overschrijven (en waarom) is me nog wel ook wat abstract.

En zo puzzel ik dus met wat moeite wel een betekenis van deze zin bij elkaar (‘Ik heb voor deze zaak de procedure voor de onroerende goederen uitgevoerd tot aan de overschrijving van het beslag’ ofzoiets) maar dan weet ik dus nog niet wat er staat.

Dit is een vrij extreem voorbeeld, maar bij lange na niet het enige. Nou ben ik in dit geval niet de beoogde lezer – de brief is gericht aan een advocaat. Die zal er wel soep van kunnen koken. Maar de gewone burger die dit betreft, krijgt de factuur die erbij zit. En die heeft dus ook geen idee waar hij voor betaalt. En dat is toch lullig.

In het andere geval, andere advocaat ook, hebben we moeten bellen voor opheldering omdat de brief volgens ons twee strijdige boodschappen bevatte. De persoon aan de andere kant van de lijn was niet de advocaat zelve, die krijg je nooit zomaar te pakken, en ze snapte het zelf ook niet. Ze zou het navragen, en we wachten nog op antwoord….

Het lijkt me toch dat ze daar echt wat aan moeten gaan doen! Want dit heeft mijns inziens niets met ‘juridische waterdichtheid’ te maken. Dit is gewoon slecht. Juristen doen het soms wel anders lijken, maar soms is iets gewoon vaag, krom of fout, ook als het in juridisch jargon is opgeschreven.