Ik kocht Beïnvloeden met emoties. Pathos en retorica van Jaap de Jong, Christoph Pieper en Adriaan Rademaker tegelijk met Harder praten helpt niet. Ik had niet heel goed opgelet om wat voor soort boek het ging, en aangenomen dat het zo ongeveer hetzelfde thema had, namelijk: hoe beïnvloed ik anderen? Toen ik het uit de kast pakte om te gaan lezen, schoot er dan ook door mijn hoofd: kennelijk is dat onderwerp hip op dit moment, maar ik vind dat het tijd wordt voor een boek ‘hoe verweer ik mij tegen de beïnvloedingsstrategieën van anderen?’ Omgekeerd dus eigenlijk. Ik vind dat niet alleen nuttig vanwege de Brexit-campagne en het toenemende populisme, maar ook vanwege reclame/commercialisering en de toenemende nudging door de overheid. Blijf maar eens echt zelfstandig denken onder al dat beïnvloedingsgeweld.

Toen sloeg ik het boek open en was ik verrast: dit is zo’n boek! Nouja, het is geen praktisch handboek met adviezen voor hoe je te verweren, maar het is wel een vlootschouw van beïnvloedingstechnieken, geïllustreerd aan de hand van meer dan dertig moderne en klassieke toespraken, voorbeelden uit de media, heet recht, literatuur, muziek, film en beeldende kunst. Daar zitten fraaie en geslaagde voorbeelden bij (Obama, Peter van Uhm, Timmermans en veel klassiek werk), maar ook tenenkrommende (Wilders, DDR-propaganda, Armstrongs betoog onschuldig te zijn aan dopinggebruik).

De bijdragen zijn van allemaal verschillende auteurs, en die De Jong, Pieper en Rademaker zijn  niet zozeer de schrijvers, maar de redacteuren of samenstellers. Het boek laat zien hoe het moet en niet moet, maar ze laten vooral ook zien op welke manieren ‘men’ ons probeert te beïnvloeden door op ons gevoel in te spelen. En dat vind ik dus nuttig en nodig: een gewaarschuwd mens telt voor twee.

Meer dan dertig voorbeelden, op dik 200 pagina’s, met foto’s (leuk!) dat wil dus zeggen dat de stukjes allemaal vrij kort zijn. Van een aantal van de auteurs heb ik al wel eens wat langers gelezen – er zitten namelijk nogal wat bekenden van me tussen via mijn link met de Leidse universiteit, waar dit boek vandaan komt. Dat verhaal van Henrike Jansen over het verweer van wielrenners tegen beschuldigingen van doping, dat kende ik al als wetenschappelijke artikel, en het werk van Ronny Boogaart (in dit boek gaat het over de verzuchtingsinfinitief ‘Zo te kunnen voetballen!’) en van Maarten van Leeuwen over de strategieën van Wilders besprak ik zelfs al eerder op dit weblog. Dan blijft het leuk, nuttig en interessant, maar wel wat kort, en dat vond ik ook van de stukken die ik nog minder goed kende.

Het smaakt echt naar meer, dit. Voor mij dan. Ik denk dat het voor een breed publiek juist nog wat praktischer zou mogen, meer een echte how-to. Dit boek bevat daar al het voorbeeldmateriaal voor!