Vorige week De prooi gelezen, het boek over de teloorgang van ABN Amro. Ik vond het zeer de moeite waard. Ik was er als een verplicht nummer aan begonnen, omdat ik voor de financiële sector werk en er daar over gepraat wordt. Sterker nog, al twee keer heeft in een training een deelnemer tegen me gezegd dat ik het maar eens moest lezen, omdat het óók iets zegt over communicatie in organisaties, vooral over de irrationele kant ervan. Daar was ik wel benieuwd naar.

Maar toch, een paar honderd pagina’s over gehannes bij een bank, dat leek me een zware dobber. Dat viel alles mee, dankzij de kwaliteit van schrijver Jeroen Smit om er bijna een thriller van te maken. Het boek is spannend vanaf de eerste pagina. Het enige waardoor ik het toch lang vond duren, is dat Smit steeds dezelfde manier van hoofdstukken en alinea’s opbouwen gebruikt, waardoor de schrijfstijl saai wordt. Smit is onderzoeksjournalist, en zijn stijl past beter bij een artikel dan bij een heel boek.

Inhoudelijk verveelt het boek echter geen moment. Ik heb er bovendien veel van geleerd, vooral over dingen die ik zijdelings ken uit de krant en uit verhalen bij opdrachtgevers. Meest ontnuchterende vond ik de tactiek van de agressieve hedgefunds. Die zijn echt alleen maar uit op meer geld voor hun aandelen, het belang van het bedrijf interesseert ze niets. Dat wist ik wel, maar hoe rücksichtslos dat gaat, bleek me pas uit De prooi.

Hier en daar gaat het in het boek over de rol van memo’s en presentaties. Meest opmerkelijke is de slechte beurt van Rijkman Groenink. Hij spreekt op een gevoelig moment zijn medewerkers toe en dat komt over alsof hij de sheets zelf voor het eerst ziet. Dat klopt: hij had niet geoefend.

Verder geeft het boek inderdaad een inkijkje in de irrationaliteit van besluitvormingsprocessen. Op data gebaseerde analyses speelden amper een rol in de strategische beslissingen over de toekomst van ABN Amro. Er waren amper goede data, want het managementinformtiesysteem faalde. En veel belangrijker dan data waren de persoonlijke verhoudingen. Als Pietje linksaf wilde, wilde Jantje dús rechtsaf, en omgekeerd. En Pietje (lees: Rijkman Groenink) had niet het lef Jantje te ontslaan, vanwege diens verdiensten én achterban. Daarnaast was de bank verzand in tradities: de buitenwereld veranderde veel harder dan dat oude gewoontes konden bijhouden.

In de voorbereiding van de presentaties loont het dus niet om al je energie te stoppen in het ‘numbers crunching’. Natuurlijk, je analyses moeten goed zijn, maar een deel van je energie besteed je beter aan de ‘onderbuik’ van gevoelens, emoties, intuïties, machtsspelletjes, traditie, cultuur, onzekerheid… Laat die ook maar een rol spelen in je powerpointslides. Powerpoint is er ook nog eens erg goed in om die kant te bewerken.

Enne… wel oefenen, hè (-;