Bij De Journalist van vorige week zat een dikke, glossy bijlage over infographics, Infographics #1 genoemd. Het is een initiatief van de organisatoren van het Nederlandse Infographics Congres IC09. Het is een beetje rommelig en warrig blad*, maar wel de moeite waard vanwege de grote hoeveelheid voorbeelden van infographics erin.

Relatie met mijn eigen werk is het visuele ontwerp, dat ook bij presentaties belangrijk is. Infographics zijn wel anders: vaak zijn ze veel gedetailleerder en complexer dan wat ooit op een Powerpointslide zou passen. Een veel voorkomende soort infographic is bijvoorbeeld een opengewerkt ingewikkeld apparaat waarvan de werking uitgelegd wordt. Op p. 22 van Infographics #1 is dat bijvoorbeeld het RIVM-laboratorium waarin gewerkt wordt aan onderzoek naar de veroorzakers van besmettelijke dodelijke ziektes zoals ebola. De infographic laat zien wat er in dat lab gedaan wordt om de onderzoekers en de omgeving te beschermen. In Powerpoint zou je dat stap-voor-stap moeten doen, op papier kan het in één keer, en op één zo’n beeld kun je als lezer lang turen.

Infographics leiden dan ook tot verdieping, en het is één van de rode draden door dit tijdschrift om dat duidelijk te maken. Visualiseren staat immers wel eens in een kwaad daglicht, alsof het gaat om opleuken voor mensen die te lui zijn om tekst te lezen. Niets is echter minder waar, en dat maakt dit blad helder.  

Een mooi voorbeeld van een verdiepende infographic, is een pagina uit de Volkskrant van 3 mei, met als kop ‘Wie herdenken wij morgen?’ Op de pagina staat een turfje voor elk Nederlands slachtoffer van oorlogsgeweld sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog, onderverdeeld in een aantal categorieën. Vooral de turfjes voor de slachtoffers van de Jodenvervolging zijn een indrukwekkende hoeveelheid. Maar zeer priegelige details, natuurlijk, die bij projectie alleen maar tot een grijze brij en/of hoofdpijn voor het publiek zouden leiden: de pagina bevat meer dan 200.000 turfjes.

Andere voorbeelden zijn weer wel te gebruiken in presentaties. Grafieken bijvoorbeeld vallen ook onder infographics. Misschien is het toeval, maar juist de twee voorbeelden in Infographics #1 met de meeste grafieken nou net niet zo geslaagd zijn op het punt dat bij het ontwerpen voor Powerpoint zo belangrijk is, namelijk de relatie tussen boodschap en beeld:

• Op p. 21 drukken 4 X 3 X 8 kolommen arbeidsmobiliteit per opleidingsniveau en per kwartaal uit. De verschillen tussen die niveaus en kwartalen zijn heel klein, en als er een verschil mee beoogd werd uit te drukken, valt dat weg. Wat dan wél de boodschap is, is maar de vraag. Met andere woorden: veel details, maar interpretatie, geen idee. Dat is geen communicatie, maar een datadump.
• Op p. 29 geven tientallen ‘surface charts’ aan hoe, volgens de titel, de kredietcrisis de hele beurs besmette. Dát het met alle beursgenoteerde bedrijven steeds slechter ging, is uit het beeld wel af te leiden. Maar besmetten, nee: ik zie geen bron of infectie, ik zie alleen maar een verslechtering door de tijd. Misschien typerend voor de ronkende manier van schrijven over de crisis?

En zo zijn de voorbeelden in Infographics #1 erg leuk om te bekijken: wat vind ik meer en minder geslaagd? Dat is inspirerend op het gebied van visueel ontwerp. De moeite waard dus!

(* Rommelig en warrig: een paar artikelen zijn in het Engels, de titel bevat dat ‘#1′ maar in het voorwoord staat dat het om een eenmalige uitgave gaat, het congres wordt vaak genoemd, onder andere in de vorm van interviewtjes met congresgangers, maar nergens staat een verslag of indruk of overzicht van het totaal, zodat ik blijf gissen naar wat het eigenlijk was (voorbeeld: op voorkant: ’25 beste uit de expositie’ – welke expositie?), de vormgeving is druk)