Eerder deze maand schreef ik over twee presentatie-ontwikkelingen: het verdwijnen van Prezi en van de zwarte achtergrond. Sindsdien kwamen de ontwikkeling van zakelijk presenteren zijdelings een paar keer ter sprake bij mijn opdrachtgevers.

Ik vertelde dat ik sinds eind jaren ’90 met PowerPoint werk, en eigenlijk heel weinig heb zien veranderen in de ‘mores’ van het gebruik, terwijl ik, als je het me toen had gevraagd, had voorspeld dat er nog wel wat zou veranderen aan de dominantie van het programma en ook aan het gebruik ervan. Immers, over PowerPoint klaagde en klaagt iedereen – over de eindeloze bullets, over hoe lastig het is om mooie grafieken te maken, over de saaiheid ervan, enzovoort.

Ik had op zijn minst verwacht dat er een conventie zou uitkristalliseren analoog aan de hoofdstukken, paragrafen en alinea’s van tekst. Een tijdje leek het erheen te gaan dat PowerPoint gebruik zou maken van dezelfde soort middelen als webpagina’s, dus iets menu-achtigs links in het scherm. Maar dat heeft het niet gehaald, althans, het is geen standaard geworden. Nog steeds zit iedereen het wiel uit te vinden om hiërarchie aan te brengen tussen de slides.

Meer in het algemeen had ik verwacht dat zakelijk schrijven en presenteren sterker zou veranderen onder invloed van de nieuwe media. In de twintig jaar dat ik me bezighouden met adviescommunicatie is onze alledaagse communicatie ingrijpend veranderd, vooral door het toenemende belang van internet en daarna door de opkomst van de smartphone. Daar is in adviesrapporten en -presentaties echter weinig van te merken.

Ik voorspelde eind jaren ’90 al een adviesrapport in hypertext, dus met een web-achtige structuur. Ik heb het nooit in het echt gezien. De enige veelvoorkomende digitale vorm van adviesrapporten is de PDF – platter kan niet. Ik hoor af en toe wel over experimenten, maar in de organisaties waar ik voor werk zijn er hooguit wat oppervlakkige vormkenmerken veranderd in de rapporten en presentaties, verder lijken die nog heel erg op twintig jaar geleden. Mogelijk zijn er meer plaatjes (inclusief grafieken), onder invloed van het web en de toenemende beeldcultuur? Ik heb het niet geteld, het zou wel kunnen. Maar dat is nog steeds vrij oppervlakkig. En de PowerPoints vol met bullets en priegelige tekst zijn er ook nog steeds.

Nou hoorde ik wel van iemand die regelmatig zijn bedrijf moet presenteren in Azië dat ze daar niet meer accepteren dat hij een PowerPoint laat zien en daar een verhaal bij vertelt. In toenemende mate gaat zo’n presentatie in de vorm van een paneldiscussie, waar vertegenwoordigers van verschillende bedrijven het panel vormen en ingaan op vragen uit de zaal. De kunst is dan om die vragen te beantwoorden en ondertussen het verhaal te vertellen dat je kwijt wilt. Geen sinecure! Mij lijkt zo’n vorm wel meer recht te doen aan het hoofddoel van bij elkaar komen: interactie. 

Zou er dan toch wat gaan veranderen? Ik ben benieuwd.