Ik heb een tijdje geaarzeld met deze post omdat de strekking ervan me nogal irrelevant leek in het licht van het gebeuren waar het over gaat… beetje cryptisch, wordt zo wel duidelijk. Want ik ga het toch maar opschrijven, een ervaring van nu bijna twee weken geleden.

Ik zette in de loop van de ochtend de TV aan om even op Teletekst te kijken – daarom zonder geluid. Ik kreeg een grote brand in beeld, van een elektriciteitscentrale zo te zien. ‘Goh,’ dacht ik, ‘alweer een grote fik, moet wel écht groot zijn, want live op TV’. Daarna zag ik ingestorte gebouwen: ‘Dus hij is kennelijk ontploft, die fabriek, met veel schade,’ was mijn volgende gedachte – ‘heftig’.

Even later zag ik iets donkers stromen of rollen over weilanden. ‘Tsjonge, er loopt kennelijk heel veel olie uit de brandende centrale,’ dacht ik, ‘wel héél veel’. Zo ontstonden de eerste vraagtekens in mijn hoofd. Toen verschenen er vreemde lettertekens in beeld – Japans? ‘Dus het is ver hier vandaan, is dat niet wat overdreven veel aandacht voor een brand?’ – meer vraagtekens.

Toen zette ik het geluid maar eens aan, en begreep wat er was gebeurd: een grote aardbeving en tsunami, in Japan inderdaad. Aha. Het duurde toen nog een hele poos voordat ik de TV weer uit zette.

Wat deze ervaring laat zien is hoe moeilijk het is om feiten te interpreteren als je nog niet weet wat het grotere geheel, het verband, het kader is, en hoe belangrijk de eerste indruk is: ik ging alles koppelen aan die brandende fabriek.

De relevantie voor schrijven en presenteren hiervan is: geef het kader vóór de details. Oftewel: begin met een goede inleiding en stop daarin meteen de hoofdboodschap. Anders snappen mensen je verhaal minder goed en komen ze misschien zelf al tot een andere, door jou niet bedoelde interpretatie.

Maar goed, dit alles is toch van een heel andere orde dan een ramp waarbij, zoals nu wordt verwacht, meer dan 20.000 mensen zijn omgekomen.