Bijna twee jaar geleden besprak ik hier enthousiast het boek Peak Performance van Brad Stulberg en Steve Magness. Ik ben de beide mannen sindsdien blijven volgen op Twitter en via hun nieuwsbrief. Ik heb veel van ze geleerd en ze zetten me regelmatig aan het denken. Dat is vast niet toevallig: het blijft bijzonder dat ‘mijn’ twee werelden zo bij elkaar komen, de sport (Magness) en schrijven en consultancy (Stulberg).

Dus ik moest natúúrlijk hun nieuwe boek ook lezen: The Passion Paradox. Alhoewel, ik aarzelde eerst, want passie, oef, wat een afgesleten en platgetreden term is dat, terecht tot jeukwoord gebombardeerd door Japke-d. Bouma. Misschien hier meer dan in het Engels? Nou goed, daar moest ik me dus overheen zetten en dat heb ik gedaan omdat ik weet dat Magness en Stulberg interessant zijn en goed kunnen schrijven.

Het woord passie is me eerlijk gezegd wel het hele boek lang dwars blijven zitten, vooral omdat ik me afvroeg of ik wel echte passie ken. Het lijkt namelijk het geval dat het ‘moet’ betekenen dat je ergens helemaal voor gaat – de ‘going all in’ uit de ondertitel (zie plaatje cover) en daar dan dus ook succes mee hebt. Ik ben weliswaar een gedreven adviesrapportenverbeteraar en dat legt me geen windeieren, maar ‘all in’? Nee – ik had het hierboven al over mijn twee werelden; ik ben ook in de sport zeer gedreven – maar succes? Mwah, het is maar hoe je dat definieert. Daar gaat het me juist niet alleen om. Het kenmerkt mij sowieso dat ik niet ‘all in’ ga. Dat moet toch ook niet?

Daardoor vond ik dit boek dus wel wat vervreemdender dan Peak Performance, al herkende ik ook nu weer veel, van mijzelf en van de mensen met wie ik, in beide werelden, werk. Interessantste gezichtspunt vond ik dat Stulberg en Magness verschillende soorten passie onderscheiden:

• Gezonde passie is waarde-gedreven en kenmerkt zich door zelfreflectie: is dit inderdaad het leven dat ik wil leven, sla ik niet door? Immers, passie is ongebalanceerd, dat kan niet anders. Dat brengt risico’s met zich mee, en bij gezonde passie houd je die goed in het oog.
• Bij ongezonde passie is er te weinig zelfreflectie en is de drijfveer niet zozeer meer de diepere waarde, de activiteit omwille van zichzelf, maar ofwel angst ofwel de behoefte aan externe bevestiging: aan scoren, succes, roem en eer. Een uit intrinsieke behoefte ontstane passie kan makkelijk in een ongezonde veranderen, bijvoorbeeld zodra het succes gaat komen. Dat succes kan verslavend zijn, maar ook kan juist dan faalangst de kop opsteken.

Zeer herkenbaar – ik weet van mezelf in elk geval dat mijn streven mijn werk goed te doen voort kan komen uit de angst te mislukken, of uit een hoge professionele standaard als waarde die ik wil realiseren in mijn leven. Ogenschijnlijk is er nauwelijks verschil, maar voor mijn geestelijke gezondheid verschilt het dag en nacht.

Wat Stulberg en Magness hier doen, is antwoord geven op de kritiek die ik op hun vorige boek had. Ik schreef in juli 2017 dat Peak Performance onvoldoende inging op de schaduwzijden van de topprestatie: de eenzijdigheid, de schade aan lichaam en relaties. Ik was vast niet de enige die dat naar voren bracht, en ik vind het fraai dat de auteurs zo snel daar dit boek tegenover hebben gesteld.

Opnieuw heb ik het met veel plezier gelezen: ze schrijven echt bijzonder goed. Het is inhoudelijk rijk, door veel literatuur en interviews met (ervarings-)deskundigen, en zeer toegankelijk opgeschreven. Ook in dat opzicht vind ik Stulberg en Magness inspirerend!