Er is al een boel gezegd en geschreven over het taalgebruik in deze politiek turbulente periode. Eén van de meest interessante dingen vind ik dat iets wat vanzelf spreekt, niet gezegd of opgeschreven hoeft te worden. Daarom vind ik het zorgelijk dat er in het regeerakkoord staat dat Nederland internationale verdragen zal respecteren, en dat er vooral in CDA-kringen zo vaak herhaald wordt dat er niet getornd zal worden aan de vrijheid van godsdienst en dat iedereen gelijke kansen heeft, ongeacht religie of afkomst. Ik snap wel waar het vandaan komt natuurlijk, maar het is wel erg.

Maar goed, ik wil niet in herhaling vallen. Ik wil één observatie toevoegen daaraan, over het gebruik van het woord toonaangevend. In de presentatie van het regeerakkoord afgelopen donderdag gebruikten Rutte en Verhagen het allebei. Verhagen zei:

Zodat Nederland een ambitieus en toonaangevend land blijft in Europa en de wereld

Rutte:

We hebben alles in huis om een land te zijn dat toonaangevend is in de wereld.

Volgens mij kun je niet zomaar ’toonaangevend’ zijn. Je bent toonaangevend in iets. Uit de context valt nog wel af te leiden dat het gaat om iets wat met economische groei door internationale gerichtheid te maken heeft, maar dat is nogal vaag en impliciet. Zeker bij Verhagen, die het drie zinnen later heeft over ontwikkelingssamenwerking – iets waarin door bijna een miljard te bezuinigen Nederland juist minder toonaangevend wordt, lijkt me. Dus dan weet ik het niet meer.

Toonaangevend, uh, okee, maar waarin dan? Ik ben niet de enige die erop wijst dat uit het akkoord nou niet bepaald veel visie spreekt. Dat blijkt al uit het gebruik van dit ene woord.