Voor het artikel in Fiets Magazine over de Radweltpokal (zie de post van vorige week) interviewde ik een aantal mensen. Vooral andere deelnemers uit Nederland en Vlaanderen, maar ook Oostenrijker Alex, de organisator het evenement. Terwijl ik met hem in gesprek was, had ik al in de gaten dat ik minder goed interviewde dan anders: het lukte me niet om samen te vatten en door te vragen. Het leek ergens ook alsof ik niks dacht, alsof mijn hoofd leeg was.

Het kwam goed: ik knikte en humde af en toe wel, wat Alex aanzette om door te praten (denk ik). Het werd zo best een lange bijna-monoloog. Ik kon daar prima iets uit destilleren voor het artikel, maar normaal heb ik zelf meer inbreng. Ik voelde me er vooral een beetje lullig bijstaan.

Ik denk dat mijn beperkte rol een gevolg was van de taal. Ik moest alle zeilen bijzetten om hem te kunnen volgen. Het gesprek was in het Duits, Alex heeft een Tiroler accent. Ook al is mijn Duits best aardig, toch kost het volgen van zo’n vreemde taal zo veel cognitieve inspanning dat er geen ruimte meer overbleef om ook nog mee te denken, laat staan die gedachte te formuleren, ook weer in die vreemde taal. 

Bij de Franse les die ik sinds een paar weken volg, heb ik ondertussen al een paar keer vergelijkbare ervaringen gehad. We discussiëren af en toe over maatschappelijke onderwerpen zoals klimaat en milieu en bewust consumeren (het boek is sterk ideologisch gekleurd, dat vind ik opmerkelijk). Soms merk ik dan ook dat mijn hoofd blanco is, terwijl ik wel besef dat ik heus wel een mening of feitenkennis heb. Er gaat zo veel moeite zitten in het luisteren, dat er geen ruimte overblijft voor het bedenken van een mening, en opnieuw: laat staan voor het formuleren ervan. Ik voel mijn hoofd soms bijna doorbranden tijdens zo’n discussie, en dan denk ik ook wel eens: ‘laat maar’. Mijn Frans is ook nog veel beperkter dan mijn Duits.

Het gaf wat frustratie, totdat ik me beter realiseerde dat ik daar zit voor m’n Frans en niet om mezelf of de anderen maatschappijkritisch aan te scherpen. Sindsdien kan ik het makkelijker loslaten. Dat is een wijze les (ik weet dat ik soms te vasthoudend kan zijn).

En wat ik interessant vind aan beide ervaringen, is het kunnen voelen van de grenzen van m’n cognitieve vermogens: dat lege hoofd, dat gevoel van doorbrandende hersenen, ‘laat maar’ denken. Zo veel ruimte vraagt taal dan!