Bij het structureren kan het soms lastig zijn om een hoofdboodschap te formuleren als de essentie van wat je te zeggen hebt eigenlijk op het niveau eronder zit – minstens voor je eigen gevoel. Dat gaat dan bijvoorbeeld om te nemen maatregelen. Daar zijn er bijvoorbeeld drie van, en dan kom je in de verleiding om als hoofdboodschap niet veel meer te formuleren dan ‘neem drie maatregelen’. Al eerder schreef ik over het belang van het tóch formuleren van een hoofdboodschap in die gevallen. Maar hoe doe je dat dan? Ik bedacht er onlangs nog een nieuwe tip bij: formuleer de vraag enkelvoudig. Ik leg het uit.

Ik werk de laatste tijd in trainingen met oefeningen waarbij door de opzet ervan een meervoudige adviesvraag voor de hand ligt, zoals:

• Wat zijn de oorzaken van X?
• Aan welke voorwaarden moet Y voldoen om Z te bereiken?
• Welke maatregelen moet A nemen?

Als je vraag recht-toe-recht-aan beantwoordt, zit je op het niveau onder de hoofdboodschap. Als je hem herformuleert, schiet je niet meteen zo door, en dat helpt.

Het hoeft niet per se simpel enkelvoud te zijn: wat is de oorzaak van/welke voorwaarde/welke maatregel is wellicht te simplistisch: dan doet de vraag geen recht aan de complexe werkelijkheid, laat staan het antwoord. Betere formuleringen zijn bijvoorbeeld:

• Waardoor wordt X veroorzaakt? Waardoor komt X? Wat maakt dat X plaatsvindt?
• Hoe wordt Y Z? Hoe kan Y Z bereiken? Wat bepaalt het bereiken van Z voor Y?
• Hoe moet A het doen? Hoe pakt A het het beste aan? Hoe ziet de uitvoering eruit?

Het formuleren van zulke vragen leidt niet automatisch tot een goede hoofdboodschap. Maar het helpt wel omdat je ze kernachtig kunt beantwoorden, in tegenstelling tot het meervoudige origineel.