Vorige week had ik in een supervisie-groepje twee ‘slechte schrijvers’, zoals ze zelf zeiden, maar ze lachten er meteen al besmuikt bij, want ze hadden van mijn training opgepikt dat dat heel relatief is: ze vonden zichzelf slechte spellers, maar ik had gezegd dat spelling maar een klein, en bijzonder overgewaardeerd, onderdeel is van het totale schrijfproces. Zij zijn niet de enigen die denken dat ze niet kunnen schrijven, terwijl ze alleen maar niet zo goed zijn in de d’s en de t’s. Daar word je nogal hard op afgerekend, op school al, en later vaak ook nog. Terwijl het toch vooral een kwestie van pech is als je daar niet helemaal het hoofd voor hebt, en/of op een basisschool hebt gezeten die er onvoldoende aandacht aan besteedde. Jammer!

Maar goed, wij dus over de d’s en de t’s, en toen zei ik dat een groot gedeelte daarvan helemaal geen probleem is als je leert luisteren naar jezelf, als je het desbetreffende woord langer maakt. Daar het je ’t kofschip niet voor nodig. Je wéét dat het ‘hij heeft het beseft’ is en niet besefd, omdat besefde niet kan, en besefte wel. Dat wéét elke moedertaalspreker gewoon, dat zijn diens feilloze intuïties.

Toen beweerden zij dat volgens hen besefde net zo goed kan, dat ze dat echt kunnen schrijven en zelfs zeggen, en dat het net zo normaal klinkt als besefte, dus dat ze niks aan hun intuïties hadden. Ik geloofde (geloofte?) dat niet, en ik zei dat ik er wat om durfde (durfte?) te verwedden dat ze in onze bijeenkomst van nog zo’n 2,5 uur echt geen enkele fout zouden maken op dat gebied. En natuurlijk gebeurde dat ook niet: ik heb geen rare werkwoordsvorm uit hun mond horen komen.

Natuurlijk zeggen ze niet besefde, geloofte en durfte. Ze gaan pas dat soort rare dingen denken op het moment dat ze het niet meer automatisch zeggen, maar erbij stil gaan staan. Hun probleem is niet dat ze niet beschikken over de intuïties van de moedertaalsprekers, hun probleem is dat ze van die intuïties vervreemd zijn, waarschijnlijk doordat ze er veel fouten mee hebben gemaakt en er dus niet meer op durven te vertrouwen. En zulke vervreemding, die ken ik ook wel – dan is er een woord dat ik al talloze malen klakkeloos heb opgeschreven, en ineens ziet het er raar uit en zoek ik het voor de zekerheid toch maar op.

Hoe je dit soort zwakke spellers weer wel in contact brengt met die feilloze moedertaalkennis, geen idee. Alle instructie leidt tot nog meer nadenken en mogelijk nog meer vervreemding. Maar er is één troost: dit soort problemen lost de spellingchecker voor je op. Ik zie nu hierboven rode kringeltjes staan onder besefde, geloofte en durfte. En die paar problemen die dan wel overblijven, zoals gebeurd/gebeurt, die wil een kritische collega of goede secretaresse er misschien wel uithalen? Een spellingcheck kun je uitbesteden. Gewoon doen!