De afgelopen weken heb ik in het noorden van Engeland het Coast to Coast pad gelopen, een langeafstandswandeling van de Ierse Zee naar de Noordzee, door drie nationale parken: Lake District, Yorkshire Dales en North Yorkshire Moors. We hadden het er niet op uitgezocht, maar het bleek een prima keuze te zijn voor iemand die houdt van tekst, taal en beelden, om een aantal redenen:

• Het pad loopt door enkele gebieden met een hoog literair gehalte, zou je kunnen zeggen: in het Lake District wordt Grasmere aangedaan, waar de dichter Wordsworth woonde, en de Yorkshire Dales zijn het gebied waar de gezusters Brontë woonden en schreven.
• Het pad is beroemd geworden door een boekje dat tekst en beeld combineert. Het gaat om A Coast to Coast Walk, van Alfred Wainwright. Wainwright schreef halverwege de vorige eeuw meerdere boekjes over het beklimmen van de bergen van het Lake District. Daarna volgden enkele andere, waaronder dit, inmiddels waarschijnlijk zijn beroemdste en populairste. Hij maakte zijn wandelgidsen helemaal handmatig: ze zijn handgeschreven, met getekende kaarten erbij en tekeningen van het landschap en de bezienswaardigheden onderweg (voorbeeld). De uitgever kon ze zó laten afdrukken. Bijzondere visualisering zijn ook de diagrammen die laten zien welke toppen je vanaf uitzichtspunten kunt zien. Het is dus visueel genieten, en daarnaast heeft hij een fraaie stijl voor een vrij saai genre, en een heerlijk Brits gevoel voor humor.
• Een subtiel taalkundig dingetje: het lidwoord. Wainwright schreef A Coast to Coast Walk begin jaren zeventig als voorbeeld van hoe je zelf een interessante lange route uit kunt stippelen. Vandaar het ‘a’ in de titel, niet ’the’: het was zijn bedoeling je te laten inspireren, niet hem slaafs na te wandelen. Daar is hij niet helemaal in geslaagd: tegenwoordig proberen juist vele wandelaars, wij ook, zijn route juist op de voet te volgen. Dat kan nog steeds prima: er is niet eens veel veranderd in die bijna veertig jaar. We hadden er een gewone, moderne gids naast voor de praktische zaken, maar de route is amper aangepast. En hij is zo mooi dat het erg verleidelijk is om hem slaafs te volgen. Wainwright wist wel waar hij het over had…
• De route volgt de leesrichting. En dat is met opzet. Het pad is door Wainwright beschreven van west naar oost. Daardoor heb je het meest spectaculaire landschap, het Lake District, eerst. Risico daarvan is dat het een anticlimax wordt – wat wij het overigens zeer zeker níet vonden. Daar staan twee voordelen tegenover: je hebt het weer in de rug, vanwege de westenwinden, en je kunt de kaart lezen in de normale leesrichting, van links naar rechts. Dat wordt door Wainwright serieus als argument opgevoerd – mij spreekt het wel aan!