The effect of the habitual use of the passive voice is to create an illusory animistic world where events have lives, wills, motives, and actions of their own without any human being responsible for them.

Op basis van mijn eigen promotie-onderzoek durf ik hier te beweren dat het niet wat meneer Gambino hier beweert. Het interessante van de lijdende vorm is namelijk dat de impliciete handelende persoon vrijwel altijd menselijk is – moet zijn zelfs. In het Nederlands misschien net iets meer dan in het Engels, maar dan nog…

Ik geloof dat ik dit inzicht zelfs voor het eerst óver het Engels hoorde, ik geloof uit het werk van Scott Delancey, met als voorbeeldzinnetje:

The man was hit

Dat kan niet door bliksem zijn, dat moet door een ander persoon zijn. Bliksem kan vrijwel alleen maar als je dat expliciet maakt:

The man was hit by lightning

Een ander fraai voorbeeld ken ik via Robert Kirsner:

Er wordt gefloten

Dat kán geen fluitketel zijn, dat moet een mens zijn, die fluiter. Zelfs met door-bepaling is het gek.

Het is zelfs zo dat in een heleboel passieven de weggelaten handelende persoon ik of wij is – denk maar aan van die zinnen als:

Er kan worden geconcludeerd dat… Hieronder wordt beschreven dat… In het onderzoek werd vastgesteld dat… Er is besloten dat…

Persoonlijker kan bijna niet! Alleen: wel impliciet.

Dus, je kan zeggen dat het passief de verantwoordelijke voor de handeling impliciet houdt, en daarmee vaag en op afstand. Daar kun je een boel tactische en ook onethische dingen mee doen. Maar een animistische wereld schetsen waarin gebeurtenissen een eigen wil hebben zonder dat mensen ervoor verantwoordelijk zijn – nee. Júist niet, zou ik willen zeggen. 

Het passief kan de verantwoordelijke zo goed impliciet houden omdat wij mensen geneigd zijn onze eigen soort als de hoofd-verantwoordelijke voor alles te zien, en dus automatisch een mens invullen als handelende persoon als we geen andere signalen krijgen. Dat vond ik interessant aan mijn eigen onderzoek, dat op deze inzichten voortborduurde: wat zo’n talig verschijnselijk als het passief laat zien over hoe wij in de wereld staan.

Dus ik kon het even niet laten om dat hier uit te leggen. Zo af en toe kan ik sowieso niet laten om ten strijde te trekken tegen al te suffe dingen die er over het passief beweerd worden….