Ik schreef vorige week al dat ik altijd op zoek ben naar boeken over schrijven en presenteren die iets nieuws te bieden hebben, en dat die eigenlijk zeldzaam zijn. Blij verrast was ik daarom alleen al op basis van de titel met Leren recenseren van Hans Invernizzi en Tjeerd de Jong. Hé, een boek over recensies schrijven, dat kende ik nog niet.

Ook de inhoud is aardig. Ja, ook hier weer al wat uitgekauwde dingen over structuur, argumentatie, stijl en correctheid, maar allemaal wel geïllustreerd aan de hand van die ene tekstsoort recensies. Alleen al vanwege al die voorbeelden is het boek de moeite waard voor mensen die betere recensies willen leren schrijven. En een paar hoofdstukken zijn wel degelijk uniek: het eerste hoofdstuk met wat algemene en inleidende zaken over recensies, zoals de kenmerken van deze tekstsoort, de benaming ervan (recensie of review), journalistiek te werk gaan en de vrijheid die je hebt om je eigen smaak een rol te laten spelen. 

Verder hoofdstuk 6 over de werkwijze bij het beoordelen van kunstuitingen (inclusief games), al lijkt dat me wat summier om het vak echt mee te leren beoefenen, en hooguit een paar aanwijzingen voor mensen die als liefhebberij recensies schrijven voor bijvoorbeeld recensiesites – waar het boek overigens expliciet ook op is gericht, naast studenten journalistiek. Met het oog op die laatste doelgroep zitten er ook oefeningen in.

En dan komt het hoofdstuk over de reacties van lezers en kunstenaars op recensies. Dat vond ik het allerleukst om te lezen. Het is ietwat ontluisterend maar daardoor extra smeuïg om te lezen hoe ver zowel lezers als kunstenaars gaan om de journalist duidelijk te maken dat hij het echt helemaal fout zag. Dat fans het niet fijn vinden als er over hun idool kritisch wordt geschreven – okee. Maar met lullige op de persoon gespeelde sneren erin (‘stuur in het vervolg een recensent die wel kennis van zaken heeft’) jezelf of het werk verdedigen, tsja, dan laat je je wel erg kennen, vind ik.

Het hoofdstuk is dan ook opgenomen om studenten te laten zien hoe emotioneel en hard er gereageerd kan worden op recensies. Voor mij is het lekker lezen – het zijn helaas maar zeven pagina’s, dat hadden er meer mogen zijn. Wat mij op de gedachte zet dat er eigenlijk heel weinig aandacht is voor reacties op geschreven stukken. Alles wordt steeds interactiever en iedereen kan op van alles reageren (al gaat het in dit boek nog over gewone ingezonden brieven), maar hoe je als schrijver eelt op je ziel kweekt en hoe je goed met vijandige reacties omgaat, daar gaat het niet veel over. In dit boek dus wel.

Over dat laatste: in het boek wordt uitgelegd waarom er wel of niet en hoe dan op de reacties werd gereageerd. In de meeste gevallen was dat: niet.