Op Neerlandistiek.nl is Marc van Oostendorp bezig met een serie blogs over wat het eindexamen eigenlijk zou moeten toetsen aan taalvaardigheid. Vooral de eerste post ervan vond ik interessant. Die gaat erover dat de vorm van het toetsen van leesvaardigheid mogelijk achterhaald is: de leerlingen krijgen Volkskrant-opiniestukken voorgeschoteld, terwijl…

je moet als moderne consument van opinies veel beter kunnen omgaan met zaken die veel kleiner – tweets – of juist veel groter – bergen opinies – zijn dan individuele teksten <knip> hedendaags lezen is chaotisch lezen.

Dat laatste is iets wat ik  hier voor zakelijk lezen ook al vaak heb betoogd: lezen is grillig, en daar kun je als schrijver maar beter rekening mee houden. Het zou goed zijn als het onderwijs dat ook deed.

Aan het eind schrijft Van Oostendorp:

wij volwassenen [ weten ] zelf ook niet hoe je moet navigeren in deze zee aan informatie – een van de grote problemen van de huidige tijd lijkt me nu precies dat niemand precies meer weet hoe met feiten en meningen om te gaan.

Ik las dat vorige week en sindsdien heb ik me afgevraagd hoe ik dan zelf omga met die feiten en  meningen en hoe ik probeer orde te scheppen in die leeschaos. Ik bedacht eerst dat ik volgens mij toch veel heb gehad aan het leren lezen op de traditionele manier, dus die Volkskrant-stukken van het eindexamen. Maar later las ik de reactie van F. Huygen onder het blog en toen dacht ik: ah, daar zit ook wat in:

Om goed te kunnen lezen moet je natuurlijk over voldoende technische vaardigheid beschikken, laten we zeggen niveau groep 6 basisschool, maar vervolgens komt het vooral op kennis aan. Domeinonafhankelijke leesvaardigheid bestaat niet.

Domeinonafhankelijke schrijfvaardigheid bestaat ook niet. En dat vind ik hier interessant aan: je moet kennis hebben om al die brokjes chaotische informatie te kunnen plaatsen, als schrijver en als lezer.

Van Oostendorp gaat verder in de serie blogs door te onderzoeken of het gesprek belangrijker zou kunnen worden in het onderwijs en het examen. Mogelijk is er ook nog iets te doen met een combinatie, dus met schrijven als medium voor een dialoog. Niet alleen is veel modern schrijven dialoog (sociale media), maar ook zou dat voorkomen dat zo veel mensen van school afkomen met het beeld dat schrijven iets is dat je in je dooie uppie doet en dat tot een perfect eindresultaat moet leiden – een bijzonder contra-productieve opvatting voor schrijven in organisaties. Daar schrijf je namelijk vaak samen, en het eindproduct is een tussenstap in een voortgaande communicatiestroom.

Ik ben benieuwd waar Van Oostendorp verder op uit gaat komen!