Ik kondigde hem eerder al aan; nu heb ik hem gelezen: Bezoek van de knokploeg, de roman met daarin dik 70 pagina’s (één hoofdstuk) Powerpointpresentatie. Een heel bijzonder boek. Op de achterflap staat het woord virtuositeit, en toen mijn oog daar na lezing op viel, dacht ik: ja, dat is het goede woord. En dat is dan wat mij betreft niet alleen maar positief: ik vind het een razendknap geschreven boek dat me ook zeer heeft geboeid, maar waarvan de complexe vorm me afleidde en soms zelfs hinderde.

Ik vond het dus óók moeilijkdoenerij: elk hoofdstuk heeft een ander perspectief, zowel qua vorm (1e, 2e en 3e persoon) en qua personage met wie je meekijkt, en het ligt in een andere tijd, met een bereik van ongeveer jaren 1960 tot eind jaren 2020 – in de toekomst dus. In elk hoofdstuk wordt het raakvlak met de andere hoofdstukken en daarmee ook de rode draad wel duidelijk, maar soms vergt dat zoekwerk.

Na een paar hoofdstukken ging ik dus denken: sohee, wat is hier voor een moeilijke vorm gekozen. Als ik dat tijdens het lezen denk, vind ik dat eigenlijk net te ver gaan. Ook al is het nog zo origineel en literair verantwoord – want dat is het wel, dat zie ik ook wel.

Voor het Powerpoint-hoofdstuk geldt het eigenlijk ook. Dat is een bijzondere vondst. Ook dit hoofdstuk speelt in de toekomst, en het is een stukje dagboek van een kind (kind-van een eerder voorgekomen personage). De gedachte daarachter is dat kinderen tegen die tijd niet in tekst, maar in Powerpoint hun dagboek zullen schrijven – net zoals in die tijd de woestijn van Californië vol zal staan met zonne-collectoren. Dat vind ik een geweldige vondst, en ik heb de slides met open mond bekeken – wat een stunt, in een roman! Maar de kwantitatieve (ja, die zitten er ook tussen) zijn ingewikkeld, en ook hier ging dus veel van mijn aandacht naar de vorm en niet naar het verhaal.

In wat meer literaire termen: ik kwam af en toe uit de fictieve wereld; de vorm trok mijn aandacht eruit, en verstoorde zo de fictionele illusie. Misschien was dat in dit hoofdstuk een beetje beroepsdeformatie van mijn kant, dat kan.

Maar goed, wel heel leuk om te weten dat je Powerpoint dus literair kan gebruiken, en alleen al daarom zou ik dit boek aanraden aan iedereen die met Powerpoint werkt en die graag romans leest. Het is alleen al daarom e moeite waard – en die moeite is het sowieso waard, want het is dus wel een unieke leeservaring. Die uiteindelijk ook loont, want de puzzelstukjes vallen op hun plaats en vanwege het harde werken daarvoor voel je je als lezer dan toch wel heel tevreden: heb ik toch maar geklaard, het begrijpen van dit boek!