Als ik het het over een adviesrapport met één hoofdboodschap die antwoord geeft op één adviesvraag, krijg ik vaak als reactie: maar de opdrachtgever stelde veel meer vragen! Vorige week was dat weer eens zo, en in dat geval was de oorspronkelijke opdracht ook nog eens vaag: de vragen gingen heel verschillende kanten uit. 

Mijn advies in zo’n geval voor de schrijver: focus op je eigen verhaal, dus bijvoorbeeld voor de hoofdboodschap op wat nu het meest saillant, interessant, nieuwswaardig is om te melden. Vervolgens bedenk je op welke vraag die eigenlijk een antwoord geeft. Je bedenkt hoofdboodschap en hoofdvraag eigenlijk als adviseur zelf, in samenhang met elkaar.

Dit komt neer op: leg de oorspronkelijke opdracht met vragen terzijde en duw ‘m ook uit je hoofd – voorlopig althans. Als dat ertoe leidt dat je uiteindelijk een hoofdboodschap bedenkt die niet letterlijk een vraag uit die brief beantwoordt – geen probleem. Je kunt later checken of je alle vragen allemaal aan de orde hebt gehad in de onderbouwing, en misschien zijn er zelfs door de actualiteit ingehaald.

Ik zeg in trainingen wel eens: dat is het verschil tussen het schrijven van een adviesrapport en het maken van een proefwerk. Bij een proefwerk moet je wel ‘braaf’ alle eerder gestelde vragen in de juiste volgorde netjes beantwoorden. Bij adviseren gaat het daar niet om, maar wel om het maximaal vooruit helpen van de lezer.

Daarom beantwoord je soms een vraag die nergens letterlijk staat of niet letterlijk is uitgesproken, maar die ergens wel ‘zweeft’. Adviseurs noemen dat wel het achterhalen van de vraag achter de vraag. Soms ontdek je die pas schrijvenderweg.