In Onze Taal van deze maand staat een erg leuk artikel over de taal van Jip en Janneke. De échte taal van dat tweetal, zoals opgeschreven door Annie M.G. Schmidt. Jip-en-janneketaal is ook een uitdrukking geworden die staat voor eenvoudige, heldere teksten, en in die zin een ideaal voor zowel overheid als bedrijfsleven. Het artikel laat zien hoe goed geschreven de Jip en Jannekes zijn, dus dat ideaal is terecht.

Maar er staat in het artikel wel iets wat mijn in de pen deed kruipen. Super belangrijk is het niet, maar het is te leuk om te laten liggen. Ik heb inmiddels de volgende ingezonden brief gestuurd aan de redactie:

In het kader op bladzijde 246 (en overigens ook in het artikel zelf, p. 244) wordt de geboorte van de term jip-en-janneketaal in 2002 verondersteld, met Bas Eenhoorn als geestelijk vader. Het kan best zijn dat de term toen in de politiek is geïntroduceerd, en daarmee bekend is geworden bij een breed publiek. De uitdrukking bestaat echter al langer.

Ik hoorde hem voor het eerst in de laatste jaren van de vorige eeuw, toen ik werkte voor een gerenommeerd adviesbureau. Eén van de consultants met wie ik werkte, had een plaatje van Jip en Janneke bij zijn bureau hangen. Hij vond leesbaar schrijven voor zijn cliënten zeer belangrijk, en dit plaatje hield hem bij de les om dat schrijven toch vooral simpel te houden.

Misschien is het geen toeval dat juist een VVD’er de term in de politiek bracht. De VVD heeft immers van oudsher de nauwste banden met de top van bedrijfsleven. Voor Eenhoorn geldt dat zeker: hij werkte, in diezelfde tijd als ik, voor adviesbureaus. Wellicht heeft hij de uitdrukking daar opgepikt?

Het is in ieder geval niet het enige voorbeeld van een trend op schrijfgebied waarin het bedrijfsleven voorop loopt, en de politiek/overheid volgt. Even later gebeurde dat bijvoorbeeld met de drang tot korte stukken: ‘zet het maar op een A4’tje’.

De consultant met het Jip-en-Janneke-plaatje heeft het geschopt tot pagina 90 van mijn boek Adviseren met perspectief, over adviesrapporten. De eerste druk daarvan is weliswaar pas in de herfst van 2002 verschenen, maar neem van mij aan dat het manuscript naar de uitgever was voordat Eenhoorn het in de kamer over Jip-en-Janneke-taal had.