In de Volkskrant van eergisteren stond een nogal alarmerend bericht over de achteruitgang van het Nederlands bij studenten die Engelstalig hoger onderwijs volgen. De ‘hoofdpersoon’ Laura heeft in haar studie alleen in het Engels geschreven, en nu ze dat weer in het Nederlands moet doen, heeft ze er grote moeite mee. Andere studenten zeggen dat te herkennen. 

De aangehaalde experts relativeren het probleem meteen: het is hooguit een tijdelijke achterstand, geen ernstige schade aan het Nederlands.Mag ik daar nog een paar andere relativeringen aan toevoegen?

• • Welke pas afgestudeerde schrijft wél meteen ‘lange, goedlopende teksten’ als ze in de praktijk gaan werken? Dat is hooguit een toevalstreffer, al is het alleen maar omdat studenten slechts binnen één context leren schrijven: de academische. De meer strategische manier van schrijven die de praktijk van hen vraagt, moeten ze nog onder de knie krijgen. Dat is taal-onafhankelijk: ook op een Engelstalig ministerie zou Laura als het ware opnieuw hebben moeten leren schrijven: een ander genre, context, lezerspubliek. Studenten Nederlands ervaren ook een grote praktijkschok als ze ‘voor het echie’ gaan schrijven. De praktijk stelt heel andere eisen aan schrijven dan de universiteit. En dat blijft zo, bij elke nieuwe omgeving. Aan schrijven ben je misschien wel nooit uitgeleerd. 
  • En nog eentje in dat kader van nooit uitgeleerd zijn: die zinnen die Laura opvallen als ze de krant lees, en waarvan ze denkt: ‘wat een mooie zin, daar zou ik zelf nooit opkomen’ – jawel hoor, gewoon vaak de krant blijven lezen, dan komt dat wel. Kennelijk verwacht Laura dat haar schrijfvaardigheid ‘af’ is nu ze is afgestudeerd, maar dat is niet zo. Ik vind het zelfs juist heel hoopvol dat ze kennelijk ‘bewust onbekwaam’ is: ze ziet dat het beter kan. Dat is een voorwaarde voor leren, voor beter worden. Dus ik verwacht dat haar schrijfvaardigheid zich echt nog wel verder zal ontwikkelen. Vooral veel goede teksten lezen, zou ik haar aanraden. Ik hoop ook dat ze dan krachtigere, preciezere alternatieven vindt voor as regards, with respect to, concerning én met betrekking tot (hint: voor, over). 
  • Wat is er mis met een woord als scope in een Nederlandse tekst? Ik zie dat geregeld, en volgens mij weten de beoogde lezers echt wel wat daarmee bedoeld wordt. Ik laat het ook rustig staan in een tekst die ik redigeer. Ik heb gister nog bij Nederlandstalige presentaties gezeten in een tweetalige organisatie waar het woord assumpties vaak in voorkwam, ik zou dat zelf nooit zeggen en mogelijk wél redigeren (aannames), maar fout, ach… Ik begrijp het prima. Niet te puristisch worden, hoor, vind ik. 

Begrijp me goed: ik houd hier geen pleidooi voor Engelstalig hoger onderwijs. Het punt dat Marc van Oostendorp in het artikel maakt, over dat het zonde is om studenten een achterstand te bezorgen in de taal waarmee ze naar alle waarschijnlijkheid gaan werken, vind ik wel degelijk relevant.