In de zaterdagbijlage van NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag staat een artikel over weblogs, ‘Digitale zeepkisten’. Weblogs worden erin beschouwd als burgerjournalistiek, en in het artikel staat de vraag centraal in hoeverre die burgerjournalistiek de professionele vervangt. Weblogs komen dan in de plaats van bijvoorbeeld het TV-journaal of de krant. En dat is op z’n minst twijfelachtig, zo is de teneur, want niet alle weblogs zijn goed.

Denkfout en/of impliciete aanname in het artikel is dat álle weblogs burgerjournalistiek zijn of willen zijn. Het artikel begint met ‘Nederland telt ongeveer een miljoen bloggers. Op internet kunnen zij de pet van journalist opzetten’. Dat kunnen is enige relativering, maar daar blijft het verder bij: de suggestie is dat ons land een miljoen burgerjournalisten kent. Het eerste voorbeeld in het artikel is van een man die er ’s avonds met z’n camera op uittrekt om lokaal nieuws vast te leggen voor zijn weblog, en de kop van een kader met een aantal getallen is bijvoorbeeld ‘Webbloggers coveren ook grote nieuwsontwikkelingen’.

Maar dat is onzin. Niet elk weblog is journalistiek, zelfs niet journalistiek bedoeld. Je hebt inderdaad zeer journalistieke blogs, maar ook nog enkele andere vormen, bijvoorbeeld:

• Gewoon de dagelijkse wissewasjes van iemand, al dan niet in bijzondere omstandigheden. Niet te vergelijken met krant of journaal, maar met het dagboek of reisverslag van vroeger – denk aan het klassieke scheepsjournaal. Ons eigen blog over de Afrika-fietsreis viel vooral in deze categorie, al heb ik een enkele geprobeerd iets journalistieker te schrijven over de landen die we bezochten.
• Vakinhoudelijke blogs, zoals dit. Ook niet bedoeld als algemene journalistiek, maar meer in de richting van de vakbladen.
• ‘Corporate’ en andere zakelijke blogs, die, soms onder wat journalistiekere dekmantels, uiteindelijk een commercieel doel hebben. Te vergelijken met reclameblaadjes en nieuwsbrieven.
• Het weblog met columns – staat weliswaar ook in de krant, maar zou je toch geen hard-core journalistiek noemen. Het gaat niet zozeer om de feiten en de dagelijkse gebeurtenissen, maar om een reflectie daarop. Overigens komt deze vorm nog wel aan de orde in het artikel, maar niet heel positief: GeenStijl wordt aangehaald als voorbeeld.
• Het weblog dat vooral leuke internetdingetjes op een rijtje zet, dus vooral bestaat uit links naar interessante sites, eventueel voorzien van enig commentaar. Bieslog was er een voorloper in. Dit type heeft geen traditionele tegenhanger, al lijkt het wel een beetje op een catalogus of de TV-gids.
• Het ‘doorkopieerblog’, dat van een bepaald onderwerp alle nieuwsberichten verzamelt en overzichtelijk op een rijte zet. Wel journalistiek, maar geen origineel nieuws, en meer te vergelijken met een thematische knipselkrant dan met het dagblad. Ik volg zelf bijvoorbeeld zo’n blog over The Who en eentje over Ethiopië.

Dus: niet alle weblogs zijn burgerjournalistiek, en het omgekeerde geldt ook: niet alle burgerjournalistiek is te vinden op weblogs. Op bijvoorbeeld discussieforums is ook veel ‘wisdom of the crowds’ af te tappen. Een kritiekloze houding is daarbij niet op zijn plaats. Maar ach, bij het lezen van een willekeurige krant toch ook niet?