Vandaag bespraken we op het debatcollege enkele belangrijke debatten en debaters uit de recente Nederlandse politiek. Pim Fortuyn en Geert Wilders stonden daarin centraal. De overeenkomst tussen hen is dat zij de andere politici in de verdedeging drukken doordat zij zich niet houden aan de regels en conventies van het debat. De anderen weten zich daarmee geen raad. Ik moest dus ook lachen toen ik thuiskwam en deze Fokke en Sukke in de krant van vandaag zag staan.

Pim Fortuyn leek zichzelf en zijn gespreksgenoten niet helemaal serieus te nemen. Hij zegt vaak dingen die letterlijk helemaal niet zo vervelend of aanvallend zijn, maar hij doet dat op een toon die wel degelijk lullig is. Hoe ga je daar nu op in als inhoudelijke politicus die zichzelf wél serieus neemt? Om die inhoud gaat het immers niet. Op inhoud is dus niet van hem te winnen, en met de flamboyante en ironische vorm konden de andere politici niet omgaan. Dat hebben ze in de korte tijd met Fortuyn ook niet geleerd, en pogingen ertoe zijn later afgestraft omdat ze wel werden gezien als aanleiding tot de moord (de ‘demonisering’ door links van Fortuyn).

Geert Wilders bedenkt zijn eigen debatspelregels. We zagen een fragment van hem waarin hij in de algemene beschouwingen gewoon helemaal zijn eigen verhaal vertelt. Met algemeen beschouwen heeft het niets te maken. Eigenlijk wil niemand anders serieus praten over islamisering als probleem. Maar ze worden ertoe gedwongen omdat Wilders erover begint. Je kunt dan twee dingen doen: je verweren of er niet op ingaan. In beide gevallen is er een grote kans dat Wilders wint. Want hij bepaalt, hij krijgt de ‘zendtijd’ zo toch wel.

In de theorie van vandaag ging daarin heel kort over de ethiek van het debat. Het moddergooien tussen Fortuyn enerzijds en Melkert of Van Dam anderzijds was beslist zeer on-ethisch. Zo moet het dus niet. Hoe debatteren met zulke lastige debaters wél moet, is nog onduidelijk – vandaar ook die angst van Fokke en Sukke. Wordt vervolgd.