Gisteren ben ik begonnen met wat deze herfst mijn meest omvangrijke opdracht is: ik geef in Leiden derdejaars studenten Nederlands en bijvakkers het vak ‘theorie en praktijk van het debat‘. Vanwege dat praktische gedeelte heb ik de studenten gevraagd te reflecteren op wat ze leren. Ik zal dat zelf ook doen, want, zo heb ik ook de studenten verteld, ik ben zelf geen doorgewinterde debat-crack die al jarenlang debatwedstrijden platloopt. Ik ben wel goed in het logische denken en argumenteren, de ene helft van de debatvaardigheden (de andere helft is presenteren), en ik kijk natuurlijk al jarenlang door een taalbeheersingsbril naar de debatten die ik zie, bijvoorbeeld op tv. Op dit weblog zal ik verslag doen van mijn debat-inzichten.

Gister ging het ter inleiding en kennismaking kort over een heel aantal zaken die we de komende maanden gaan uitwerken. Eén ervan was de vraag of Nederland wel een debatcultuur heeft. Je hoort vaak van niet: we zijn meer op consensus gericht en gaan de scherpte daarom uit de, en in het onderwijs staat de aandacht voor debatteren op een zeer laag pitje, zeker als je dat vergelijkt met de VS.

Maar, zo zou je kunnen zeggen: er wordt toch wel degelijk veel gedebatteerd. Door de opkomst van politici als Fortuyn en Wilders is er meer scherpte gekomen in het politieke debat. Zo veel zelfs dat er wel woorden vallen als ‘polarisatie’ en ‘demoniseren’.

En er is nog iets. Er wordt in Nederland misschien wel te veel gedebatteerd. Veel, maar vrijblijvend. Debatten leiden niet tot actie. Eén van de studenten vertelde gister dat er bij haar in de studentenvereniging veel wordt gedebatteerd over bijvoorbeeld het al dan niet afschaffen van de ontgroening. Iedereen praat erover mee… en uiteindelijk verandert er niets. Dat deed me denken aan twee artikelen uit de zaterdag-NRC van afgelopen weekend: in Opinie & Debat werd betoogd dat de Nederlandse regering meer discussieert dan echt regeert en elders in diezelfde zaterdagkrant stond een verslag van debatten over het ontslag van Tariq Ramadan – na dat ontslag. Dan staat de uitkomst toch al vast. Zo’n debat had vooraf gemoeten.

Praten we te veel en hakken we te weinig op basis van dat praten knopen door? Ik ben benieuwd. De komende tijd ga ik erop letten!