Afgelopen zaterdag stond er in de krant een advertentie voor een film met daarin een verschijnsel dat mij doet denken aan wat ik wel eens zien in presentaties en teksten: het ontbreken van een één-op-één-relatie tussen verwante opsommingen:

Ik zie daar vijf portretten maar ik lees eronder zes namen. Wie is nou wie? Dat is puzzelen, en dan nog ontbreekt er een foto. Ik zou het logischer vinden als de namen een één-op-één-relatie zouden hebben met de foto’s.

Dat doet me denken aan presentaties en teksten waarin bijvoorbeeld enerzijds vijf problemen staan en anderzijds bijvoorbeeld zes of vier oplossingen. Vooral met vier oplossingen denk ik dan: pak je dan wel vijf problemen aan? En sowieso is het een puzzeltje om uit te zoeken hoe de ene opsomming zich tot de andere verhoudt.

Het is het type logica dat over het algemeen door het toepassen van het piramideprincipe opknapt, omdat je daar de oplossing onderbouwt met ‘omdat het dit probleem oplost’. Je zet die twee inhoudselementen niet naast elkaar, maar hiërarchisch onder elkaar. Dat dwingt dus wel tot nadenken over hoe ze zich precies tot elkaar verhouden. Anders gezegd: dat puzzeltje los je dus als schrijver op, dan hoeft de lezer het niet te doen!

Met dank aan Henk voor het spotten van de discrepantie in de advertentie – ik had er zelf overheen gekeken, want zo gaat het ook nog eens een keer.