Vier begripsproblemen in anderhalve zin
Nog weer eens eentje over de rare taal waar je mee te maken krijgt als je een huis koopt. In de aanloop naar de overdracht van ons nieuwe huis, begin van deze maand, kregen we een paar keer moeilijk te begrijpen mails van de hypotheekverstrekker. Twee weken ervoor bijvoorbeeld – ik had in anderhalve zin al drie begripsproblemen, vier zelfs als ik er een vergrootglas op zet:
Dit is de tekst van de mail:
Onderwerp: U hoeft waarschijnlijk geen bereidstellingskosten te betalen bij de notaris
Geachte…
Binnenkort passeert uw hypotheek.
En hier gaan we dan:
- Waarschijnlijk, daar heb ik niks aan. Ik moet die kosten wel of niet betalen, en zo lang het waarschijnlijk is, zou ik zeggen: mail me niet. Ik kan er zo niets mee, en als het toch niet is, dan hoef ik er ook niks mee. Dit is een non-boodschap. Die zelfs ook enigszins dreigend klinkt: kan ik op een termijn van twee weken ineens nog een rekening gepresenteerd gaan krijgen?
- Bereidstellingskosten? Dit was niet de eerste mail erover, dus ik hoefde het nu niet meer te googlen, maar dat moest eerst wel. Ik kan de tekst daar wel min-of-meer begrijpen, maar ik vind het nog steeds schimmig. Een geaccepteerde offerte is toch zonder meer geldig? Kennelijk niet, in de hypothekenwereld.
- Passeert – dat gebruik van passeren snap ik ook, inmiddels, maar is natuurlijk een heel raar woord. Geen gewoon mens gebruikt dat zo, en het is ook erg geredeneerd vanuit het perspectief van de notaris. Ik schreef hierboven niet voor niets dat het de dag was van de overdracht van ons nieuwe huis. Of nog simpeler, wat ik ook wel zeg: ‘we kregen de sleutel’
- (met vergrootglas dus). Ik hoef die kosten waarschijnlijk niet te betalen bij de notaris, waar dan wel? Ik bedoel: die woordvolgorde is ongelukkig. Het accent zou moeten liggen op (het betalen van) de bereidstellingskosten: U hoeft bij de notaris waarschijnlijk geen bereidstellingskosten te betalen. Dat is het links-rechts-principe van informatieschikking in de zin, maar dat terzijde.
Tsja…
En om dan af te sluiten met een vrolijke noot ook nog een keer makelaarstaal. Om deze eerste zin van een huis dat rond diezelfde tijd op Funda verscheen, moest ik lachen:
Bent u al langer op zoek naar een twee-onder-één-kapwoning met garage op een ruim perceel van 299 m²?
Hè, zei ik nog tegen manlief, we zochten er één van 298 m²!
Ik vind het heel leuk om die juridisch-administratieve taal vanuit een nader oogpunt te lezen. Voor mij is de gebruikte taal uit je voorbeelden echt normaal, logisch en verklaarbaar. (wat is normaal dan?) Ik zou het echt ingewikkeld vinden als hier “normale” woorden voor gebruikt worden. Ik heb ook direct de neiging om al deze begrippen uit te leggen maar jouw betoog denk ik: als je andere woorden of een betere uitleg had gebruikt was het mij sowieso wel duidelijk geworden. toch?
En de ontstaansgeschiedenis van deze begrippen is zeer interessant. Vind ik….
Je slaat de spijker op z’n kop, Robin, door het juridisch-administratieve taal te noemen. Dat is prima in dat domein, maar problematisch als je communiceert met ‘gewone’ mensen, dus een willekeurig iemand die een huis koopt. Dan is het onnodig moeilijk en ik denk zelfs uitsluitend of afstotend. Dat geldt vooral voor 2 en 3, het jargon, misschien ook voor 1 (waarom dit schrijven/wat is de strekking). 4 vind ik van een andere orde, dat is meer een algemeen schrijftaalverschijnsel: de schrijver hoort de zin in het eigen hoofd anders dan hoe de lezer leest. Allevier de problemen zijn wel symptomen van onvoldoende lezergerichtheid.